Húnaflói – kvæða- og vísnasafn
SöfnÍslenskaÍslenska |
Flokkar
Allt (1291)
Afmæliskvæði (11)
Ástarljóð (10)
Baráttukvæði (3)
barnagælur (1)
Biblíuljóð (3)
Brúðkaupsljóð (1)
Daglegt amstur (8)
Eftirmæli (13)
Ferðavísur (3)
Formannavísur (1)
Fræðsluljóð (1)
Gamankvæði (18)
Háðkvæði (8)
Hátíðaljóð (2)
Heilræði (1)
Hestavísur (2)
Hindisvík (2)
Holtavörðuheiði (3)
Húnaþing (8)
Húnvetningar (7)
Hyllingarkvæði (4)
Jóðmæli (1)
Jólaljóð (3)
Kappakvæði (1)
Lífsspeki (2)
Ljóðabréf (6)
Náttúruljóð (48)
Oddi (1)
Rímur (1)
Sagnakvæði (1)
Sálmar (2)
Sálmur (2)
Skáldsþankar (44)
Strandir (2)
Söguljóð (11)
Söngvamál (1)
Tíðavísur (1)
Tregaljóð (4)
Þululjóð (1)
Ættjarðarkvæði (15)
Ævikvæði (2)
Viðm.ártal:≈ 1875
Flokkur:Daglegt amstur
Skýringar
Í Inngangi að ljóðinu er vitnað í Gullöld Íslendinga eftir Jón Jónsson Aðils:
Kvenfólk vann og eigi síður en karlmenn, og voru dætur og konur höfðingja og heldri manna á söguöldinni oft við þvott, sauma eða mjólkurstörf í seljum, og hirðum vér eigi að tína til sérstök dæmi, þótt auðvelt væri. Síðan er höfundur kynntur: Herdís Andrésdóttir (1858-1939) tínir til og kveður um þau fjölmörgu störf sem hún vann um ævina á 19. og 20 öld 1. Þó mig gigtin þjái grimmog þunnan beri eg lokkinn, séð hafi árin sjötíu og fimm, sit ég enn við rokkinn.
2. Þið, sem eruð ung og fráog engu viljið sinna, getið ekki giskað á, hvað gaman er að vinna.
3. Ungu fólki er svo tamtúti á götu að vera, hollara ég hygg því samt heima meira að gera.
4. Svo eg enga særi hér,segi eg ekki meira en langi ykkur að læra af mér, leggið þá við eyra.
5. Ef hafið tíma að hlusta áog hættið öðru að sinna, eg skal segja ykkur frá, hvað ung eg lærði að vinna.
6. Hreinan ykkur sannleik selsvo á þessu stendur, allt það, sem að upp eg tel, unnu mínar hendur.
7. Löngum hef að lömbum gáðleitað, týnt og fundið, rétt í höföld hvítan þráð hespað, spólað, undið.
8. Eg hef frammi í klettakórkindur sótt og rekið, mjólkað kýr og mokað flór, moð úr básum tekið.
9. Ullina hef eg tíðum tætt,út togi glófa unnið, svo hef eg líka sokka bætt, saumað, prjónað, spunnið.
10. Stúrin hef eg starað í glóð,steikt af þorski roðið, bæði vélar við og hlóð verkað mat og soðið.
11. Til að hefta hungursnauðhef eg þorskhaus rifið, strokkað rjóma, bakað brauð, búr og eldhús þrifið.
12. Lúið hef eg bakið beygt,bundið stundum heyið, malað kornið, kjötið steikt, keflað lín og þvegið.
13. Eg hef meðan fullt var fjörfé á vorin rúið, kerti steypt úr kindamör, kveik úr fífu snúið.
14. Flattan hef eg fiskinn hert,fugla reytti lengi, skó úr sauðaskinni gert, skafið elta þvengi.
15. Slegið hef eg grasið grænt,gróin varið túnin, æðarkollur eggjum rænt, af þeim hreinsað dúninn.
16. Löngum skeytti ljá við orf,laglaus hef eg sungið, á bakinu stundum borið torf blauta garða stungið.
17. Margt hef eg á minnið lagter mætti á vegi förnum, stundum af því sögur sagt sveinum, meyjum, börnum.
18. Vetur, sumar, vor og haustvarð eg öðrum þjóna, sagnakverið lét ei laust, las við rokk og prjóna.
19. Tróð í meis við töðustál,tíðum steikti rjúpu, skolaði kofu, skarfakál skar í graut og súpu.
20. Skepnum gefið hef eg háf,hann í lengjur skorið, mokað tað í mykjukláf, mat á engjar borið.
21. Stundum svöngum bita bauð,breytti smjöri í sköku, fjallagrasagraut eg sauð gerði sölvaköku.
22. Tínt hef ber og títt í vindtölt um móabörðin, hleypt í skyr og hellt á grind, hirt og klofið svörðinn.
23. Eg hef kaffibaunir brennt,breitt og rakað heyið, fyrir spröku færi rennt, fisk að borði dregið.
24. Kunni eg mosa klettum frákljúfa í heimalöndum, svo hef eg stundum sjónum á seli greitt úr böndum.
25. Hnýtt hef net og fest að flá,fróðum mönnum unnað, völu látið veðri spá, vers og bænir kunnað.
26. Fáki hef beitt um freðna jörðog frónið blómum gróið, og út um bláan Breiðafjörð bát og skipi róið.
27. Heflað segl eg hef við ráhert á reiðaböndum, austurtrogi tekið á, tveimur ausið höndum.
28. Þó að stundum þætti neyðþetta við að stríða, úti á kaldri lagarleið var lært að vinna og hlýða.
29. Þó gæfist mér ei gull í mundog grátt mig léki þörfin, eg hef marga yndisstund átt við hversdagsstörfin.
30. Þá eru kveðin þessi ljóð,þar við skal nú lenda. Verið þið blessuð, börnin góð, bragurinn er á enda. Athugagreinar
Ljóðmæli eftir Ólínu og Herdísi Andrésdætur. Fimmta útgáfa, Rvk 1982, bls. 303-308. (Áður birt í Hlín 41. árg. 1959, bls. 155-156)
|
