Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3139)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
HugarfundurFyrsta ljóðlína:Margt kann buga heims í höllu
Höfundur:Magnús Einarsson á Tjörn
bls.17v–21r
Viðm.ártal:≈ 1775
Skýringar
Hugarfundur var prentaður í Hafurskinnu II, 1945.
Þá er Hugarfundur er einnig í eftirtöldum skráðum handritum: Lbs 851 4to, bls. 76–79 („Kvæðasafn eftir ýmis skáld ýmislegs innihalds. Samansafnað af Hallgrími Jónssyni.“ Skrifað líklega á milli 1820–1830). SÁM 76 (skrifað 1869), bl. 5r–6r. Lbs 1276 4to („Ýmislig gömul kvæði, safnað og skrifað í Stykkishólmi ár 1870 af O.A. Torlacius.“ Skrifað 1870) ÍB 37 8vo (skrifað 1840), 26v–29r. 1. Margt kann buga heims í hölluhyggju ranna mengið klént því stilla huga eins í öllu ei er manni hvörjum lént.
2. Hvað sem amar, hvað á bjátar,hvað sem rænir gleði sjóð er mér gleði út að láta, óðum sprænir Kvásirs blóð.
3. Hefur so aldrei hvatt sín lætium hauðrið drauma þankinn snar að óðs með skvaldri eg ei gæti í hans tauma haldið par.
4. Þó má játa þels í grundum,þá eg greina stiptun fann, undan láta eg hlýt stundum og ekki reyna til við hann.
5. Eg má styggur raunir rækjaum rænu bekki heldur frekt þegar hyggur þangað sækja sem þó er ekki mögulegt.
6. Að vísum stað þá venur slóðir,værðar náðir mér ei gef, *eftir það minn elsku bróðir, engin ráð eg með hann hef.
7. Hann er hvikull, hann er dimmur,hann er bundinn líka ró. Hann er svikull, hann er grimmur, hann er stundum skrýtinn þó.
8. Hvað mun stoða, hann þó stefnahlýtur víða máls um bing og sakir skoða sorgar efna sem og *tíða umbreyting.
9. Burtu fengur spektar spyrnist,spillist tíð og aldafar. Allt forgengur, einninn fyrnist, að enda lýður veraldar.
10. Fjölga syndir, dyggðin dofnar,drótt óförum hótar það, en nær vinda rjáfur rofnar rétt óvörum kemur að.
11. Mæðu brunnar mjög upp spretta,mótgangs *orgar sjórinn blár. Yndis sunna æ fyrir þetta undir sorgar fellið gár.
12. Rauna lyftist sverðið svarta,sára öldur renna þar því svo skiptist þrátt í parta þykkur skjöldur gleðinnar.
13. Þróast grátur, eru það undur,einninn ber að gæta hins gæfu bátur gengur sundur á gömlu skeri ólánsins.
14. Trúskaps glöggva togið sannatíðum brast í sundur rétt á saumhöggi ódyggðanna ofan í lasta steðjann sett.
15. Gæsku dalir gróða ei erfa,gegna furðu efnin full því lyga þjalir löngum sverfa ljóta þurrð í mannorðs gull.
16. Jörð miskunnar hyggju í hlíðumhungruðum afla neinn ei bar því hana munu hylja tíðum hengju skaflar *viskunnar.
17. Leifar fyrndar geymast grafnar,á græðgis vegu ferð er lagt, en ágirndar ormur dafnar ákaflega, mér er sagt.
18. Örbirgingum grið ei gefurgjöri eg að sanna slíka spurn. Í ótal hringjum um sig vefur útlátanna borgarturn.
19. Girnda taumar kárnir kjósakenna firðar sigur stans en elsku straumar allir frjósa í útnyrðingi falskleikans.
20. Einn ef hendir og af fúluóláns skrykkju hafi bar annar sendir ógna kúlu úr fallstykki lyginnar.
21. Skírlifnaðar skógur eyðist,skrælast rjóður hreinlífis. Dyggða blaða björkin sneyðist, brátt að þjóðum verður slys.
22. En því veldur að so dreguroft og tíðum meins í hlé að lasta eldur ógnarlegur er á skíðum brennande.
23. Heiftar stærðar haglið stríðahelst sem formar skaða *bar á hógværðar hauðrið fríða hrynur í stormi reiðinnar.
24. Sér jafnfætis seggir bystirsumir skilja neinn ei sé því lítilætis hreysi hristir hofmóðs bylja ofviðre.
25. Græðgis svelgur greitt með drambigleypir lengi strauma bál. Stendur belgur þrátt á þambi þar til sprengir dauðans nál.
26. Þjófa rökkur þróast víðaþrátt um vegi hyggju ranns. Þykkur mökkur byrgir blíða brún af degi frómleikans.
27. Hræsnis skinið – heyrum undur –hyggju vega byggir innst. Stökkur vina stoðin sundur stundum þegar varir minnst.
28. Hafa þann máta hól fram berahollir kennast ei þó sé. Allir látast vinir vera í velgengninnar blíðviðre.
29. Raun ef fengir rénaði gengi,reynslan gefur sanna grein. Sjást þá hvergi, er þar engi upp sem hefur mótgangs stein.
30. Heims um reita hungri kvaldir,hafa kunna ekki frið. Holdið steita uxar aldir ofneyslunnar stallinn við.
31. Saman flykkjast, svikaklókumsafna ráðum geðs í krá, burtu rykkjast krepptum krókum kannski áður en varir þá.
32. Verða hissa, heyrast nauðir,heljar greipa *kanna leik, fjárins missa, falla dauðir, fold *á steypast líkin bleik.
33. Einn á grundu ef að gæðistauðnu mund og þjóðræmi þá öfundar eldur glæðist eins og tundur *sleginn sé.
34. Hinum síðan koma í klofann,kænsku gervi sveipaðer. Hvör vill ríða anna ofan; elskan hverfur, því er ver.
35. Háskinn reisti hótar styggðumheims um býinn altéður. Kærleiks neisti náms í byggðum *næsta því er kulnaður.
36. Hvað skal ræða hér um fleirahryggðar stinna málið það? Efnið kvæða miklu meira má þó finna ef gáð er að.
37. Vörunst kenndu véla slæður,vareigð prýði hyggju lönd. Oss um vendum, elsku bræður, önnur tíðin fer í hönd.
38. Tíminn ára lífsins líður,leið til grafar styttist hratt. Dauðans sára sigðin sníður, so án tafar eikin datt.
39. Við þar lendir vænta megumverða falla so sem blóm. Víst í hendi einninn eigum efsta kallast fyrir dóm.
40. Þreytir mæða, bugar blundur,bróðir dauða *rennir veg. Heitir kvæðið Hugarfundur, hljóða snauður kennist eg. Athugagreinar
Valin lesbrigði úr Lbs 851 4to:
6.3 eftir] opt er Lbs 851 4to. 8.4 tíða] líða Lbs 851 4to. 11.2 orgar] < orkar Lbs 851 4to (vegna ríms) [KE]. 11.2 sjórinn] hjörinn Lbs 851 4to. 16.4 nískunnar] < viskunnar Lbs 851 4to (vegna merkingar) [KE]. 17.2 vegu ferð er lagt] vega færðir lagt Lbs 851 4to. 19.1 kárnir] kárnan Lbs 851 4to. 19.2 sigur] hyggju Lbs 851 4to. 19.4 útnyrðingi] ofurhörku Lbs 851 4to. 20.1 hendir] bendir Lbs 851 4to. 20.2 skrykkju] skrykkja Lbs 851 4to. 21.4 brátt að] búið Lbs 851 4to. 22.2 meins] mengi Lbs 851 4to. 22.3 lasta] losta Lbs 851 4to. 23.2 bar] < par Lbs 851 4to (vegna merkingar) [KE]. 32.2 kanna] kenna Lbs 851 4to. 32.4 á steypast] sveipast Lbs 851 4to. 33.4 sleginn] slegið Lbs 851 4to. 35.4 næsta] næstum Lbs 851 4to. 40.2 rennir] rennur Lbs 851 4to. |
