Bókin mín

Ég fékk þig svo ungur á fjarlægri strönd
og fyrr en ég kynni að lifa;
og á þér var hvervetna annarra hönd –
því óvitar kunna ekki að skrifa.
En oft hef ég hugsað um ógæfu þína
og alla, sem skrifuðu í bókina mína.

Þú skyldir mín lífsbók og leiðtogi sá,
er leiddi frá myrkrum og draugum,
því mændi ég til þín, er mest reyndi á,
en mætti þar steinblindum augum;
því varð ég svo oft, þegar versnaði að rata,
að velja þá fylgd, er þú bauðst mér að hata.

Þú greindir mér sannleikann, guðanna þjón,
er gjalla hér raustina lætur:
mér reyndist hann tjóðrað og tannbrotið ljón
með tunguna stýfða við rætur,
sem hjarir af miskunn en helst ætti að deyja,
sem heyrir og sér, en er pínt til að þegja.

Þú segir þar sköpuð á mannlífsins mynd
þau mein sem að frelsinu bana;
en það eru holsár af heimsku og synd
og hundstönnum afgamals vana;
það skríða svo margar af mannkynsins nauðum
úr músétnu holdi á lifandi sauðum.

Og það sé ég hefndanna gimmdólmu glóð
sem glampar og brakar á hæðum:
sá litur er náfroða af þrautpíndri þjóð
og þrælsblóð úr feðranna æðum,
og hrægustur sá sem þar Helvíti bálar
er hrygla og andremma kúgaðrar sálar.

Þeir standa þar líka sem létu sitt blóð
i lausnarsjóð frelsisins gánga:
en það eru hræin sem þeytt er á glóð
og þeir sem á gálgunum hánga.
Og þetta var öndverða æfinnar daga
mín örlaga fræði, mín veraldarsaga.

Og þegar að lokum þeir launin sín fá
er lífinu svo hafa slitið:
hve mega þeir, hamingja, þakka þér þá
sem þú hefur synjað um vitið,
sem grimmdina tigna, sem hræsninni hneigja,
sem hálfvitar fæðast, sem skiptingar deyja!

En hvar stóðu þeir, sem að beina nú braut
í baráttu þjóða og landa;
sem glæða mér vonir, sem greiða mér þraut,
sem gefa mér kraft til að standa,
og hjálpa mér þangað er hvíla ég megi
í heiðari bjarma af fegurra degi.

Ég veit þó sitt besta hver vinur mér gaf
og viljandi blekkti mig enginn:
en til þess að skafa það allt saman af
er ævin að helmingi gengin.
Það verður á bók þess svo varlega að skrifa
sem veikur er fæddur og skamt á að lifa.

Og æskunnar menjar það meinlega ber
sem mitt var hið dýrasta og eina —
um síðuna þá sem þar óskrifuð er
ég ætla ei að metast við neina:
mig langar að sá enga lygi þar finni,
sem lokar að síðustu bókinni minni.