Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
PíslarvísurFyrsta ljóðlína:Hlýði allir / ýtar snjallir
Höfundur:Höfundur ókunnur
bls.206–210
Viðm.ártal:≈ 1475
Skýringar
Kvæðið er hér prentað eftir Íslenzkum miðaldakvæðum, I. Binds 2. Hæfe í útgáfu Jóns Helgasonar. Jón gengur út frá AM 721 4to, bl. 22v–23r. Efstu línur á blaði 23r eru frekar slitnar og erfiðar til lesturs (vísur 8–14). – Stafrétt uppskrift Jóns Ólafssonar af AM 721 4to (líklega sú sama og var áður í AM 710, 4to) er í AM 1032 4to bl. 25v–35v (hér villur í 3.5, 4.3, 8.5, 11.6, 12.6 (vantar), 13.1, 13.2, 28.1. Uppskrift með samræmdri stafsetningu af AM 1032 4to er í JS 399 4to, sem aftur er skrifuð upp í AM 920 4to, bls. 242–245, af Steingrími MEIRA ↲
1. Hlýði allirýtar snjallir óði mínum guð minn þiggi þó að eg liggi þröngdur* í pínum.
2. Brjóstið sárasorgar bára slær og lerkar huginn minn kæfa kyrkja og sæfa kvalirnar sterkar.
3. Sálu mínasyndir pína sárt má eg gráta angur og kvíða á mig stríða um fram máta.
4. Hvert mun eg renna?Hjartað spenna harmar stinnir, beggja stunda blíðra funda brjóstið minnir.
5. Hugga skyldiskaparinn mildi skepnu sína; veit mig sæti Kristur og mæti myskunn þína.
6. Það vil eg minnastmá skrifað finnast meiðsl og nauðir veittu Júðar Jesú trúðar jafnan snauðir.
7. Á fyrstu stundufalsarar bundu frægan herra, píndu drógu, prísuðu okslógu, plaga enn verra.
8. Plaga* steytapústra, reyta, pikka hann spjótum, hrinda, stinga, stanga og þvinga og stikla með f‹ótum›.
9. Hrottar flengdu,hýddu, strengdu hörundið skíra, h‹æd›du, spýttu, hræktu og lýttu höfuðið ‹dý›ra.
10. Júðar vándirvóru nándir vórum herra létu æði a‹n›gurs mæ‹ði ald›ri þverra.
11. Gyðingur hristihöfuð á Kristi, herra svinnum, hnefana reiddi, höggin greiddi hálsi og kinnum.
12. Nöktan særason Guðs skæra Satans niðjar, limirnir blikna, lýjast og vikna loddu viðjar.
13. Sálarinn fyrstisveik og kyssti sólar stilli. Var hann því dæmdur ,* dreginn og flæmdur* drengja á milli.
14. Við meingerðummæddr á herðum, marinn að beini, krossinn færði sá kranka nærði, Kristur hinn hreini.
15. Þyrnibroddar,þeirra oddar, þrýstu enni; gyðingurinn býður beint óþýður að blóðið renni.
16. Þá krossfestukvalarar verstu kónginn prúða. Grimmt helvíti get eg að líti geysta júða.
17. Gaddar fjórirgeysi stórir grafa mjög tíðum hendur og ristur* huggi oss Kristur* af hjartans kvíðum.
18. Burtu um síðirbekkir stríðir af benja grunni, straumar dynja, detta og hrynja úr dreyra runni.
19. Með spjóti stríðustakk á síðu svo að stóð í hjarta, dreyrug bára döggvandi vára drottning bjarta.
20. Blóðið dundidreif og hrundi af drottni várum. Á móður hans flóði fossinn óði fram úr sárum.
21. Máríu hjartameyjar eð bjarta mækir einn gisti; píslar sútinn, sárliga þrútinn, sálina gnísti.
22. Í dreyra flóðir,drottins móðir, drjúgt réð hníga; ýtar knátti aldri hún mátti á fætur stíga.
23. Hugga vildihjálparinn mildi meyjar ekka blíðum orðum er beiddist forðum brjóst að drekka.
24. Sé með hjarta,móðir en bjarta, meinlæti þín, allar hryggðir og elsku dyggðir eru komnar til mín.
25. Hin göfga móðir,gleð þú þjóðir og gjör þik káta skal eg því síður* þótt dagur sé stríður* þig fyrir láta.
26. Drottinn lýsir,drekka fýsir dauða nándir* edik bjóða Jesús góða aular vándir.
27. Himna mætamóðir Guðs sæta [.........................]* blóð boginn óði á brjóstin flóði beint sem hann lysti.
28. Krýpur* eg til þínfyrir krossins pín kóngurinn alda þér vil eg allan þó að ósnjallan þenna óð gjalda.
29. Gef eg nú allagumna snjalla Guði eilífum, brúðurin skæra, sú best kann næra börn með vífum.
30. Dýrð og *sómisé guðdómi sigur og æra. Þér vil eg hreinum, þrennum og einum, það lof færa. Amen. Athugagreinar1. vers einnig í sumum útg. Krosskvæðis (sjá JH bls. 284).1.6 Í Krosskvæði er skrifað ‚þreingdur‘ (sjá Íslenzk miðaldakvæði I, bls 284) 8.1 Plagla] > AM 1032 4to. 13.4 og 13.5 Vera má að hér sé réttara að sleppa stoðhljóðinu í ‚dæmdur‘ og ‚flæmdur‘ og rita ‚dæmdr‘ og ,flæmdr‘, sbr. athugasemd JH. 17.4 og 17.5 Óvíst að stoðhljóðin í ‚ristur‘ og ‚Kristur‘ séu atkvæðisbær sbr. athugasemd JH. 25.4 og 25.5 Óvíst að stoðhljóðin í ‚síður‘ og ‚stríður‘ séu atkvæðisbær sbr. athugasemd JH. 26.3 Sjá einnig ‚nándir‘ í 10.2. 27.3 Línu vantar hjá skrifara. 28.1 ‚Krýpur‘ í texta. Óvíst að stoðhljóðið sé atkvæðisbært. 301 som] svo í AM 721 4to. |
