Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3139)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Þetta er eitt kvæði um syndir og aðra ósiðu þessa heimsFyrsta ljóðlína:Ölum heimi ótrú spillir
Höfundur:Höfundur ókunnur
bls.234
Viðm.ártal:≈ 1600
Skýringar
Sett upp í fjögurra lína erindi.
Þetta er eitt kvæði um syndir og aðra ósiðu þessa heims.
Ný vísa með Liljulag.
1. Öllum heimi ótrú spillir,allur nær er kominn að falli, ysti dómur herrans hæsta í hendur fer og veraldarendi.
2. Ræð eg það af því sem spáðiþegar áður en fór af láði Christur upp á himininn hæsta og um heims enda þetta kenndi.
3. Nálega mun á villtum vegivíða ganga margir um síðir. Lestir og skamm er um koll mun kasta, kurt og æru þó nökkur væri.
4. Gjörvallt það sem Guðs son tjáðigreinilega hér í einu, á Íslandi þó ekki fyndum annarra viðlík dæmin manna.
5. Hvar skal upphaf vísu vera?Veit eg eitt ef þarf að leita. Efnið sjónóg undir að stofna alls staðar finn eg vísu minni.
6. Guðs orð fyrst vér geymum næstagleymskulega því erum heimskir, öngvan tekur eftir að langa andar brauði á móti dauða.
7. Öngvan þyrstir, öngvan hungrar,öngvan þr‡tur hvað vill n‡ta, enginn harmar, enginn þyrmir, enginn stríð Guðs vegna líður.
8. Þorsti andar er og lystingeftir fæðu, sem nú um ræði, og þeir í anda öllum stundum eru volaðir og ofsókn þola.
9. Þær eru dyggðir og þúsund fleiri,þandar út af voru landi, en í staðinn hinn ærusnauði óvandinn með synda grandi.
10. Væri þing þó vildum ei gangaviljugir orðið Guðs að skilja. Meira er það að margir troða þann mæta fésjóð undir fætur.
11. Og af því vér erum svo bágirað ekki viljum hið góða þekkjast, því fyllunst upp af ósið öllum og annað ei girnunst nema bannað.
12. Skeytandi ei hvað skaparinn lætursk‡ra þrátt um allar áttir, einum Guði ekki þjónum en náunganum verðum þungir.
13. Rekkar öngvir reiðir stökkviþó ræði eg fátt um heimsins æði, frómum mönnum þyl eg ei þennan þátt en sneið sé þeirra eð reiðast.
14. Hvaðan er sú hefnd og reiði,hatur og þrátt með flokkadráttum, sem líf og æru annars kefur fyr öngva sök eður litla löngun?
15. Hvaðan er réttarránið skæða?Ræður, þótti og manna slóttur. Lög eru úti lögð á hauga þá l‡ð fátækum úrskurð smíða.
16. Hvað skal mönnum helst í sinni?Þeir hugsa ei hvað muni segja Drottinn, lög og dóm er setti dyggð til liðs en skömm til hryggðar.
17. Hvað mun kenna höldum þanninnmeð hind að leysa rétt og binda, ljósar greinir láta vera lög í dag, á morgun bögur?
18. Hér með góss sem eign og óðulannarra draga til sín manna en vita rétt fyr dýrum Drottni dauða vert er móti að nauða.
19. Eiður á sálu sá er fallinnmeð sönnu að hjálpa öllum mönnum. Mun hans verða gætur gjörðar og gáð í vanda hvörjum standi.
20. Lausbeislaðir svalla um s‡slursaurlífismenn og kunnir að þ‡fi, höfuðlausum hjálpa fúsir, hjálparlausra björg út ausa.
21. Því vaxa syndir og verstu hneykslivill hvör siðum góðum spilla, ótrúskapur undra glæpir álit rangt í móti viti.
22. Öfund bæði og ágirnd stundum,opið rán á annars láni, hórunnar römm, hér með blóðskammir, háðgjörn lygð á milli byggða.
23. Og hvað annað er um kann ræðaætíð vafið með ranglæti líferni vort og lát út hófi og lýtin mörg sem við oss hn‡tum.
24. Allt er þetta af einni sprottiðaðalrót með gróða ljótum, uppruninn er allra saman einn sem áður eg fyrr um skráði.
25. Um orð því Drottins ekki hirðumog annað heldur en lífsbraut sanna. Fara lystir, fyrir því köstunst í forræði viðlík snauð af gæðum.
26. Það klagar hvör með hryggvum hugahjörð sem geymir Guðs á jörðu, kvíða við þeirri kvöl og voða að klæki synda flestir rækja.
27. Þar hafa skáldin skýr með snilldumskællega byrjað um að mæla, að lokkað gæti lýð frá hrekkjum og leitt til Christs með afbrags listum.
28. Fyrr og síð hafa fólki boðiðfornum glæpum við að sporna, því að laun í heimi hinum hvör fyndi fyrir dyggð og syndir.
29. Stofn er þetta einn og efniallra kvæða er vorir bræður drjúgum hafa diktað frægust og djarfir verið í sínu starfi.
30. Heims ósómi er héðan kominn,hugvekja þar efnið tekur, nauðboginn og öll hin önnur eru af brunni þessum runnin.
31. Berlegana koma við kaunin,með Christí orðum vilja forða illum voða og andar spjöllum yfir agalausa ei fjöður draga.
32. Öngvir vilja áminningumaðgæta né kenning mætri sem það væri svefn og órar er sannast prestmenn öllum kenna.
33. Gagn oss hugðist gjöra þess vegnaog góðum mönnum vildi bjóða, biskup vor með ráði röskvu ritning prenta lét til menntar.
34. Að þar mætti allir hittaorðið Guðs, sem gaf oss forðum, fésjóð þann að flestir kynni finna, lét því Biblíu vinna.
35. Samt er þetta uggur og ótti,ógn og stríð hjá sveitum lýða sem hugga ætti hjartað glöggvast og hrinda burtu girndum synda.
36. Þakka látast lítt eður ekkiþó leið þeim hér með vildi greiða, aðrir upp með öfund og reiði og úlfúð stökkva þeygi prúðir.
37. Viltu, segja þeir, vera stolturog vanda prentverk hér í landi. Þrifunst áður en þínar hófust þarfabækur og fjöldi starfa.
38. Eiga viltu, ærið slægur,annars lof sem þér er bannað, útleggingar annarra löngum undir viltu leggja um stundir.
39. Ágirni vilt ei við sporna,auði safna og gulli rauðu, prentverk fjárins plógs þér orkar svo pungur af dölum verði þungur.
40. Þökkina slíka af þjóð og rekkumfyr þessa sína milda blessan Drottinn fær, en annað ætti að oss sá er hékk á krossi.
41. Þetta er lof sem Guði gefumfyr guðspjöll klár á vorum árum og þjónar orðsins þeir oss sýna það sál næra eða kunni særa.
42. Öngvum launum öðru en smánirog óþrjótandi syndir Drottni, endurgjöldum og óvildir óvænt háð fyr slíkar náðir.
43. Þar með orðsins æðsti hirðirinnsettur að gá ens rétta og meðbræður margir aðrir manna flestra styrjöld kanna.
44. Vill samt ekki verknað hallané víkja frá tiltæki slíku, boðorð Drottins ber fyrir lýði biskup rétt með dyggð og visku.
45. Að þrjótar allir þeir sem látaþetta gleymt sem í Biblíu setti um orðið Guðs sem ekki hirða og öngvu nýtir gjörast löngum.
46. Að menn þessir megi vorkynnast,þar málað sjá þeir vítis bálið blindir sinni baka öndu biskup setti málverk þetta.
47. Þetta segir að þeim skuli vottaþyngsli sín í vítis pínu, sem ei hræðast eymd né voða og ana fram í ljótum vana.
48. Heyrðu maður, hvað vill verða,heyrðu synd sem við þig reyrðir, heyrðu, lasta hlaðinn byrði, hlaðinn eymd en iðran gleymdir.
49. Hygg og sjá þar, hrund og seggur,hygg og sjá hvar púkinn byggir, hygg og grát með hræðslu og ugga, hygg og vit hvað fyr þér liggur.
50. Utan að Guði aftur leitir,æpir og sýtir þína glæpi, þú hrapar víst í helvíti opið og hittir lagsmenn í þeim pytti.
51. Eilíft bál með býsna kvölumbrennir og steikir flokkinn þennan og hér með, sem meiri er undur, mesta frost með hörðum kostum.
52. Frjósa og stikna en fá ei slokknað,frjósa í báli fyr utan ljósið, ljósi á móti lífsins risu, fyr ljósið vildu myrkrið kjósa.
53. Kvelur þá eldur og kynstra f‡la,kvelur, en lifa þó í heli, ólykt slík er af eldsins kveikju og meinfullum brennisteini.
54. Heggur ormur önd og naggar,aldrei slítur pínu vítis, kremja djöflar kropp með hrömmum, kreista, þrýsta, hrista og nísta.
55. Í móti náttúru hvör einn hluturhér skal þæfa um aldur og ævi, andstyggðarleg allra hegðan, ein mjög pínir og veldur meinum.
56. Blindir sjá þar blindan fjandann,blindaðir mest af skömm og syndum. Árar í kvölum að þeim skælast illúðlegir til sambúða.
57. Fyrsta er það fárið og sísta,fyrsta mest og allra versta, Guðs auglitis ná ei njóta naumlega komnar sálir aumar.
58. Hræðast smáðir háð og dauða,hrjáðir líða bráða kvíðu, skæðum voða neyðin náði neyðin fárða sneyðir dáðum.
59. Ósegjanleg ógn og bægi,óttinn stór hjá neðstu dróttum, í skömm og sneypu skrækja og hrópa skrokkinn hungrar en þyrstir tungu.
60. Tími er ei að inni tungatannagníst og fleira annað sem líða eiga með pínu og plágu í púkans eldinn þá fram seldir.
61. Hvör þeim voða og kvölum kvíðirog kenna vill ei staðinn þennan, eitt er ráð, hann gefi sig Guði og gegni hans boðum eftir megni,
62. elski hann af hjartans grunni,orð hans heilög aldrei forðist, haldi þau í hæsta gildi, hefji og prísi með lofvísum.
63. Oss gef Christí að ei þín missum,oss þvo með þíns dreyrans fossi, oss gef náð og eilífa blessan, oss þú leystir Guð á krossi. (Vísnabók Guðbrands 1612 (útg. 2000), bls. 234–238) |
