Eftir ágætan merkismann Eggert sál. Ólafsson *b

ÞEftir ágætan merkismann

Eggert sál. Ólafsson,
nýlega orðinn vice lögmann
sunnan og austan á Íslandi,
frá þessum heimi burtkallaðan
(það glöggvasta menn tilvita)

á Breiðafirði

mánadaginn í fardagaviku
árum eftir Guðs burð
MDCCLXVIII,
eru þessi fáein erindi kveðin
af einum hans elskara

og

þeirra góðra hluta,
sem hann var með

af

G-uði Prýddur

_______________________

Með lag sem Ellifró sr. Jóns Magn(ús)s(onar)

Allir tala um Eggerts skip,
allir spyrja og sakna,
við þann mikla sjónarsvip
sannlega megum vakna.
En hver mun eftir hann
yrkja svo sem yrkja ber
ágætasta mann?
Til þess ekki treysti eg mér,
en treysti hver sem kann.

Yrkin hans eru yrkja best,
af eftir hann skal mæla;
verkin fögur vitum flest,
sem víst er skylt að hæla,
og margfalt lærdóms ljós;
ásýnd skýr með gáfu gnægð,
göfugt dyggða hrós,
þessa bar yfir flesta frægð
forgyllt landsins rós.

Nú veit Guð, hvert niður í sjá
náði að grunni sökkva,
þegar æstist aldan blá
og ógnar veðrið dökkva,
ella hefur hann
skipi eður landi nokkru náð,
neinn það greina kann.
Berjast mér í brjósti ráð
um býsna tilburð þann.

Tregur em eg að trúa því,
trautt sem heyra vildi,
en gef þó málið Guðs vald í,
gjörla hver það skildi,
að veður varð ófært.
Öngvu skipi voru vér
vissum þvílíkt bært;
getur dauðans gjöri því mér
um göfugmennið kært.

Um hans háttu og ævistund
ætla eg þeim að skýra,
sem kunnast var um líf og lund
þess listamannsins dýra;
en fagurt fannst mér allt,
vitugt, stöðugt, gætið, glöggt,
glaðlynt, hófsamt, snjallt,
en því varð svo snúið snöggt
og snotran lögð í salt.

Ef hann sjálfur salti í
sefur á mararbotni,
auðgengt mönnum er að því,
að aldrei þessi rotni;
hans æran ódauðleg
flutt með hönum í hærri stað
hefst á allan veg;
finnst þar allt það fullkomnað,
sem frestar hérvist treg.

Vor á meðal minning hans
mun ófúin vara,
utan- bæði og innanlands
ei til rýrðar fara;
ungur ávann það,
á roskins aldri reyndist meir
en rétt í hverjum stað;
öfundar skeytti lítt um leir
og lágt hann fótum trað.

Vér þótt söknum, vinir hans,
vandamenn og frændur,
vitum samt, að víst til sanns
var hann öngvu rændur,
en fluttur í fegri stað;
allt hefur betra þegið þar,
það var áformað;
reiðubúinn að vísu var
í vistaskiptið það.

Veraldar glampinn villti hann ei, -
var það miklu dýrra,
hér sem rækti í hugar þey
heldur en margt hið nýrra:
himneskt, líkamlegt;
orða og hugar iðka vann
ágætasta spekt;
glaðlegt, fróðlegt, gagnsamt fann,
það gekk hönum ekki tregt.

Allt ef vilda eg tína og tjá,
til sem hafa kynni,
tafsamt yrði tal mitt þá,
til þess út það rynni,
en hvergi hálftalað,
öðrum slíks eg unna vil,
sem yrkja ei skjálftalað;
líka sumt eg lýðum skil
ljóst og sjálftalað.

Enginn hlaut þar uppá sjá,
að hann sjúkur lægi,
enginn liðinn líta ná, -
listamaðurinn frægi
heill frá heilum fór;
enginn grafar grátur varð,
gjörst sem hefði stór;
leit ei ekkja skjaldar skarð,
þau skildi ei land né sjór.

Saman glaðir vorum vér
vinir oft og tíðum;
á soddan hvarfi hægast ber,
hels það léttir stríðum,
nær sæll fer sælum frá;
aftur munum sællri sjást
síðar himnum á,
búa saman með yndi, ást
eilífum Guði hjá.

Um einskis heyrða eg annars lát
almennt fengist meira,
tal og seðlar tjá þann grát,
eg tala ei þar um fleira;
en soddan sæmdarvott
hvers manns brjósti að hafa í
held eg mikið gott,
vel nær komist var að því,
en vélin fæða spott.

Þó landi voru hans lögsagnar
leiðist* ekki að njóta,
til annars fallinn vel hann var,
víst sem náði hljóta,
hefðar í himna stétt;
hinu sinnti hann harðla lítt
hafi eg skilið rétt.
Guð hefur hönum úr fári flýtt
að forðast mæðu og prett.

Hans lögsagnar hlakka til
heyrða eg yfrið marga,
og vel á slíku vissi hann skil,
vondu gjarn að farga.
En hver veit hvernin þá
farið hefði framar meir?
Færri hins besta gá;
rísa á móti mörgu þeir,
minnst sem von er á.

Bending er, nær bestu menn
burt frá heimi kallast;
grátur bæði og gleði senn
góðum skaut í fallast.
En veröld sjái um sig;
um hvorugt gefur hún sig par
heldur spreytingslig,
þó Guðs orð synda gjöldin þar
greini hryggilig.

Enda far nú, Eggert, vel
eilífar lífs um stundir,
ástmenn þína fús eg fel
frelsarans geymslu undir
og allan landsins lýð.
Söknuður þinn er sár um stund,
en senn gefst betri tíð;
hvern þitt tekst á hendur pund,
hamingjan styðji blíð.


Lítill viðbætir dróttkveðinn

Fór með Eggert órum
unnar niður að grunni,
hústrú hendi festa
hönum glík og skyld líka.
Fór með Eggert órum
annað góðra mann;
fór bókligra und bárur
brattar góð eign sjóða.

Annað var þá, eg inni,
Eggert hvaðar tveggja
kom og gladdi guma
góðkenndur og rit sendi.
Hér um mæli eg at meira,
mig snart ör til hjarta.
Ljós brott hvarf úr húsi,
hvarf fríðust lands prýði.

En Breiðafjarðar hinn bráði
breki, hvað hefir þú tekið?
Hrollir hugur minn illa*
hefni-ljóð þér efna.
En þú engu kunnir
Eggert kænan ræna,
heldur á heimleið fylgdir
himna ranns Guðs manni.

Þitt gjörðir þú embætti,
þíns boð, herra, skoðum;
framar við Drottins dómum
dirfunst vær ei hræra.
En Eggerts leifar lifi
land vort æ prýðandi.
Eggert ljúf-þreyður lifi
löndum göfugur öfri.

Mér er hin mesta skoran*
meinlig til að reyna
(dofnar við yrkis efni
ofgnótt veikur þróttur);
mér er hin mesta skoran
minning Eggerts fram leggja
með söknuði sýknum
slíks manns heims úr ranni.

Meðan mátti trauða,[6]
meðan ifanligt skrifa,
duldumst unnin af öldu
aldurtila því skaldi.[7]

[1] „hver“ ? ARK].
15.2 leiðist] leyfðist [?]

Lítill viðbætir Dtóttkveðinn

3.3 Hrollir hugur minn illa. Þessi lína er tekin beint eftir fyrstu línu vísu þeirrar er Þorleifur Jarlaskáld kvað er Hákon Hlaðajarl hafði rænt hann öllu góssi sínu og drepið fylgdarmenn hans.
5.1 skoran = áskorun.



[6] -av-. tröða (?).
[7] Virðist ort eftir Eggert Ólafsson, ófullgert.