Jólasálmur með sagnfræðilegu útskýringaívafi

Er lýðurinn heimtaði leiki og brauð,
það lagðist á keisarans geð.
Í kolli þess gamla því kraumaði og sauð
og kerlingu sinni í skelfingu bauð
að lausnum að leita sér með.

„Hvað á að gera við langsoltinn lýð,
sem leitar í vanda til mín?
Í atvinnuleysis og óróatíð
þá uppi eru dónar með skæting og níð.
Kona! Æ komdu með vín!„

Í skegginu keisarinn klóraði sér,
því komið var allt í steik.
Að úrræðaleysi hann orðinn var ber,
efnahagsstefnan lá beint upp á sker,
og vonin um bata svo veik.

Með húsfrúnni kviknaði hugmynd svo snjöll,
að hún varð að undrun stjörf.
Nú minnist hún barns við Betlehemsvöll,
Berfættra smala með hávaða og köll
og engla við ásóðursstörf.

Hún mælti: „Við tökum upp hátíðahöld,
á himni þá daufast skín sól,
svo lýðurinn fái að kætast eitt kvöld
og hátíðin heita má jól.„

„Þá magnast upp gleði og gleymist allt puð
og gremja yfir jarðneskri vist.
Fólkið sem kvartaði kemst þá í stuð,
kveinstafir þagna, menn hugsa um guð
og þann er þeir kölluðu krist.„

„Og hefja má eins konar afmælisleik
er allir fá gjafir og kort.
Þá baka menn kökur og bera fram steik,
bækur sér kaupa og læri úr reyk
og gleymd verður glíman við skort.„

„Þótt kaupmáttur skerðist og kjör séu rýr
þá koma mun hagvaxtaskeið.
Gjald verður framleitt þó gjöfin sé dýr,
gyrtur um vambir mun fatnaður nýr.
Talar þá nokkur um neyð?

Nú keisarinn brosti, brúnin varð létt
hann blíðlega strauk sinni frú.
„Allt sem þú mælir, það mun verða rétt.
Á morgun í ríkinu lög verða sett.
„Við komum á kristinni trú!“