Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3128)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
VarabálkurFyrsta ljóðlína:Mundar skara skaltu ver
bls.17
Viðm.ártal:≈ 0
1. Mundar skara skaltu verskoða svara þráðinn: Eg vil fara að þylja þér þægða- og vara- ráðin. 2. Unna dáðum sértu´ óseinn,sæmdum náðu réttum; Guðs að ráðum hjarta hreinn heims við sjáðu prettum. 3. Lærðu biðja Guð þín gá, gott svo iðja megir. Hans þig styðja hönd mun þá, hættum ryðja úr vegi. 4. Leitaðu sóma sannleikans,safnaðu blómi dyggða, neitaðu hljómi hégómans, hafnaðu grómi styggða. 5. Varast hála heimsins prjál,hans ei táli gleymdu. Hugsaðu um sálar heilagt mál, hug forsjálan geymdu. 6. Hugrenningum haf á taum,holdsginningar deyddu, tilfinningum gef að gaum, geðshræringum eyddu. 7. Þitt skaplyndi lögum bind,lamaðu blindar girndir upp sem kynda kvíða´ og synd, kámaðar yndis myndir. 8. Tilfinningum haft á haf,hugrenningar vanda. Geðshræringum æstum af óhamingjur standa. 9. Hrjáðu gráðið hégómans;háð ei tjáðu smáðum; sjáðu ráðin sannleikans; sáðu dáð í náðum. 10. Ryk ágæti heimsins halt— hikaðu kæti reisa — þykir mætismönnum allt mikillæti hneisa. 11. Máttu' ei státa þig af þvíþrátt fær kátur vinna; hátta látum öllum í áttu mátann finna. 12. Láttu þekkja þig að dyggð,þráttaðu´ ekki af skyldum; áttu' að hnekkja hvers kyns brigð, hátt er hnekkir gildum. 13. Eigingirnd í útlegð hrind,er hún blind og galin eiturkind, sem elur synd, ótal myndum falin. 14. Undir því, sem áttu frí,ekki gnía máttu; ágimd flý, það flærðar þý frá þér knýja áttu, 15. Hreinskiptinn sé hugur þinn,hneisu spinn ei neinum; ráðdeild svinn og sanngirnin sé með vinning hreinum. 16. Hataðu smjaður, hræsni, tál,hreinhjartaður sértu. Iðkaðu glaður óbreytt mál, afbragðsmaður vertu. 17. Sýslan jafnan ven þig viðvel þá dafnar gengi; í Herrans nafni' og hans í frið' hollum safna fengi. 18. Í göngu' og sessi glöggt þér máglæða hressing mæta: að Guðs þér blessan búi hjá, best átt þess að gæta. 19. Reglubundin ræktu störf;rétt þess mundu gœta: hvað sem fundin heimtar þörf, helst ástunda' að bœta. 20. Góða siði ven þig við,vertu iðimi tíðum; ávallt bið um andans lið unntu friði blíðum. 21. Lærðu dyggð og fróman frið,færðu styggð úr þanka, nærðu tryggð og sóma sið særðu' ei hryggðar-kranka. 22. Gagn og sómi sannur er,sagnir frómar lærir, magnar hljóminn heiðurs þér, hagnaðs blóma nœrir. 23. Mettu dygðir framar fé,fléttaðu trygðir prúðar; rétt að hyggðu sæmdin sé sett í byggð varúðar. 24. Lát þér vaxa visku strax,virkt alls lags svo hljótir, og til hags og auðnulags ævidagsins njótir. 25. Meiddu' ei innra manninn þinnmeð ávinning pretta. Leiddu í sinnu salinn inn sjálfs Guðs minning rétta. 26. Hugsaðu hvað sem hefst þú að,hvort það staðist fái, og viljir glaður þola það, þig hver maður sjái. 27. Gœtinn sért og gjör ekkertsem getur skert þinn heiður, hafna þvert því hann fær skert; hjálpar vertu greiður. 28. Grábœrðan ei grem þú mann,grætur hann þá máski; á þig banni ausa kann, æxlast þannig háski. 29. Aldrei þjáðum auðsýn háð,aum ei sláðu sárin; köld eru ráð þess kröm fær þjáð, krauma bráðheit tánn. 30. Heftu kalda hugarþrá,hatur gjald ei neinum; hygg þú aldrei hefndir á helst þær valda meinum. 31. Ef þér brjóta aðrir mót,illskuhót ei sýndu, sem eru Ijót, og svörin fljót síst með blóti klíndu. 32. Lengi þrátta mjög ei mátt,mikið átt ei reiðast. Fús til sátta sértu brátt, sakir láttu eyðast. 33. Ókenndan ei atyrð mann,ei sem vann þér hnekki; enginn kann að ætla' á þann sem áður hann ei þekkir. 34. Hvernig fer, ef hann af þérheiður bera kynni? Minnkun þver, sem maklegt er, mun þitt skera sinni. 35. Rek meinbægni brátt þér frá,burt sérplægni stefndu, úr tvídrægni aflið slá, óráðþægni temdu. 36. Aldrei miða verk þín viðveröld: siðanauma; þeim sem biður, þeim veit lið, þrykk ei niður auma. 37. Synjaðu snauðum síst um brauð,sért ótrauður gjafa. Það eru gauð, sem neita' í nauð, nokkurn auð þó hafa. 38. Gjör þú ekkjum aldrei mein,aumra hnekk ei rétti, Herrann þekkir þeirra kvein, þrauta hlekk af léttir. 39. Drottinn heitið hefir því,hjálp þeim veita greiða, hans nær leita hörmum í, hinna skeytum eyða. 40. Hann, sem rétti rænir þær,— reynslan þetta sýnir — illra pretta iðgjöld fær, angist þétt hann pínir. 41. Ef þær vanda vel sitt ráð,vörn Guðs handar finna; æðstu standa studdar náð, stjórn hans anda sinna. 42. Atlot sjúkum auðsýn mjúk,ástfús lúk þá skyldu, góðsemd brúka, grát af strjúk, greið að hjúkrun mildu. 43. Tjá þeim vœgi og veit nálægð,vel þeim hœgðar leita; ef þeim þægð af ástar nægð innir, frægð má heita. 44. Geymdu ánægt geð þér hjá,gæfu má það búa. Aldrei þrá það ei mátt fá, átt hug frá því snúa. 45. Gætni með sá grunda réð,Guð hvað léð oss hefur, fær glöggt séð hans föðurgeð, fögur gleði' hann vefur. 46. — Grundaðu áður orð fær tjáð,úrskurð bráðan tefðu. Vel að gáðu visku dáð, valin ráð svo gefðu. 47. Kœrleíks ómi klæð þú róm,klín ei grómi styggða; nærir sóma siðsemd fróm, sýnir blómið dyggða. 48. Gefðu ungum áminning;aumra hungur seddu. Beit ei þungri bols ýfing, brjóst harmþrungið gleddu. 49. Haldi [?] norður vert, minn vin,viti skorða málið; alls kyns forðast yfirskin, öndvert horfðu táli. 50. Vel þér þann að vin, sem annvisku´ og sannleiksdáðum, trúfastan, sem kærleik kann, — kveð þú hann að ráðum. 51. Haltu tryggð við hann með dyggð,hans ei hryggðu sinni, honum styggð ei bjóð né brigð, breytni' að hyggðu þinni. 52. Börnum gjalt ei kífið kalt;kenna skalt þeim fræði; til þeim halt að hugsa' um allt, hreint og snjallt siðgæði. 53. Þín sé gleði þægðum meðþeirra geð að kæta. Sá hefir freðið sinnubeð, sem þau réð oft græta. 54. Barn varst þú og betri' en nú, bending sú þér nægi; vel þeim snú að visku' og trú, við þau bú með lagi. 55. þrjósku stríða þeim frá hýðþau svo kvíði aga og með hlýðni alla tíð ævi- prýði- daga. 56. Lát þau ótta læra skjótt,Ijúft og rótt hugferði, visku gnótt, og gagns íþrótt, góðvirk fljótt svo verði. 57. Huga snú að helgri trúhvað sem nú að bendist, að henni bú, sem best kannt þú; blessan sú þér endist. 58. Illt ei kann að orka' á þann,er í sannleiks Ijósi sitt skeið rann, því svik og bann sigrar hann með hrósi. 59. Tíma naumum gef að gaum,gakk frá straumi spilltum. Sá er aumur, sem við glaum, sefur í draumi villtum. 60. Villtum látum gef að gát,geymdu mátann lengur; margt á bjátar, magnast stát, margt í fáti gengur. 61. Léttúð gjaltu varhug við,vefur hún allt með brigðum, hennar valt er hyggjumið, hún blæs kalt að tryggðum. 62. Hún um það ei hugsun ber,hvar við staðar nemur, fer á hvað, sem fyrir er, fyrst þar að, sem kemur. 63. Oft þó hafi hýran svipog hreyfi skrafi mildu, einatt gaf þeim óholl klip sem á henni lafa vildu. 64. Eltir prjál en sveltir sál,siðum brjálar réttum, veltir táli, meltir mál, miðlar gjálíf prettum. 65. Þó er hún verst ef þrá er mest,þá er hún pest í dyggðum; væri best, hún fengi' ei fest fót — það sést — í byggðum. 66. Kvenna ást er ekki skást,af því slást þarf móti; heill þeim brást, við hana' er fást, hryggða þjást af róti, 67. Varast hála véla rúner villir mál og siði; eins og bálið brennir hún, banar sálarfriði. 68. Flúðu hrundar fund um stund,flá í lund ef væri; trúðu' ei sunda tundurs grund, tak þér undanfœri. 69. Vel þig stilltu um það allt,er þitt kvilt* fœr sinni. Ást þú villta varast skalt, vegferð spiltu' ei þinni. 70. Mjög er bágt við margt að fást,mót sem áttu snúa, en verra fátt en ófrjáls ást; eflaust mátt því trúa. 71.. Síst þó hrein um sinnu reit sé hér einatt fundin, oftast reynist afar heit, ást í meinum bundin. 72. Þann fær hrakið heillum fráhart átak er gefur; mörgum klaka kaldan á komið saknæm hefur. 73. Heitir gleði´ en þungt mjög þóþreyta réð á stundum, veitir geði rýra ró, reitir féð úr mundum. 74. Við hviklyndi vara þig;varp það skyndilega skuggum yndis oft á sig, olli synd og trega. 75. Staðfast hjartað ágætt er,af því margt gott streymir, dyggða skarti safnar sér, sannleik bjartan geymir. 76. Mannorð best það met sem hérminnstir brestir gróma; að sem flestir unni þér, álít mesta sóma. 77. Eig þú fátt við suma samt,satt það láttu heita: ást-vináttu öllum jafnt er mjög bágt að veita. 78. Hafirðu fest í huga' að þérhylli flestra snúa, vanda mest, þá velja fer vin er best skal trúa. 79. Hvar sem leið þín liggur hérlífs meðan eyðir degi, æðstan heiður álít þér: öðrum greiða vegi. 80. Góðs til örugg áform haf,út þeim fjörugt haltu; „það sem kjörir öðrum af eins þeim gjöra skaltu.“ 81. Ágœtt værí´ ef öllu', er sér,eftir lærir taka; tækifæri horfnu hér hvergi nær til baka. 82. Dæmin máttu sífelt sjá,sem þú átt að nýta; undandráttur einatt má auðnu þáttinn slíta. * 83. Mörg eru fljóðin fróm og góð,frama þjóðar prýða. Sumum hnjóður samt af stóð sæmd og hróður níða. 84. Víra-gná ef viltu fável þér þá til ekta, er vel má sér una hjá, áður dável þekkta. 85. Auðs sé tróða guðhrædd, góð,gangi slóðir dyggða, verkhög, fróð og virt af þjóð, vakti sjóðinn tryggða. 86. Hún ætíð sé þrifin, þýð,þokka prýði sniðin, nákvæm, hlýðin, nokkuð fríð, nýtin, blíð og iðin. 87. Henni dátt þú unna átt;ekki máttu brúka, kífs áslátt, sem krenkir brátt kærleiksháttinn mjúka. 88. Hún er yndis heilnæm lind.Hyrju vindinn blíðan hennar binda mátt við mynd, — mun það hindra kvíðann. 89. Vel það skaltu varast allt:viðmót kalt og brigðir. Yndið snjalt svo verði' ei valt, vandlega haltu trygðir. 90. Óhrein tryggð og ástarbrigðollir styggða bárum, sœrir dyggð í sinnu byggð, safnar hryggðar tárum. 91. Ósamlyndið elur synd,illsku kyndir brælu, flekkar yndisfagra mynd, frá sér hrindir sælu. 92. Iðin, trú og ötul hjúeru nú hið besta hvers, er þú kannt hafa´ í bú, og hamingja sú þín mesta. 93. Þeim þú mátt, ef auð til átt,á þann hátt sem hlýðir, spara fátt, en borga brátt best með sátt og prýði. 94. Vel þér hjú, sem þekkir þú,þrifin, trú og lagin. Að þeim hlú með alúð nú, allt þeim bú í haginn. 95. Þau munu dável þjóna hjáþér og ánægð vinna, dyggðir tjá og dugnað ljá; dæmi má þess finna. 96. Yrktu jörð og hýstu hjörð;hafðu svörð að brandi; hlynntu' að görðum, hladdu' í skörð, haltu vörð á landi. 97. Búfénaði öllum aðumsjón hraða leiðir, hirtu´ um það í hverjum stað, hjá svo skaða sneiðír. 98. Sýndu vœgð og ven á þægð,veittu nægð af fóðri. Allt fjarlægðu' er heilsu' og hægð hnekkir frægð með góðri. 99. Góða kú, ef getur þúgjört að búeign þinni, hirðing nú að henni snú, heppnast sú ef kynni. 100. Mjólkurkýr, þó mjög sé dýr,margt þér býr hagræði, skortur flýr en forði nýr fæst órýr með gæði. Margar ær ef eignast fær og með þær kannt að fara *- 117. Ef ákvörðun er þín sú:um Guðs hjörð að hirða, hafðu vörð á heldri trú, helst það gjörðu virða. 118. Sífelt meining sannleikansseg þú einarðlega; máttu ei hreina merking hans minnka á neina vega. 119. Og þú þyldir ofsókn hérsvo ævin vildi slitna, ekki skildi aftra þér um hans gildi vitna. 120. Hafðu gát á herrans hjörð,hana lát ei farast; eru úr máta mörg og hörð meins um sát að varast. 121. Vopni andans beittu best,bæg frá grandi illu, áríðandi met þér mest, mót að standa villu. 122. Ógnaðu þrjótum hörð með hót,hnekktu ljótum vana; sporna mót að spretti' upp rót spillt og fóttroð hana. 123. Bægðu þráum burt þér fráblygðan fá þeir mæti; en ef sjá þeir að sér þá aftur tjá þeim sættir. 124. Drottins sauði seð þú ásönnu brauði af hæðum; sálar nauða sulti frá svipt þeim dauða skæðum. 125. Breyska' áminntu blítt með hægð,braut þeim kynntu rétta, aumum hlynntu að með vægð; ávallt sinntu' um þetta. 126. Þá, er særir syndin mest,sannleiks fær á vegi, lífs að tæra lindum best ljúft af nærast megi. 127. Auga festu á allra hagað sem flestrum hjúkra; en þó best við andláts dag öndu hresstu sjúka. 128. Trúar settu takmarkið,til þess rétt að sjái, lífs uppsprettu lindir við laug og mettan fáu. 129. Lömbin smáu Lausnaranslát með háfögnuði ljósið sjá í lærdóm hans, og lífinu ná í Guði. 130. Hans að ótta hneig þú fljótthelgum þrótt svo nái, dyggða frjótt með ráð svo rótt rangt og ljótt forsmái. 131. Varast mest að vantrú blindvið þau festi rætur, er hún verst af allri synd, elur lesti og þrætur. 132. Svo er blinduð sjá ei másælu lindir hæða, manninn hindrar frá að fá frið og yndi gæða. 133. Móti segir sífellt neisannleiks eigin – máli, anda hneigir helgum ei, hroka slegin stáli. 134. Lærdóms hljóm og lifnaðinnlát samróma falla, og lofstírs blóm á lífdag þinn leggja' að dómi allra. 135. Tímans gáðu teiknum að,til þess ráðir betur í hvað spáð og ákvarðað er, og skráð í letur. 136. Þú munt nytsemd þar af fáþitt ef vitið skorðar helgra rita rökum á, röngum þyt þér forðar. 137. Það er meining mín og trú,megi reyna að skilja spádóms greinir gefnar nú Guðs að hreinum vilja. 138. Hans hefir spádóms ljós oss léðlengra frá svo mættum veginn sjá og viðsjá með varist fáum hættum. 139. Hrein ef sannleiks orði áelska manninn styður, Guð ei bannar þekking þá af þörf sem hann um biður. 140. Ofhátt þér ei ætla samt;ævi hér á tíðum náum vér með skilning skammt; skildan er: að hlíðum. 141. Viljirðu' yndi fá og friðfrá svo hrindist kvíði, skaltu' ei binda vit þitt við villt hugmynda-smíði. 142. Það er norðurljósum líkt,ltlar skorður hefur; tengja þorðu ei trú við slíkt tál er fordild vefur. 143. Opinberan einni best eigum vér að trúa; óhult er og indælt mest að henni sér að snúa. 144. Hún er manni ljós á leið,lærdóm sannleiks geymir, styður hann svo skammtað skeið skunda kann í heimi. 145. Náð hún boðar, frelsi og frið,firrir voða þanninn. Guðs aðstoð og líknar lið lætur skoða manninn. 146. Dýpstu græðir sálar sár,svalar, fræðir, gleður, tíð um bæði og eilíf ár æðstu gæðum seður. 147. Virðum þá og þökkum best,— þar að gá hver skyldi: — að hún hjá oss er rótfest; er það háleit mildi. 148. Hún er ein, sem hjarta mannshvíld má hreina gefa, leið hér beina lífi hans, lækna mein og efa. 149. Að því dást má dýru mestDrottins ást hjálpræði; glöggt kann sjást þess blessan best, betri fást ei gæði. 150. Helst ósnjöll er vantrú verst,veldur föllum skæðum, svika-göllum mörkuð mest, mótstæð öllum gæðum. 151. Við sig bindur, vafin synd,véla myndir hálar; frá sér hrindir heimsk og blind heill og yndi sálar. 152. Iðran hatar, hæðir trú,hjartans bata tefur, fær ei ratað framar nú, frelsi glatað hefur. 153. Heitin þeim er hvergi neinhjálp, sem gleyma Kristi, ekki geyma orð hans hrein, eftir heimi þyrstir. 154. Vantrú hindrar vit, og þvívísar á synda stigi; sannleik hrindir útlegð í, að sér bindur lygi. 155. Sá er smáir sannleikann,sjá ei má hið rétta; ávallt þjáir heimskan hann , hrjáir ánauð pretta. 156. Orpinn fjötrum andinn þá,eymdartötrum búinn, villtur lötrar langt burt frá ljóssins götu snúinn. 157. Gott framkvæma gættu mest,Girndir slæmar tefðu; eins og sæmir allra best eftirdæmi gefðu. 158. Sælu grein og sæmd er víst,siðum hreinum haldir; hugsun beina haf: að síst hneikslun neinum valdir. 159. Öðrum gefa ásteytingávöxt hefur skemmda, um sig grefur allt í kring, eflaust krefur hefnda. 160. Það er eyðing andarfriðs,auðnu meiðing versta, viss afleiðing synda-siðs, sóma deyðing mesta. 161. Varast þú að villast nú,vond er búin snara: nokkrir snúa og trufla trú, tíð vill sú að fara. 162. Gamla drekans flærð er frek,friðinn rekur vargur; viðgang tekur vonsku þrek, verður sekur margur. 163. Afgrunnsdýrið undir býr,eitri spýr að þjóðum; trúin skýr í felur flýr, friðar snýr af slóðum. 164. Falska spámanns merkin mámörg hér sjá og þekkja; teiknin há hann hyggur á, heim er náir blekkja. 165. Niflheims þrenning þessi enn þó ei spenni jörðu, óttast menn, að margir senn muni kenna á hörðu. 166. Véla bruggan vekur ugg,voðann skugga málar; lærdóms muggu mórautt grugg myrkvar glugga sálar. 167. Hæst vill sitja holdlegt vit,heim sem ytra prýðir, hefir krit um heilög rit, hæðir og biturt níðir. 168. Heims vísinda margbreytt myndmenn kviklynda blekkir; sannleiks hrinda sjóð í vind, sálar yndi hnekkir. 169. Sannleiks vottum vísa brott,viðmót gott ei sýna, trúna spotta, gjöra að glott, götu Drottins týna. 170. Mannvit hátt sig hefur brátthugsan þrátt með tregri, hirðir smátt um helgan mátt, hafnar sátt guðlegri. 171. Góðir menn þó gefast enn,Guðs er kenning frama;, meður penna' og munni senn myrkra spenning lama. 172. Vondu brjótast vilja mót,vinna bót og stoða; illsku rót og h[e]imsku hót hrekja' og fótum troða. 173. Trúar sterkir vanda verk,við Krists merki standa; hræðast hverki hramm né kverk heiftugs erki-fjanda. 174. Þeirra sál er sterk sem stál,stillt, forsjál í öllu, hrindir táli, hrekur prjál, hreifir máli snjöllu. 175. Drottni hjá þeir fullting fá,fast því á hann trúa; neitt þeim má hans merkjum frá megna þá að snúa. * 176. Þó nú víða villa' og stríðveki ófríða siði, víst mun síðar sælli tíð sjást með blíðum friði. 177. Trú við slíka gleðin grær,geðs er mýkir ótta: Sannleiks ríkið sigur fær, svikin víkja´á flótta. 178. Helg trú þín mun þjóðum hjá— þetta má ei efa — rætur dável fastar fá, fagran ávöxt gefa. 179. Þá mun friður, frjálsræðið,fögrum siðum valda, og réttlætið um sérhvert sviðð detja grið og halda. 180. Kærleiksrós mun koma' í ljós,kveikja frjósamt yndi; öðrum kjósa hver mun hrós, hverfur ósamlyndi. 181. Glaður sinni sannleikinnsigurvinning fagnar; bundinn finnur hegning hinn höfðinginn og þagnar. 182. Drottinn sá, er allt vald á,alla þá er ljúga, hart mun slá og hrekja frá, hefnd svo fái drjúga. 183. Hinir þá, sem honum tjáhlýðni' og á hann trúa, Drottinn sjá og honum hjá helgaðir fá að búa. __ __ __ 184. Kaupmannsstétt ef kemst þú í, kostgæf rétt að breyta; girnd ei metta þína' á því, þig á prettum feita. 185. Ei lát þoku ágirndaraugum loka réttum, svo með okri seimi þar saman mokir þéttum. 186. Eigingirnd vill einatt þrá,ata syndum vilja, varpa blindu vitið á, veg réttinda hylja. 187. Ekki síst við sölu og kaup,svo það líst mér kynnist, að fær þrýst svo undanhlaup ekki er víst að finnistt. 188. Skynsemin er beygð í bönd,blíð tilfinning deyfist, ágirndin fær yfirhönd, illviljinn þá hreyfist. 189. Aldrei sæktu eftir því,auragnægt þó vinnir, verslun flæktur verða í; verkarækt meir sinnir. 190. Eflaust þó er þessi stéttþörf og ómissandi; hver, sem bjó við hana rétt, hagnað þróar landi. 191. Frjálsu skeiði skundar á,skilinn heiður finnur, ef hann sneiðir okri hjá, allt með reiðu vinnur. 192. Hver ein stétt er svo fyrir sigsönnum fléttuð dáðum, haghvæm rétt og heiðurlig, hollum sett með ráðum.. 193. Hver vel stoðar hinar máhamla voðagöllum. Þannig skoða allar á eftir boðum snjöllum. 194. Hússtéttin þó helst það er, haft í minni' óvöltu, ættstofn hinna og þær ber allar í sinni kjöltu. 195. Brjóstum hennar alast áauðgir menn og snauðir. Þaðan rennur fjármegn frá, flestum grennir nauðir. 196. Hún með réttu heita máhinna stétta móðir. Henni mettast allir á, upp þar spretta sjóðir. 197. Hvar tilhögun hússtjórnarhefir lögun góða, herma sögur hækkar þar hagsæld fögur þjóða. 198. Helst því spakir höfðingjarhafa á stakar gætur, yfir því vaka alls staðar að hún taki bætur. 199. Yfirboð ef áttu bert,aftra voða blindum. Þína skoða skyldu, vert skjól og stoð hreinlyndum. 200. Konu þinnar þiggðu ráð,þau er kynni bata, ef þú finnur í þeim dáð, engu sinni glata. 201. Skýrri meður skoðun erskynsemd léð oft snótum; getur skeð hún glöggar þér geti séð að bótum. 202. En með flýti aldrei samtá þau líta máttu, ef að hlíta, fylg þeim framt, fús þau nýta áttu. 203. Síður eldri en yngri þérekta veldu freyju; miður felld þín ást við er aldraða heldur en meyju. 204. Konu vel þér ei af auðer þú selur tryggðir. Mundar hélu mörk oft snauð margar elur dyggðir. 205. Fest þér svanna fátækan,fús er vann að tryggðum, fyrr en annan fullríkan fátt er kann af dyggðum. 206. Mjög þó smá ef auðlegð erolla má það nauð. Bágt er þá að binda að sér baugagná örsnauða. 207. Gefni klæða kjós þér helstknýta um þræði tryggða, þitt jafnræði rétt sem telst, ríka af gæðum dyggða. 208. Ef mjög rík og ættarháauðs er brík, sem hyllist, kannske af slíku meira en má metnaðs sýki *fyllist. 209. Sig of mikið mens ef slóðmetur kvik í geði, kannske þykist þér og góð; það eru svik í gleði. 210. Kastar ryki kærleik á,kann afvik að gera, hvort of mikið hinu þá hjóna þykist vera. 211. Sömu virði sæmd og auðsífellt hirði og nytji; sömu byrði bæði ótrauð beri í kyrrð og striti. 212. Samlynd bæði í sæmd og þraut,svo að mæðan léttist, sífellt þræði sömu braut, sömu gæðum mettist. 213. Öðruvísi ef að fer,ástin frýs og blíðan; aftur gýs upp óhreinn hver, illt er rís af síðan. 214. Valdsins neyttu varhygð með,visku skeyttu greinum. Síst áreittu saklaust geð, sannleik beittu hreinum. 215. Hjá þér vaki hugur sá:hag ei þjaka veikum. Líttu sakir allar á eftir maklegheitum. 216. Heftu kæti, kals og blót,kærleiks gæt að blóma. Lítillætis ljúft viðmót lát þér ætíð sóma.. 217. Oft um vanda, vel að gá,varna grandi áttu. Ástar blandinn ótta þá af þér standa láttu. 218. Hirtu um þetta, — það er bertþinnar stéttar prýði. Þeir, sem settur yfir ert, aðgæt, rétt að hlýði. 219. Oft ei máttu minnka þig,mátans áttu að gæta. Þrjóta, hátt er hefja sig, hörðu láttu mæta. 220. Heiðri laga veittu vörð,vondum aga tjáðu; eins og hagar, hegn misgjörð, heimsku jag af sláðu. 221. Aldrei pretta breið á blett,beittu stéttar valdi. Mál til settu, svo hver nett sínum rétti haldi. 222. Lastaþoku bældu brok,bægðu Loka-ráðum. Síst við doka, undir ok ýttu hroka bráðum. 223. Hafðu mest í hug þér festað hitta besta *veginn; aga lesti, laga brest; lát því frestað eigi. 224. Sífellt stunda sanna dyggð;sért þú undirgefinn, hug þinn bundinn haf við tryggð, hlýðnis mundu skrefin. 225. Hvaða stétt sem ertu í,ef án pretta vinnur, huga settan haf á því, hrósun rétta finnur. 226. Þó af tregðu þægða héref þetta bregðast kynni, þína hegðun Herrann sér. Helst það legðu á minni. 227. Hann þá býtir blessun þér,bestan hlýtur sóma, og nær þrýtur ævin hér, eilífs nýtur blóma. 228. Taktu vara á tímanum,tíðarfarið bendir; hin rétta þar af rímist um ráðning, hvar við lendir. 229. Líttu á það sem liðið er,löngum að því gáðu; athuga hvað á eftir fer, og við skaða sjáðu. 230. Eflaust girnast muntu mestmót að spyrnast voða. Ei lát fyrnast: alls til best orsakirnar skoða. 231. Vitni ríkast reynslan ber,regla slík skal haldast: „Verkið líkast orsök er“, af því víkur sjaldnast. 232. Maður sá, er margs vill gá,mun oft sjá við halla. „Stemma má við ósi á“, annars tjáir varla. 233. Allt hvað skeður skaltu núskynsemd með álíta, margt fær séð, er þá kannt þú þér til gleði nýta. 234. Viðburðanna glöggt að gá,greind má sanna magna, og vekja manni varhygð hjá, vel sem kann að gagna. 235. Til þess gefur teikn auðsærtímans vefur kljáður; skaltu ei efa að skeð enn fær skeð sem hefur áður. 226. Þó að tregðu þægða héref þetta bregðast kynni, þína hegðun Herrann sér; helst það leggðu í minni. 227. Hann þá býtir blessun þérbestan hlýtur sóma, og nær þrýtur ævin hér eilífs nýtur blóma. 228. Taktu vara á tímanum,tíðarfarið bendir: Hin rétta þar af rímist um ráðning hvar við lendir. 229. Líttu á það sem liðið er,löngum að því gáðu: Athuga hvað á eftir fer og við skaða sjáðu. 230. Eflaust girnast muntu mestmót að spyrnast voða. Ei lát fyrnast: alls til best orsakirnar skoða. 231. Vitni ríkast reynslan ber,regla slík mun haldast: „Verkið líkast orsök er“, af því víkur sjaldnast. 232. Maður sá, er margs vill gá,mun oft sjá við halla. „Stemma má að ósi á“, annars tjáir varla. 233. Allt hvað skeður skaltu núskynsemd með álíta, margt fær séð, er þá kannt þú þér til gleði nýta. 234. Viðburðanna glöggt að gá,greind má sanna magna, og vekja manni varhygð hjá, vel sem kann að gagna. 235. Til þess gefur teikn auðsærtímans vefur kljáður: Skaltu ei efa að skeð enn fær skeð sem hefur áður. 236. Þessu með eg mæli frítt— menn vanséð þó haldi: Örfátt skeður alveg nýtt undir veðurtjaldi. 237. Orða gáðu aldraðs manns,ef hans náð fær hylli. Oft eru ráðin ágæt hans, auka ráð og snilli. 238. Virðing tjáðu veikum dug,visku dáð ef prýðir. Vel þín gáðu: af góðum hug gefin ráð ei níðir. 239. Óráðþæginn oftast nærauðnu haginn skemmir. Hæst ólagið hann því slær, hjartað baginn klemmir. 240. Sá, sem hatar heilnæm ráð,hollum glatar vegi. Sönnum gat ei sóma náð ef sannleik mat hann eigi. 241. Þó þér farist allvel að,engan þar með hrjáðu, allan varast ofmetnað, aumra kjara gáðu. 242. hafðu gát á hver þú ert,haltu máta bestum. Mikillátur maður bert mætir hnjátum flestum. 243. Hver sig stærir, hneisu fær,hans auðsær er vansi. Hinn, sem lærir hógværð, nær hreinum æruglansi. 244. Ráð það læra ljúft þér berlífs á værum degi: Byrðar þær ei bittu þér er vorið fær þú eigi. 245. Það, sem er þér ákvarðað,áttu að bera sáttur. Ei gjör þér að oki það án sem vera máttu. 246. Heimskur þykist hygginn, þvíhroka ryk hann blindar. Sínum mikill augum í aulastrikin myndar. 247. Vill ei kannast við, sig neittvanti í mannvitsgreinum, framför sannri fær hjá sneitt, fróðleik ann ei hreinum. 248. Þykist betur öðrum allteinn til setja kunna, ann'ra metur mannvit halt, minnst því getur unna. 249. Hyggja glaður æ skalt að,ef ert maður svinnur, rétt á hvaða stund og stað starfir það er vinnur. — — 250. Stunda ef lærir læknismenntlist með kærleiksríka, þar sem færi þér gefst hent, þjáðra átt særing mýkja. 251. Þeim sem reynist heilsan hætthjálp skal beina veita. Sjúkra mein að geta grætt gleði hrein má heita. 252. Lækni heiðra helst ber þannhverfa neyð sem lætur; lyf tilreiðir heilnæm hann, heilsu greiðir bætur. 253. Hann sér vinnur hugást manns,hrósið finnur þæga. Lengi svinnir höldar hans heiðra minning fræga. 254. En virðing ná mun varla sá,er vinnur fáar bætur, hann ef hjá sér meir en má magnast ágirnd lætur. 255. Föðurlands þér innræt ást;er hún manns í heimi heiðurs krans, er minnst kann mást, minning hans best geymir. 256. Hún er skylda helguð dyggð,hyggju- snilldar blómi. Hún er *fylld af holdi tryggð, hrein og gildur sómi. 257. Hún er fjörug, föst og merk,framgjörn, örugg þegar, heiðvirð gjörir hetjuverk, huguð skörunglega. 258. sparar hverki fé né fjör,frægðarverkin sýnir. Sín þó merki kárna kjör kjark ei sterkum tínir. 259. Hverju landi heilnæm er,hverju standi hlýðir; hvers, er vandað hjarta ber hug og anda prýðir. 260. Hugsaðu maður helst um þaðhjá þér stað hún eigi, hylli og laði hrós þér að, hrindi skaða úr vegi. 261. Lát þér tamt um lífsins dagléntan skammt um hirða. Ann´ra jafnt sem eigin hag áttu samt að virða.. 262. félag, það, sem ertu í,ætíð glaður skyldir verja skaða, en veita því velvild, hvað sem gildir. 263. Það er sómi heldr en hitt,heiðurs róm þér gefur, mannorðs blómið magnar þitt, mótfalls dóma tefur. 264. Félags góðu fylgi affagur gróði sprettur, greiðir slóð um hauðr og haf, hlífð fær þjóða réttur. 265. Þar með eining eflist hrein,illskumein ei spretta kærleiks grein þar blómgast bein; best má reynast þetta. 266. Frjáls þar gleði fyllir friðnum léð er valdið. Allt ákveðið er og téð ástsemd með framhaldið. 267. Þar fær tryggðin dug af dyggð,deyja styggð og þrætur. Fals og lygð þá flýr úr byggð, festir hryggð ei rætur. 268. Háttaprýðis ráð vel ræmtræk, sem hlýðir standi; áttu sníða allt samkvæmt efnum, tíð og standi. 269. Gæt að settan, rakinn rétt,reikning nettan haldir um inntekt létta og útgjöld þétt, ei svo prettum valdir. 270. Reglum halt við ráðlag snjallt,reynslu skaltu velja. Gagn margfalt þér met ávallt að mæla allt og telja. 271. Ráðdeild hrein í hverri greinhagsæld einatt þróar. Hvar sem reynistnýtni ei nein nægtir seinast gróa. 272. Hirðuleysi hátt þér fráhrind, sem reisir pínu, armóðs kveisu kvillaþrá kveikir hreysi mínu. 273. bæjasnatt — það segi eg satt —sumum hratt frá gengi, soltnir dratta, fara flatt, fá ei skattinn lengi. 274. Betra er heima — en bæjarsveim —bú að geyma í snilldum; vel er þeim, er safna seim, síst þeim gleyma skyldum. 275. Gjörðu flest, sem getur best,gáðu mest að snilldum; hýstu gest, en heiðra prest, huga festu á skyldum. 276. Yfirvald í heiðri hald,hroka baldinn kæfðu; tregðast aldrei greiða gjald, græsku kalda svæfðu. 277. Ferðamönnum frjálsum innfylgd og önnur gæði. Þínum grönnum góðvikinn gef þú sönn heilræði. 278. Hug þann frá þér hvergi slít,—hald það áform dyggur — spor þín sjáist nokkur nýt, nær þú dáinn liggur. 279. Og nú þegar þar að gá,svo þanka veg í festir; heiðarlega lifir sá er látinn trega festir. 280. Sá, er enginn saknar þá,sést af genginn vera; hans ófengið hrós út má hvergi mengi bera. 281. Þekking er á sjálfum sér sannleiks-veru merki. Henni ber að beita hér best í hverju verki. 282. Hún þér ávallt hjálpa máhyggju ná sem bestri. Henni hjá þér haltu þá, heill það spáir mestri. 283. Sjálfselskan ef villa vannog verkið þannig baga, samviskan þér segja kann sannleikann að laga. 284. Gæta mundu að meðvitundmeður undirgefni. Hverja stund á hennar fund hugarlund þín stefni. 285. Henni áttu að hlýða brátt,hana láttu dæma á þann hátt að sé hún sátt, sérhvað mátt framkvæma. 286. Jafnan þetta hugfast haf:— hréin þér settu merkin — kærleiks réttum rótum af ráð þín spretti og verkin. 287. Kærleiks tryggð er dýrmæt dyggð,dróma hryggðar greiðir, þvær af styggð, en býr í byggð blóm áskyggð af reiði. 288. dyggðum greiða gjörir leið,grið útbreiðir víða, styggðum eyðir, stöðvar neyð, styður heiður lýða. 289. Mann þó stæri mjög auðsærmennt frábær og auður, hvergi mærum heiðri nær halur kærleikssnauður. 290. Hinn sem geði hlýju með,hvar sem réð að bera, aðra gleður, sér fær séð sæmdir léðar bera. 291. Án kærleika er vonin veik,völt og reikul trúin, lík sem eik af elli bleik elds til kveikju búin. 292. Öll án hans er athöfn mannsötuð vansa grómi, síst þar glansar sannleikans sigurkrans né blómi. 293. Varlega skunda víns á fund,viðsjá mundu brúka. Það ígrunda þessa stund þú hafir lund ósjúka. 294. Víndrykkkjan oft villir mann,verður hann ógáður, einatt glanna gjörir þann er gætti að sannleik áður. 295. Drykkjuslark er drussa mark,deila, skarka, þvaðra, reiðast, þjarka, reisa hark, rámum barka slaðra. 296. Aumir af sneypu, er í þá kleip,öls af geipan reynast; eftir fleipur, flas og geip flatir steypast seinast. 297. Megn er klígja kverkum í,kvöl að nýju þola, síðan spýja og svo af því sig út bía og kvola. 298. Frekt að drekka er fýsn óþekk,flestan skekkir sóma, vefur rekka vansa hlekk, visku hnekkir blóma. 299. Með ógáti veittu ei vín,við það mátan festu. Ölvaðir láta eins og svín oft með fáti verstu. 300. Þeirra að metta gráðgu girndgetur rétt ei kallast. Mjög við þetta safnast synd, siðir nettir hallast. 301. Þannig sóa sínu fé,sumir þó að hæli, mesta óráð eg held sé, armóð dró að bæli. 302. Þína og ann´ra hagsæld hérhvað sem kann að veikja engan sannan í sér ber ekta mannkærleika. 303. Manndóms hefur merkin bestmikið ef á dálpar, þegar krefur þörfin mest þar að gefa og hjálpa. 304. Láttu bera þar á þér,þinni veru og snilli, tíð þá erað safna sér sæmdum hér og hylli. 305. Geymdu hjá þér hugsun þáholl er má þér vera: Út hvað sáir, að því gá, ávöxt nái bera. 306. Síst má víta verk einhlítvið sem knýtist hylli. Til ónýtis engu út být, er það lítil snilli. 307. Lostagirnd í læðing bind,læstu í grind og sveltu, eiturkind úr ýmu vind út með skyndi veltu. 308. Hún er gjálíf, glensin, þrá,góðan smáir vandann, lúnótt, snávís, flensin, flá, fjötrum þjáir andann. 309. Hennar kyngis kitlan *slyngkærleik þvingar fróman, á mann þvingar óvirðing, auðnu stingur blómann. 310. Vekur frygð en fælir hygð,frekum brigðum hlaðin; rekur dyggð en tælir tryggð, tekur blygð í staðinn. 311. Aura gráðug girnd áfjáðgleypir bráð ósvífið. Saurug ráð með syndaþráð sveipa háðung lífið. 312. Veiki, bjagar, brýtur lag,breiða slagar veginn, sleikir, nagar, slítur hag, sleppt og magadregin. 313. Lækjum vamma veitir fram,völd að skamma hótum; klækja ramman keitu damm köldum þrammar fótum. 314. Þekkir pretta pörin rétt,plokkar þétt hvað getur, skekkja réttinn gjörir grett; gaman þetta metur. 315. Snapar hvað sem hún kemst að,hrapar í skaða lesti, krapa vaðals táls því trað; tapast staður besti. 316. Sín ei skeytir halda heit,heiðri neitar besta; hrín ef reitur vanans veit, vinnings leitar mesta. 317. Hennar tryllt er hegðan spillt,harðúð fyllt með birgðir, hungruð, kvilt, af heimsku villt, hvergi á skylt við dyggðir. 318. Heimskugirnd er hrekkjakind,hungruð, blind og galin. hennar mynd úr huga hrind, hún við synd er alin. 319. Þrávallt finnur þjófurinnþrauta vinning snúinn. háðung stinna og hrakninginn; hans er minning fúin. 320. Hylli tæmd er hans framkvæmd,helst afskræmd og baldin. Illa ræmdur, allri sæmd er frádæmdur haldinn. 321. Lítils virtu latan mann,lát hann firrtur heyra; fremur hirtu um fátækan forlög stirt sem keyra. 322. Móti leti hug þinn hvet,hvað best getur, starfa. Auðnan betri arð þeim hét iðn sem meta þarfa. 323. Letin grá er lymsk og þrá,leiða má til synda hverja þá sem hún leggst á og henni ei frá sér hrinda. 224. Sneyðir auði snilli-trauð,sneypu frauði makar; eyðir brauði ill og snauð, auðnu dauða bakar. 225. Kargri lygi útlegð íýttu úr gígjar vindi; arga spýju fjandans flý, flýttu því með skyndi. 226. Lyga smiður, lífs er miðlasta ryði klínir, deyðir frið og sóma sið, sannleik niður týnir. 327. Talaðu beint sem best fær meint.Brúkaðu hreint málfæri ljóst og leynt, svo glöggt fær greint gildi, reynt þó væri. 328. Sannleiks ást ei blessan brást,betra nást mun eigi; margt ei fást og fátt hér sjást er fremur dást að megi. 329. Reiði blind er banvæn kindbreiðir út synd og trega; sneyðir yndi, ástar lind eyðir skyndilega. 330. Bæði ljóta og beiska rótbræði skjót fram leiðir; æðir fljót með heimsku-hót, hræðir, blótar, eyðir. 331. Lemur, bítur, mölvar, mer,mælir vítur tómar; kremur, slítur, bölvar, ber, bælir lýtum sóma. 332. Kæfðu hroka, að hann ei þérhamingju loki portin. Úr hans koki oft gaus þver óláns- þokusortinn. 333. Harla þrungið hans er geðhofmóðs drunga sagga, yfir klungur klifrar með klækja þungan bagga. 334. Hefðar sólginn hans er þvíhugur ólgu fylltur, þykkju bólginn þvælist í þótta kólgu villtur. 335. Bælir yndi, blekkir grið,brælu kyndir styggða, stælir lyndi, flekkar frið, fælir myndir dyggða. 336. Bakmálg tunga blekkt háðungBlængs út ungar fóstri; tíðum slungin slys býr þung slaðurs þrungin gjósti. 237. Það er hrak að bíta í bak,bleiðitak má heita, skaða makað meiðsla-blak má oft saknæmt veita. 338. Kölska plóg sá kappinn dró,kaldan róg er spinnur. Honum krógi hlíðinn nóg hans í skógi vinnur. 339. Forvitnin er fýsn ósvinn,frjálsan vinning treður. Hún ei ginni huga þinn heimsku sinni meður. 340. Standa á hleri ósnjallt er,andstyggð hér af kemur. Öðrum ver að veiðum fer venju er sér þá temur. 341. Oft óhreint er hljóðskraf reynt,hrós mun seint uppskera; talið beint og meinlaust meint minnst þarf leynt að vera. 342. Brúkaðu leynibrögð ei neinblygðar greiner valda. Þegar meining þín er hrein þú mátt einurð halda. 343. Lífga óþarft er óhófsart.Oft sá kvarta hlýtur, efnum djarft er eyðir snart, örbirgð hart þann bítur. 344. Óhófsprjál er heimska hál,heilla brjálar standi. Óforsjála ærir sál ætlan táldragandi. 345. Níska þver ef of stór er,óláns þér má valda; helst því ber og fegurst fer frá henni sér að halda. 346. Heimsku *þrái hald þér frá,harðri spá það veldur. Aldrei sá mun farsæld fá fast sem á því heldur. 347. Trúðu mér að þrjóska þverþræls art er hin versta, skömm alsbera bakar sér og böls uppsprettu mesta. 348. Falskan segg ei lag við legg,lævís negg ei felur. Þitt í skegg hann skyrpir dregg, skimp hvasseggjað velur. 349. Skeinir heiður hræsni ógreið,hreina meiðir siði, meinar, eyðir auðnu leið, einatt sneiðir friði. 350. Heitir tryggð, en hugsar styggð,hreytir lygðar salla, skeytir brigð með skini af dyggð, skeytir blygðan varla. 351. Síst að slysum gjörðu gys,glens er flysjungs yndi, lukku glys er létt sem fis, líkt og blys í vindi. 352. Fæstum reiður orðum eyð,engan meiðir varinn. Öfug sneið er öllum leið, ýfðu ei fleiður marin. 353. Af tortryggni einatt hlýstillt svo hnignar friður. Hrein glöggskyggni góð er víst greind og hyggni er styður. 354. Hrek úr brjósti leynt og ljóstlunta gjóst í felur. Hver, sem dróst með þykkju þjóst, þrælslegt fóstur elur. 355. Mjög ósvinn er sjálfhælnnin,sérþóttinn fer illa. Tálið spinnur tvöfeldnin, trúgirnin er villa. 356. Varast mas og fráleitt fjas;forðast þras ósvífið. Æfðu ei flas né æði fas, oft er slasar lífið. 357. Vert heilráður öllum eins;að best gáðu rökum. Engum tjáðu orð til meins, úr vel kljáðu sökum. 358. Rataðu skeið til heilla hratt,hataðu breiða veginn. Bataðu neyð með geðið glatt, glataðu heiður eigi. 359. Af því kemur auðna mestef þú fremur þetta. Heil ráð nem og hirð sem best hvaðan sem þau spretta. 360. Hvað ávinnur haf á gát,hirð áminning gefna. Þig ei ginna gjafir lát, gættu þinna efna. 361. Hógværð svinn og hreinskilinnhylli vinnur lýða. Heiðurinnog hrós hvert sinn hennar minning prýða. 362. Lítillætis lund ágætléðan kætir friðinn, nýtir, gætir, grundar mæt, gleði- bætit -siðinn. 363. Skírlíf sál með siðugt málsæmdum brjálar ekki. Flýr hún prjál og síforsjál sigrar tál og hrekki. 364. Iðin hönd, sem yrkir lönd,ármóðs gröndin kefur. Siðavönd og upplýst önd auðnu bönd sér vefur. 365. Virðing halda vel gæt að,vertu ei baldinn kálfur. Kenndu aldrei öðrum það sem ert að valdur sjálfur. 366. Hófsemin er hegðun svinn,hrósið finnur lengi; hún sér vinnur hagnaðinn, heiðurinn og gengi. 367. Ljót er seyra að leggja á mennlast sem þeir ei eiga. Talaðu fleira ekki en allir heyra mega. 368. Illa stinga oftast héráreitinga slettur. Sínum kyngja eorðum er óvirðinga blettur. 369. Verk alræmt ei rengja þarft,rót framkvæmda sjáðu. Aldrei dæmdu aðra hart, eigin sæmdar gáðu. 370. Drambsemina í dróma hrek,drekans gin í sendu. Ágirndina í útlegð rek, öfundina brenndu. 371. Er hún fóstur andskotans,af hans brjósti sprungin; tíðum bjóst í haminn hans, heiftar gjósti þrungin. 372. Varast bleika vofu þá,verst hún kveikir tjónið. Mannkærleikans eldi á áttu að steikja flónið. 373. Öfund verst er eitur pest,af henni lestir kvikna. Hún við bresti hlægin sést, hrósinu mest af stiknar. 374. Harðast kvelur hvern sem velhugar þel gott elur; róg þeim selur, hatur, hel, heift með vélum felur. 375. Horuð, veik og hyggjusmeyk,hörundsbleik og sviðin, hungruð sleikir slysa reyk, slægða leik við iðin. 376. Eigðu félag ei við þannsem iðkar vél og hrekki. Þínum stelur heiðri hann. hjá honum dvel þú ekki. 377. Holl þeim fatast hamingjanhans er sat að ráðum; sínum glatar heiðri hann, *háðung atast bráðum. 378. Óráðvandra veg og standvarast, grand sem hreppir; ódyggð blandað illt samband æru og manndyggð sleppir. 379. Ólánsmanni með ei vert,mörgum vann það tregðu. Forsmá hann þó ei né ert, aldrei bann á legðu. 380. Heldur á að aumka þáóláns þrá er líða, holla tjá þeim hjálp ef má, hrinda frá þeim kvíða. * 381. Sína hver einn byrði ber,* böl þá sker sem líða. Gefið hér ei öllum er auðnu sér að smíða. 382. Lukku hjólið hverfult er,hverju oft ólag fleygir. Annað skjól því eigðu þér á sem stóla megir. 383. Alvöld hæða forsjón fríðflest má gæði veita. Þegar mæðir þrauta stríð þar hjálpræðis leit. 384. Hún þinn greiða görir stig,grandi eyðir styggða. Máttu reiða þar á þig ef *þræðir leiðir dyggða. 385. Getur manni gæfu stoðgefið sannarlega, Guðs ef hann aðgætir boð gleði kann útvega. 386. Hvaða kjör, sem hlotnast þér,hógværð gjörir skarta. Góðs til fjörugt geymdu hér glaðvært, öruggt hjarta. 387. Allt það gott, sem gæskuráð gefur Drottinn mönnum, æðstu sprottið er af náð; elskuvott það sönnum. 388. Þegar gleði og gagn fær séðGuðs þér léð af mildi, þakka geði góðu með gæðin téðu skyldi. 389. Ef þín lestist auðna nú,yndis brest svo hefur, haltu best við bæn og trú, — bót það mesta gefur. 390. Þegar mætir mótlætið,mjög sem grætir hjarta, þér innræt vel þolgæðið. Það má ætíð skarta. 391. Rétt að unna sjálfum sér sérhver kunna ætti. Hyggju brunninn hreinsa ber, hönd og munn það bætti. 392. Sjálfs ást hrein er sóma grein, síst því neinu spillir; villt ef reynist, magnar mein, margan einatt villir 393. Hver með sanni sér rétt annef sínar þannig vinnur gjörðir, hann að geðþokkann Guðs og manna finnur. 394. Öðrum hér líkt sjálfum sérsífellt ber að unna; rétt þá fer, en fullreynt er, fá´r —því ver — það kunna. 395.* mjög skuldbundinn verðir. Óhægð stundum af því hlýst, yndisstundir skerðir. 396. Skuldum svara skaltu brátt,skynsemd þar til hvetur. Í þær fara ekki mátt ef þeim varist getur. 397. En ef hjá því ekki kemst,um þín sjái hyggja að þær þá sem allra skemmst á þér nái að liggja. 398. Ber oft æði þunga þráþankar mæðu huldir. Er frjálsræði sviptur sá sem á hlæðast skuldir. 399. Tak þér mið og marka svið.Mjög þig niður beygir fleira riðinn vera við en verða að liði megir. 400. Sérhvern styð með sæmd og trúsem þú lið mátt færa. Gakk á snið við það sem þú þarft ei við að hræra. 401. Semja þorðu ei svika krók,sannleiks forðast granda, þín loforð, sem letur á bók, lát í skorðum standa. 402. Heimskublandið hjal umflý,hafðu vald á munni; hreyfðu aldrei öðru en því áfram halda kunnir. 403. Hygginn lærðu að verða vel,visku nærðu blóma. Af því færðu ánægt þel, auðnu, værð og sóma. 404. Þér hvað mætir hugleið hérhverju sæta eigir, hvaða rætur hafi í sér, hvar til gæti dregið. 405. Skoðaðu það í krók og kring,kemst þú að þá betur, oftast hvaða afleiðing af því staðið getur. 406. Örbirgð hefur erfið skrefóró þrefar hyggja: Síst í efa sögn þá vef: „Sælla er að gefa en þiggja.“ 407. Virðing fann sá veita kann,vel ef hann það rækir. Eins og sannan merkismann margur þann heimsækir. 408. Hann frábæru hrósi nær,hylli fær að vonum, mörgum kær því li´semd ljær. Lánið grær hjá honum. 409. Flestir sinna fátt um hinn,fátæktin sem krefur. Hann þó vinni verkin svinn virðing minni hefur. 410. Hann þó ber með sjálfum sérsæmd og er án trega, pundi hér ef veittu ver vel, og fer sparlega. 411. Ríkan mann sem maurumannmeir en sannleiks vegi, enginn kann að heiðra hann, hróss er vann til eigi. 412. Hitt er frægð ef fjárins gnægðfylgir vægð í brjósti, ást og þægð með hollri hægð hreint af slægð og þjósti. 413. Horfðu á veginn, hvar þú fer, hvort þar eigi mæti háskalegir hnjótar þér er hart við slegist gæti. 414. Hygg ávallt að varast tjón,viðsjá haltu ljúfa. „Hafa skaltu höggormssjón, en hjarta einfalt sem dúfa.“ 415. Hygginn maður háskann flýr,honum að því gætir; heimskur þaðan hvergi snýr hratt þó skaða mætir. 416. Hugprýðin er heiðurs verð,hagnað svinn wf vinnur; ofdirfðin er heimsku herð, hrosið minna finnur. 417. Tíðum skaði skeður, aðskammsýnn maður keppir ofhugaður á þann stað er angurs-vaðal hreppir. 418. Þeim af vegi villur fer,vert þú ei samferða, þig að beygi síst með sér, og svikinn megir verða. 419. Villtum greið, ef gegnir sá,götu leið á rétta, annars sneið þig honum hjá; hafna skeiði pretta. 420. Veg þeim beina, villt er fer,velgjörð hrein má heita. Þetta einatt orkar hér umbót meina veita. 421. Varpar syndum sá í vind,sáran hindrar trega sem hugblindan ljóss að lind leiðir yndisvega. 422. Ugglaus hýma háski er;hugsaðu um tíma léðan. Dauðans grímu brátt að ber, burt skal rýma héðan. 423. Skjótt að linni lífsins reim,leggja´ í minni skaltu. Huganum inn í annan heim öllum sinnum haltu. 424. Skyggnast þangað skal þér tamtþó skýlan hangi í milli. Heftu ranga hyggju samt. Hrein trú ganginn stilli. 425. Opinberan æðstu mestiðkaðu hér að kunna. Sannleik þér hún sýnir best sem að hver skal unna. 426. Hann þig frjálsan getur gjört,gefur sjálfsþekkingu. Hver hans málsgrein eytt fær ört allri tálsblekkingu. 427. Kristna siði ræktu rétt,reglum griða haltu: Kirkjur við og kennistétt kjósa frið þér skaltu. 428. Hann er smáir helgan sið,heims veg á er leiddur; hreinan má ei höndla frið, heillum frá er sneiddur. 429. Sífellt kringum sveima hannsjónhverfinga grýlur. Einatt stinga innra mann örvæntingar pílur. 430. Honum sýnist öndvert allt,yndis dvínar hagur, gæfu týnist gengið snjallt, gleði skín ei dagur. 431. Þann ei sinna sannleik villsynda ginning ærir, hann því vinnur verkin ill, vond tilfinning særir. 432. Öllu frá þér ýttu´á brotter andans þjáir gengi. Hvað sem ágætt er og gott al þú hjá þér lengi. 433. Hugsun ríka hafðu´ á því:— hyggja sík ei þrotni — hvert þér víkur veröld í, að við þér líki Drottni. 434. Ekki hræðast þarftu þáþröngt vandræða tjóður. Voða skæðum víkur frá Vísir hæða góður. 435. Þeim er sannleiks þræðir veg,þó við mannraun stríði, granda kann ei gremja treg, glepur hann ei kvíði. 436. Þó að stöðum ævi áoft hér sköðum mæti meður glöðu geði sá gengur hröðum fæti. 437. Ef að hjartað er grandvart,óttast þarft ei vítur eða kvarta´ um aðkast margt ódyggð hart er bítur. 438. Þó að eitruð öfund ljótá þig skeytum slengi skal ei bleita hug þinn hót hann eða þreyta lengi. 439. Líkt og detti dropi á klettdregst af létt í hasti, eins má þetta eyðast rétt þá öfund slettir lasti. 440. Innra mann að þekkja þinnþér um annast láttu; gjöra hann svo gagntekinn Guðs af sannleik áttu. 441.Að hann votti alla dyggð æðstu Drottins ráði, elski gott og geymi tryggð, gangi brott frá háði. 442. Trúar miði tapi síst,takmarkið svo finni, helgum við sig haldi víst, hjartans frið ávinni. 443. Geðs í runni grói hansguðhræðslunnar lilja, svo við brunninn sannleikans sig ei kunni skilja. 444. Stundi fremur öllu aðandleg nema fræði, lífsins kemur ljós við það lengur og skemur bæði. 445. Helgum dögum Herrans áhýð þú fögrum greinum, sálarhögum sinntu þá að sannleikslögum hreinum. 446. Ei lát spilltan aldar bragýmsum gylltan prettum svo fá villt þitt sinnislag að sið frá byltist réttum. 447. Líkstu´ ei þeim, er leggja sittlag við heiminn synda, láta gleymast lífið hitt, léttúð geyma blinda. 448. Dögum níðast Drottins á,drukknir ríða jórum, forðast hlýða orð Guðs á, eyða tíð með slórum. 449. Næði spilla, masa margt,með óstilling raupa; hleypa milli húsa djarft, heimta fylli staupa. 450. Skeyta hverki skömm né dyggð,skylduverkum gleyma, helst ómerkir hafna tryggð, heitorð sterk ei geyma. 451. Týna bæði sæmd og seim, svína æði beita, dvínar gæða þrek hjá þeim, því næst skræður heita. 452. Af því girndir upp þeim hjáalast syndum spilltar, hafa þeir yndi´ að horfa á heimsins myndir villtar. 453. Alsjálfráðir ætla sérengum háðir vera; lagaþráðog vald því ver vilja´ afmáðan gera. 454. Þeir eru mönnum þyrnar hjá,þægðum grönnum safna. Þessir hrönnum þroska ná, þokka sönnum hafna. 455. Heimi hjá þeir hugsa´ að fáhefð og álit bæði, hann þaim frá sér hrindir þá, hans ei ná í gæði. 456. Horfnir brauði, hylli og auð,heillir trauðar fanga; þannig snauðir þjáðir nauð þeir til dauða ganga. 457. Ef þú villt þinn auðnu mátteins og skylt er fræva, þennan spillta þanka-hátt þig um stilltu að æfa. 458. Fylgdu þeim er drýgja dáð,Drottins heimamönnum, sem að geyma grandvart ráð, gegna seimi´ og önnum. 459. Rækja skyldur ljóst og leyntljúft með snilld og dáðum, hvað sem gildir, gjöra hreint Guðs að vild og ráðum. 460. Þeir eru prýði landi´ og lýð,listum fríðum sinna, best er hlýðir, brúka tíð, blessan síðan finna. 461. Hugsaðu þannig — helst það berhverjum manni skoða —: trú án sannleiks ónýt er, engan kann að stoða. 462. Góðri haltu girnd hjá þér,gjör ávallt hið rétta. „Herra allt þitt hjarta sér“, hugsa skaltu´ um þetta. 463. Ef þú vildir álit fá,auðnu snilld og hylli, hvað sem gildir hug legg á: hverja skyldu fyllir. 464. Við best leita að venja þigvel svo beita lærir; sjálfsafneitan sæmilig sæluveit og færir. 465. Finnast kann hún fyrst í staðfögnuð banna geði, innra manni eftir það elur sanna gleði. 466. Hann , er sinni sitt vel kannsigra, vinning hlýtur betri´ en hinn, sem hauður vann, og hlífgarð stinnan brýtur. * 467. Aldrei trúarvilling viðvinskap þú skalt binda, þér kann snúa´ að synda sið; sannleik nú frá hrinda. 468. Mörg er freisting mjög viðsjál,mannleg hreysti fúin, varlega treystu á visku prjál, veikur neisti´er trúin. 468. Illum þyt ef á hann slærandans hiti tapast, köldutitring trúin fær, truflast vit og apast.. 469. Helgur blær af hæð ef ljærhenni næring besta, rætur fær pg rétt vel grær rík af kærleik mesta. 470. Fest því aldrei vinskap viðveraldar kalda speki, sitt í hald fær hugskotið hún með valdi tekið. 471. Blinduð prjáli myndar málmeð viðsjálum prettum, bindur sál við synda tál, sannleik fráleit réttum. 472. Henni blekkið hroka skýhreina þekking dylur, ávallt hnekkir hverju því, hún sem ekki skilur. 473. Hart útskúfar helgri trú,hana´ á skrúfur setur; helst óljúfan hug með nú helg vill rjúfa letur. 474. Trúarefnum í vill sístundirgefni þekkja; á þeim hefur æ við býst, ok þau nefnir hlekkja. 475. Heimsins villu hata sið,hræðstu spilling vega. Drottins hylli´ og hlýðni við halt þér fyllilega. 476. Vanann láttu´ ei villa þig,við hann máttu berjast; mikið hátt þó hefji sig honum áttu að verjast. 477. Hann er blindur, hreyfir þó hefð og myndugleika, tíðum synda tauminn dró, tælir og bindur veika. þeim sem eru stærri. 479. Því er ver að vaninn þvervíða fer og spillir, meður sér í myrkur hér margan ber og villir. 480. Ef þig henda hrösun kannog hyggja blendin freisti, bið þér senda hjálpráð hann heim sem endurleysti. * 482. Iðrast grát og gæt að hérgóðan máta takir, niðrun lát ei þykja þér, þínar játa sakir. 483. Flýðu á náðir Frelsarans,frá þér sláðu efa, hlýð á ráðin heilög hans, hvíld er þjáðum gefa. 484. Hann til hefur nóga náð,nauða sefar galla, sekum gefur sýkn og ráð, synd af skefur alla. 485. Önd ef svíða sárin mest,sút og kvíði þreytir, höndin blíða Herrans best hjúkrun þýða veitir. 486. Heit ef flóa af hvörmum tárog hrösun óar geði, lætur gróa sollin sár, sendir ró og gleði. 487. Líkt og móðir aumkar einungbarn hljóð og tárin Drottins góða gæskan hrein græðir blóðug sárin. 488. Tár af hvörmum fægja fer,faðmar vörmum höndum, náðar örmum á svo ber út frá hörmum vöndum. 489. Hann af freisting fær oss leyst,frið og hreysti gefur. Honum treystum, hann fær reist hryggðin kreist þá hefur. 490. Ekki kvíða eigum núangurs hríða kælu heldur bíða í blíðri trú betri tíðar sælu. 491. Vonarneista nærir það,næm svo freisting þrotni mæðan geyst ef gengur að, gott er að treysta Drottni.— 492. Guð þig leiði lífs um skeið,líkn hans greiði veginn, hjá svo sneiðir hættri leið og hjartað meiði eigi. 493. Hag þeim annist ókrenkrann,auðnu-banni forði; góðs til þannig hefji hann með helgu sannleiks orði. 494. Frjáls af ótta fram að gröffriðar njóttu gæða, síðan hljóttu´ í sælu gjöf sigurgnóttir hæða. — — — 495. Áir þar við þagnar skerþulins marar jálkur, má hann hvar um hauður fer heita VARAB'ALKUR. 496. Öld þó fræði óður lítt,auð né græðgi í vasa, máske kvæðið nokkuð nýtt nefni´ HEILRÆÐA-KLASA. 497. Um þá stund hér vissa vex,nær vörum undan bar hann, átján hundruð sextíu´ og sex samanbundinn var hann. 498. Úr sem kalið allt er fjör,við ævi-hala tefur, gamall smali, kominn í kör, kvæðið alið hefur. 499. Með góðfýsri svinnri sennsínu lýsi´ ágæti, gjarnan kýs eg, góðir menn galla á vísum bæti. 500. Ef að sveit þeim auga ljærýmsir breyta rómi. Sannlega, veit eg, sæta þær sundurleitum dómi. 501. Nokkrir lýtin elta ein,ausa vítum þegar aðrir nýta heilráð hrein og hugsa um ýtarlega. 502. Góðir ætíð bata brestbróður gæta skyldu. Fróðum lætur lag það best ljóð ef bæta vildu. 503. Hjalið sofna fljótt nú fer,flutt af dofnu geði. Heiti FOFNISBANA ber, brag sá stofna réði. 504. Hélu lóðar öld með óðel ei hnjóð í minnstu. Fel eg góðum Guði þjóð, gel nú ljóðin hinstu. 505. Nætur góðar býð eg brátt,bæti þjóðin galla. Gæti ljóða lýðir þrátt. Læt eg óðinn falla. |
