Skapadómurinn

Hví viltu, maður! þenkja það,
þekkt munir fá og rannsakað
hátt ráð og dóma dýra,
hvar eftir veldi veraldar
voldugur drottinn allsherjar
gjörvöllu gjörir stýra?
Skammsýnni viltu skynsemd með
skilið fá tilgang þann og séð
er hinn óendanlegi
hefir sér einum hugfestan
í hverju því sem skikkar hann
á stjórnar- vísum -vegi.

Þú sér af öllu því sem sker
það aldrei rétt sem liðið er
og hvað það af sér téði,
en ætlast þó til samt að sjá
hin sönnu rök og orsök þá
hví svo er skeð sem skeði.
Allt Guðs forsjónar ráð er rétt
raunar, hvað sem hann lætur sett,
það er ei þitt meðfæri
um heims tilfelli hver og ein
að herma og vita fulla grein
utan alvitur værir.

Vildir þú gjörvöll vita rök,
vísdómur Guðs og forsjón spök
hví láti hvað til bera
það sem viðgengst í heimi hér,
himna Guð sjálfur, það sem er,
þú hlytir þá að vera.
Lát þér nægja með lotning há
hans leiðarstefnu að prísa þá
sem þú í sjálfs þíns anda
ofveikum sjónum ei til nær,
athugasemi þessa lær
af því eftir fylgjanda:

Það er Gyðinga frásögn fróð,
framberandi þann lærdóm þjóð
allt hvað Guð hugað hefir
að vísdómsfullan sé á sett
sannleiks grundvöll, og skipað rétt,
hver sem þar gaum að gefur.
Og þó oss stundum þyki grimmt
það fyrir vorri sjón er dimmt,
– sá tíðum heyrist hljómur –
vissuliga þó sannur sé
samkvæmur drottins réttvíse
og skýlaus skapadómur.

Þegar Móyses eitt sinn á
upp réði ganga fjallsbrún há
kóng fyri konunganna
bað hann sér yrði býtt af náð
betri þekking um eilíft ráð,
sem skiptir sköpum manna;
var honum sagt að venda sjón
á viðblasanda slétta frón
sem þar lá einmitt undir.
Hann, að svo gjörðu, verður var
vatnsuppsprettu sem fram rann þar
vökvandi grænar grundir.

Við hana sá hann stíga strax
stríðsmann reisanda hrygg af blakks,
og kæla brjóst með bifi.
Sá burtu riðinn varla var
vífandi þegar pilt að bar
þangað í sama svifi.
Frá hjarðar vöktun hann sér brá
heilnæman vatnsdrykk til að fá
því bitur þorsti krafði.
Sjóð þar af gjaldi fullan fann
af ferðamanni glataðan,
brátt með hann burt sig hafði.

Hér næst þangað á hækjum dróst
hálfboginn karl, og nærði brjóst
með teyg af téðum legi;
en að því búnu siga-sein
setti niður en þreyttu bein
að kasta mæði megi.
Reikar-fjall* hans, af riðu hrist,
réð sér ekki, því hallaðist
að grundar faxi fríðu.
Andlátsbróðir* í augun rann,
ellinnar þunga gleymdi hann
þar í blundskauti blíðu.

Í þeirri svipun að honum óð
aftur kominn sá missti sjóð,
vargur í vondu vondu skapi;
hamstola geysar hótun með,
heimtar að karlinn láti féð
ellegar öndu tapi.
Hinn gamli sór fyrir gjaldsfundinn
með gráti og kvein, en bölvar hinn
og ógnar æ því meira
uns þetta veslings hruma hrör
hreppti mörg sár af víkings dör
og lá þar dautt í dreyra.

Móyses féll við sagða sjón
sorgfullu hjarta niður á frón
en heyrði rödd svo ræða:
að í heiminum allt hvað sker
eftir réttvísi skikki sér,
þetta skal þig nú fræða;
því vita skalt að þessi karl
þar sem ná-blóði drykkjar hjall,
fyrri varð föðurbani
ens unga sveins er fésjóð fann,
fenginn með ráni og tapaðan
sem er víkinga vani.