A 239 - Ein minnilig vísa um þann ríka mann og Lazarum til áminningar og yfirbótar

Ein minnilig vísa um þann ríka mann og Lazarum til áminningar og yfirbótar
[Nótur]

Einn tíma var sá auðugur mann,
alla heims blíðu hafði hann,
silki og pelli sig vafði,
hofprakt girntist hans hjarta mest,
hold sitt prýddi og ól sem best,
borðhaldið hið besta hafði.
Á hans garði var ágætt smíð,
aldrei hugði þar skiljast við.
Í sælu þeirri sat alla tíð.

Frú og börnin sín forstóð vel,
í fögnuð heimsins voru sæl.
Ekkert gekk móti geði.
Heimilsfólk ei fæðu þraut,
fylli nógliga hvör mann hlaut,
lifði í glaum og gleði.
Já, hvað munnur ei undan bar
ofan í hunda kastað var.
Dagsdagliga svo fram fór þar.

Þurfamaður með þrotinn mátt
þar lá fyrir hins ríka gátt.
Lazarus var hans heiti.
Allt hans hold var hlaðið með kaun,
hafði verk með sára raun,
ei fannst sá vorkunn veiti,
stundi mjög hátt af hryggri lund,
heppinn þóttist á þeirri stund
þegar hann fengi dauðans fund.

Guðs mann volaði girntist á
gjarnan að þiggja mola smá
undan borði hins ríka.
Hungruðum gaf ei hoffólk par,
hundar alleina komu þar,
sleikjandi mein hans mýkja.
Hungur, þorsti og alls kyns pín
honum kenndi í eymdum sín
að segja: „Guð minn, þú sjá til mín.“

Eftir þetta hinn aumi dó,
arfi Guðs ríkis hélt hann þó.
Englar við önd hans taka,
fluttu hana í Abrahams skaut,
með öllum réttlátum mönnum hlaut
hvíld, frið og huggun ríka.
Öll hans mæða fékk enda þá,
eilífan fögnuð síðan á
hvörn engin tunga mæla má.

Hinn ríka einninn feigðin fann,
frá heimi með sút og hryggð gekk hann,
varð víl og kvíða að kenna.
Göfugliga var grafinn í jörð.
Gríðarlig kvöl hans síðar varð,
hlaut í helvíti brenna.
Firnaskjótt þraut hans fremd og mátt,
fagrar eigur með hefðar hátt
og vols sem hafði í veröld átt.

Þá í helvíti þoldi pín,
þaðan upplyfti augum sín,
sá Abraham sér fjærri
og Lazarum í höndum hans,
helför sína nú sá til sanns.
Eymd sú var öllum stærri.
Sagði: „Ó, faðir Abraham,
í ofurliga kvöl eg kom.
Vægðar biður þig önd mín aum.

Lazarum sjálfan send mér því
svo að hann dýfi vatnið í
fremsta á fingri sínum.
Þar af einn dropi detta kann
að deigi mína tungu hann
í þessum ógna pínum.
Þetta bál allt sér saman slær
sárliga kvöl mér öllum fær.
Miskunna mér nú, faðir kær.“

Abraham svo svaraði þeim:
„Sonur, minnst þú að fyrr í heim
hafðir holds sælu blíða.
En Lazarus þá þoldi þraut,
því skal hann hafa harma bót
en þú nú ánauð stríða.
Ofan á það er ófærð stór
af Guði sett í milli vor,
tekst hvorugum til hinnaför.“

„Svo bið eg, faðir, sendir þú
sjálfan Lazarum fyrir mig nú
míns föðurs húss að vitja.
Fimm bræður eg þar eftir á.
Óhóf með dreissi villir þá,
í heims þeir sælu sitja.
Fyrir mig sjálfum þar segi að
sjái vel við og forðist það
að koma í þennan kvalastað“

„Meðan þeir hafa Móýsen,
með honum helga spádómsmenn,
lát þá þann lærdóm heyra.“
„Ó, minn faðir Abraham,
einn af dauðum ef birtist þeim
eflaust þeir iðran gjöra.
Brátt munu þeir sitt bæta ráð,
blessan girnast og Drottins náð
að grípi þá ekki grimmd svo bráð.“

„Að Móýse ef gefa ei gaum
né Guðs heilögum spámönnum
sér frá syndum að snúa.
Framliðinna þá miklu meir
mál og kenningar hæða þeir
og þeim aldrei trúa.“
Þá Abraham þann úrskurð gaf,
endaði sá hinn ríki skraf.
Eilífri kvöl kemst aldrei af.

Kristinn lýður nú vakna við,
varast ókomna hefndartíð
eftir Krists orða boði.
Guðs ráðum fylg í heimi hér
sem heilög Ritning gefur þér.
Elligar vís er voði.
Virtu Skriftina vel og rétt,
víðast í henni finnur sett
boðið og bannað hvörri stétt.

Hvör sem ert ríkur hræðst þú Guð,
hjálplausum bjarg af þínum auð,
reikna þig ráðsmann vera.
Þolinmóður skalt þurfandi,
þenk fyrir syndir makligt sé
Herrans hirting að bera.
Annars byrði hvör bera skal
svo bræði Guðs í eilíft bál
á stærsta dómi ei steypi sál.

Að útvega sér andar frið,
upp frá því linnir lífsins tíð,
frest vill Guð öngvum veita.
Órækið því á öngva lund
á meðan nú er náðar stund
eftir Guðs ríki að leita.
Glens mun þá ekki gilda par,
Guðs orð af þeim hér óvirt var
fá eilífa fordæming þar.

Hinn ríki, sem nú sagt var oss,
síst hefði sparað gull og góss
svo að úr kvölum kæmi.
Fékk hann með öngvu frið né bót.
Festum þau orð í hjartans rót
að iðrunst vér hér í heimi hæsta.
Hæsti Guðs son, vor Herra Krist,
heiður og dýrð þín þverri síst,
eilíf vor hjálp og heill ertu víst.

Amen syngjum af hreinum hug,
heiðrum Guðs orð á allan veg.
Kærleika Krists svo reynum.
Flokk sinn hefur vel fyrir séð
faðir, sonur og andi með,
einn Guð í þrennum greinum.
Af dyggð þjónið honum dag og nátt.
Drottinn hlíf oss með þínum mátt
sem oss skapaðir og tókst í sátt.
Amen.