A 03 - Gloria in excelsis

Sálmurinn er upphaflega hinn fornlatneski lofsöngur, Laudamus te, „Vér lofum þig, vér göfgum þig ...“ sem í klassískum messusöng fylgir dýrðarsöng messunnar, söng englanna í Betlehem: „Dýrð sé Guði í upphæðum og friður á jörðu og velþóknun Guðs yfir mönnum.“ (Lúk. 2.14). Sú lofgjörð er talin frá 2. öld en var þýdd á latínu á 4. öld. Um lofgjörðina sagði Lúther: „Hún óx ekki fram né var tilbúin á jörðu. Hún kom beint af himnum ofan.“[1] Sálmurinn,   MEIRA ↲

Sálmurinn er upphaflega hinn fornlatneski lofsöngur, Laudamus te, „Vér lofum þig, vér göfgum þig ...“ sem í klassískum messusöng fylgir dýrðarsöng messunnar, söng englanna í Betlehem: „Dýrð sé Guði í upphæðum og friður á jörðu og velþóknun Guðs yfir mönnum.“ (Lúk. 2.14). Sú lofgjörð er talin frá 2. öld en var þýdd á latínu á 4. öld. Um lofgjörðina sagði Lúther: „Hún óx ekki fram né var tilbúin á jörðu. Hún kom beint af himnum ofan.“[1] Sálmurinn, Allein Gott in der Höh sei Ehr er ortur út frá þessum lofsöng árið 1523. Höfundur er talinn vera Nikolaus Hovesch Decius (1485˗1546). Varð sálmurinn fastur liður í guðsþjónustu dönsku kirkjunnar á siðskiptatímanum. Gísli þýðir sálminn eftir danskri þýðingu Arvids Petersön, Aleneste Gud i Himmerig, 1535, en þar er sálmurinn fimm erindi eins og hér og hefur fjórða erindi verið bætt inn í sálminn. Kemur sú viðbót „fyrst fyrir á sálmabók Schlüters 1531 og er samið af honum sjálfum.“[2] Sálmur þessi hefur verið þekktur áður en Gísli biskup lætur prenta hann því að Marteinn biskup vísar til hans í Handbók sinni. Má vera að þetta sé þýðing Ólafs biskups Hjaltasonar, eins og Finnur Jónsson hélt fram.[3] Marteinn er svo með eigin þýðingu, nr. 2, í sinni Sálmabók, Vér heiðrum þig, Guð, í hæstum stað. Guðbrandur biskup tekur þýðingu Gísla biskups inn í Sálmabókina 1589 (nr. 104) og í Graduale 1594 og var hún síðan í messusöngsbókunum öllum allt til 1801. Sálmurinn er tekinn upp í Sálmabók 1871 í þýðingu Helga lektors Hálfdánarsonar, Um hann sem ríkir himnum á. Hefur hann haldist síðan

og er nr. 266 í Sálmabók 2022..

            Lagið sem fylgdi sálminum frá upphafi er eignað höfundi hans og hefur haldist í íslenskum kirkjusöng til þessa dags.