Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3139)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Þrætna konanFyrsta ljóðlína:Ísmena hét auðar-hlíð
Höfundur:Gellert, Christian Fürchtegott
Þýðandi:Jón Þorláksson
bls.326–330
Viðm.ártal:≈ 1800
Skýringar
„Snúið úr Gellerts kvæðum (Die Widersprecherinn í Fabeln und Erzählungen 1765, I, bls. 38.) Eptir þrem handritum.“
1. Ísmena hét auðar hlíðeinhvers staðar á fyrri tíð, eðlisgáfa mörg og mennt mælt er henni væri lént, þó hvað helst að þrætin var og það gat kennt.
2. Almennt er um breiða byggðborin fljóðum þessi dyggð; þúsund sinnum þó nú ríkt þvogli heimur allur slíkt hygg eg það sé húsgangs kvis og heldur ýkt.
3. Opinbert og fortaks-frífyrir öllum lýsi eg því að eg trúnað aldrei skal um eilífð leggja á þetta hjal, merkilegri mín er raun um margt kvennval.
4. Oft eg nefndi fagra frúferlíki þó væri sú því eg kaus að þar á mót þræta skyldi við mig snót, en hún nunnað í þann veg lét aldrei hót.
5. Er því rangt að öllu séeignuð þrætnin kvenfólke; yður niðrar þannig þjóð þrátt án saka, kæru fljóð! – Ísmena vill aftur minnist á sig ljóð!
6. Það eg játa að ei er einillkvitni þótt menjarein þeirri sé um þrætni kennt, það var hennar aðalmennt. Sönn er þar um saga gjörð og sett á prent.
7. Manni sínum með við diskmenþöll sat og hafði fisk fram með öðru soðinn sett – sýnist mér eg geta rétt þó eg steinbít þennan nefni þokka-rétt –.
8. „Hjartað mitt!“ kvað halur stillt,„heldur þú eg fari villt? mér finnst eins og maturinn muni vera linsoðinn!“ – „Þessu spáði“ – þá við gall hún, – „þanki minn!“
9. „Hér sem oftar heyrist það,hvað vel sem eg ber mig að orsök finna þykist þú þína til að sneypa frú. Verða löngum við þig föst mun venja sú!
10. Fáum orðum skal fullsagt þér:fiskurinn dável soðinn er!“ „Víf mitt kæra!“ ver þá kvað, „við skulum ekki deila um það, álít eg það einskis vert í allan stað.“
11. Sem þá rauður hlutur hérhana völskum* sýndur er, á augabragði þýtur þá þar við heiftin rauð og blá gins og nasa gjár uppí, og gýs þar frá.
12. Glennir hann þær geysi vítt,glossar úr báðum augum strítt, vængjum lemur ótt og oft, ýfir fiðrið hátt í loft. Orgið meður illum skræk fer út um hvoft.
13. Brá nú allt eins baugastorðbónda síns við fyrrgreind orð: blóðið hleypur andlit í, áður bar ei neitt á því. Þess á milli það varð grátt sem þokuský.
14. Æðar þrútnar urðu snart,augun kreistust saman hart, hljóp í varir bólga blá, bæði nef og kinnar þá tognuðu svo tví-slík urðu til að sjá.
15. Hárið reis á höfði vífs,heiftin ýfði það til kífs, við þess hræring eyrum af ýttist hennar nætur-traf. Hún skjálfandi honum svör án hýru gaf.
16. „Eg, þú maður! eg, þín frú,eg stend við það fast en nú nóg var fiskur soðinn sá!“ – Saup hún út af glasi þá – betur hefði bræði fyllt ei bergt þar á!
17. Maðurinn skyldi brátt við borð,burtu fór og mælti ei orð. Varla genginn var hann fyr vífi frá um næstu dyr en hún leið sem lík í dá og lá þar kyr.
18. Hvernig farið hjá því gat?hæst þá reiðiblossinn sat að steypa þar í sterkum drykk stóran mátti gjöra hnykk. Allt varð húsið uppvægt nú í einum rykk.
19. Öldin stumrar yfir frú,allra bragða leitar nú, svarran á með svaka bar, sveigði þumalfingurnar. Alls kyns balsam orkar þó sem ekki par.
20. Þunnvanganna þétt var húðþar með slagæðanna gnúð, en sig vottar ekkert líf, eins og bálkur lá hún stíf. Svo var tekið sviðið hár og sett fyrir víf.
21. Ónýtt, ónýtt, engan þefaf því finnur hennar nef, ekkert getur andardrátt aftur kveikt né hjartaslátt. Kallað var á kærastann, og kom hann brátt.
22. „Æ! þú sálast elskan mín!“æpir bóndinn þá og hrín. „Æ! þú deyr! æ, auman mig! ástar beðja hjartanlig! Hverr bað mig að hefja slíkt og hrella þig?
23. Ó! þann vondan óláns fiskillri kominn heill á disk! – þó veit guð, að hann var hrár!“ Hún er ekki lengur nár, rétt með sama ristils glymur rómur hár:
24. „Hann var soðinn! – hann var blár! –hyggst þú enn að kífa þrár?“ Kraftaverkun þannig þar þrætnis-andinn meiri bar en læknaranna reyndust ráð og reikningar. Athugagreinar
11.2 ’valskir hanar’ verða ólmir þegar rautt er borið að þeim.
|
