Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3128)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
ÓmennskukvæðiFyrsta ljóðlína:Hvað mun því valda
Höfundur:Stefán Ólafsson í Vallanesi
bls.262–278
Viðm.ártal:≈ 0
Flokkur:Heimsádeilur
1. Hvað mun því valdaað vorrar aldar er víl svo hátt? Þeir fénu ei halda, þó fjúkin tjalda um fenta gátt; sú grandaði ei alda þeim gömlu þrátt; mig girnir að skjalda um slíkan hátt. 2. Hjá fyrri mönnumsér undi í önnum hið ítra geð, þeir gnístu tönnum með sæmdar svönnum og sóttu féð; svoddan grönnum var lukkan léð, en letin bönnuð og sjálfræðeð. 3. Til hlýku klæðumog hlífðar skæðum þá hagað var, um hispursfæðu og húsgangsræðu þeir hirtu ei par, þó blæði úr æðum, þá broddur skar, brosandi kvæðin heyrðust þar. 4. Þá girnti ei kaupa,ei rölta né raupa eða ríða þrátt, en millum staupa nam hjaldur að hlaupa um hug og mátt auðurinn draup að yrkti gátt, ómennskan kraup en leit ei hátt. 5. Víkur nú efnifrá vinnugefni að vorri þjóð, sem einatt nefnir í áti og svefni sé unun góð, þótt að mér stefni hún sterkum móð, stöðva ei vefnað þessi ljóð. 6. Af þessu mengivill þegn ei lengi sér þjóna brauð, svo verk ei sprengi sig gipta gengur í grönnum auð, með kjól og hengi, sem bringan bauð, í buxurnar strengist peysan rauð. 7. Með gagnlegu hárií gyllini-ári sig giftir hann; beislar nú klárinn með bólginn nára, og bólstað fann; um sumarið dára seggi vann en setti skára á túnhalann. 8. Við sína makasigurinn slakar, nú svallar fyrst, með þeim er að kvaka og tóbak taka, það talin er list; hey þarf ei raka hringarist, af hestinum vakra engið bíst. 9. Þá húsgangsdretta,sem ljúga af létta að löndum ber, þeir spyrja þá frétta og fá sig metta við froðuker, af sköllum detta, en sérhver sver, að satt muni þetta, er fregnin ber. 10. Með hattinn í vangaþeir spjátra, þeir spranga, þeir sperra sinn legg, þeir stíma, þeir stanga, þeir masa, þeir manga við moldarvegg, með skúfana langa þeir laga sitt skegg og láta þá hanga, þó úti sé hregg. 11. Þeir renna, þeir ríða,þeir skrefa, þeir skríða á skjótum jór, með hempuna víða og hettuna víða á heilakór; sá undan kann hýða læst ekki mór, en eftir að bíða er minnkun stór. 12. Frá morgnum til kveldaað matnum velda þeir mingra sér við tóbakselda, en taðan ófellda á túnum þver; kvíærin selda í kaupstaðinn fer, hvort konunni geld eða mylk hún er. 13. Fyrir kjarnann strokka,kvíærnar, sokka og klæðin úr ull tóbakið lokka úr kistum kokka, það kaup eru öll, brydding, þráðdokka og barnagull, og borða að plokka, er gagnsemd full. 14. Þau hrjóta, þau sofa,það hjúin lofa þá hinir slá, hún fyrir ofan með handadofann og hóstann smá; í hlöðukofann er hryggð að sjá, til heys og rofa á kapla þrjá. 15. Í túninu stendur,en seppi er sendur og sigað á það, en bóndinn og kvendið breiða hendur báli að, fingrinum benda, en fara ei úr stað, fénaður lendir uppi við hlað. 16. Konurnar dólaá kvíabóli, þá kvöld er nær, með tómar skjólur títt heim róla, því týndust ær, margar sig fólu í fyrra gær, um fjöll og hóla svo tvístrast þær. 17. Nú kemur hann þorri,en krýpur hann dorri og koltna ær, þá segir hann Snorri, í sumum korri, en svelti tvær, að áætlan vorri, sér ennið klær, en ei veit hvorri nú bjargað fær. 18. Fyrir lötum aulakemst allt í þaula og auratjón, nú drynur hún baula, en börnin raula við baðstofu-ón, af sultinum gaula þau Gunna og Jón, þeim gefst ei að maula, en komið er nón. 19. Fyrir auðnu hreysi,það aflar hneysu, er engin hurð, nú kastar hann meisi í mjólkurleysi og matarþurrð, þó þyrillinn geisi og þél séu urð, þróast nú kveisa af innanskurð. 20. Það þori ég að sverjaað saumuð er verja á svanga kú, í fjúkum að berja og brumið að merja á baula nú, ef sér til skerja þá skröltir sú, um skorpuna hverja hún sveltir í bú. 21. Nú kemur sá dagurað klárinn magur í kreppu er, á litinn fagur, að rísa ragur og rifjaber; það er nú slagur, hann segir með sér, og sorgarbragur, ef þessi fer. 22. Svo líður af nóttin,þá lifnar sóttin og lukku bann, fákanna óttinn þá finnst hinn skjótti, er flesta vann, dávakur þótti, en dauður er hann, daprar hugsóttin eigandann. 23. Hann ansar nú þjáðuraf örbyggð smáður, því innan sker: Hvað mun til ráða, því skemmdin skráða nú skollin er? Ég hefi ei dáð að hjálpa mér, hamingjan náði, þá svona fer. 24. Sér öllum ekurog ráðin rekur um rænu mið, - samviskan vekur og svarar nú sekur með sáran kvið: Ef aurafrekur ei leggur lið oss lengi tekur sveitin við. 25. Nú tekur að hagga,í vesöld vagga, hann veruna sleit; með hópinn kjagga í hýði plagga á hennar sveit; hans eru nú baggar börn ófeit, af blossann þaggar í eyðireit. 26. Ég segi þær fréttirað svo gár þetta í sveitum nú, ómennskan sprettur og álnum flettir hin öflugu bú, fullrösk að metta húsgangshjú er haldin hin rétta og sanna trú. 27. Ábyrgðarminnaer ærlega að vinna og éta sitt brauð fyrir orkuna stinna, og láta ei linna að lofa sinn guð; hann gætir vel sinna og gefur þeim auð, góður þjón finnur björg í nauð. 28. Af hróðrar safni,þó héðan af kafni, nú hyggi drótt, ómennsku hafni svo aurar dafni af iðnum þrótt, slensíunafnið er leitt og ljótt, í leti að drafna er versta sótt. 29. Búmönnum góðumog bænda fljóðum ég blessan sel, og vinnumóðum síns verks á slóðum þó vaxi él. Máist svo óður og mælsku þél. Minnist þér ljóða, og farið vel. |
