Páll gamli á Holtastöðum

Páll Jónsson vegaverkstjóri.
Hann var fæddur 21. nóv. 1853 í Helliskoti í Mosfellssveit, og var fátækra manna. Missti ungur föður sinn, en ólst að mestu upp hjá fóstra sínum, Jóni Halldórssyni. Var á hrakhólum á unglingsárum. Braust um tvítugt í því að fá 40 tíma tilsögn í reikningi og sjómannafræði hjá Markúsi Bjarnasyni, hinum þjóðkunna manni. Það var eina skólaganga Páls um ævina. Varð hún m. a. til þess. að hann barg eitt sinn skipi og mönnum, í ógurlegu vetrarveðri, sem tók út skipstjórann og fleiri menn. Sakir meðfæddrar   MEIRA ↲

Páll Jónsson vegaverkstjóri.
Hann var fæddur 21. nóv. 1853 í Helliskoti í Mosfellssveit, og var fátækra manna. Missti ungur föður sinn, en ólst að mestu upp hjá fóstra sínum, Jóni Halldórssyni. Var á hrakhólum á unglingsárum. Braust um tvítugt í því að fá 40 tíma tilsögn í reikningi og sjómannafræði hjá Markúsi Bjarnasyni, hinum þjóðkunna manni. Það var eina skólaganga Páls um ævina. Varð hún m. a. til þess. að hann barg eitt sinn skipi og mönnum, í ógurlegu vetrarveðri, sem tók út skipstjórann og fleiri menn. Sakir meðfæddrar hneigðar til stærðfræðiiðkana og heimspekihugleiðinga komst Páll í kynni við Eirík próf. Briem, og bundu þeir með sér ævilanga vináttu. Svo mikið ástfóstur tók Páll við „Njólu„ Björns Gunnlaugssonar, að hann gaf hana út í þriðja sinn af litlum efnum, ásaml öðrum manni. Gaf Páll sinn hluta og dreifði um land allt, þjóðinni til nytsemdar. Páll skildi manna fyrstur vegaþörf landsins, og sigldi þrisvar til Noregs til að kynna sér vegagerð. Var árum saman í þjónustu landsins sem verkstjóri, og má með nokkurum rétti kallast fyrsti vegamálastjórinn. Eftir að Páll lét af vegaverkstjórn barst hann austur í Biskupstungur, og tókst þá vinátta með honum og séra Magnúsi Helgasyni, er aldrei bar skugga á. Fyrir tilmæli séra Magnúsar tók Páll að sér að veita forstöðu búinu á Iðu, er bóndinn drukknaði árið 1903 frá konu og fjórum ungum börnum. Því heimili vann Páll kauplaust í niu ár, og styrkti ekkjuna síðan lengi fjárhagslega. Á efri árum var Páll próventumaður á Holtastöðum í Langadal. Páll var lengi meðhjálpari i Holtastaðakirkju, og eftir lát hans, 8. ágúst 1939, gaf söfnuðurinn silfurskjöld til minningar um hann. Hangir skjöldurinn í Holtastaðakirkju. Páll Jónsson var sæmdur riddarakrossi Fálkaorðunnar. Páll gaf svo að segja allt um ævina, er hann gat við sig losað. Stærstu opinberar gjafir hans eru tveir sjóðir, aðallega til samgöngubóta í Árnessýslu, og eru þeir nú komnir yfir 20 þús. kr. Hitt er ómælt og óvegið, er hann gaf börnum og smælingjum. Hann fékkst allmikið við ritstörf, einkum stærðfræðilegs og trúarlegs efnis, en allt er það óprentað. Hann var ókvæntur alla æfi. Hann var allra manna samviskusamastur, allra manna trúastur, allra manna hreinlífastur, trúmaður mikill og frábær að fórnfýsi bæði i garð þjóðarinnar og meðbræðra sinna. (Grein um Pál er i Óðni 32. árg. 1930). Gunnar Árnason   ↑ MINNA