Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3139)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Um heimreið Jóns biskups Arasonar í SkálholtFyrsta ljóðlína:Frétt hefi eg til firða
bls.478–484
Viðm.ártal:≈ 1550
Flokkur:Kvæði um biskupa
Skýringar
Neðanmáls stendur í Biskupa sögum á bls. 478:
„Þetta kvæði er prentað eftir afskript með hendi Árna Magnússonar, í safni hans Nr. 236 í 4to, bls. 139–152, og hefir hann ritað það, sem hann segir, eptir pappírs handriti ekki alláreiðanlegu („ex charta quadam parum accurata“). . . . Jón Espólín (Ísl. Árb. IV, 32) ber Andrés Magnússon fyrir því, að biskupsmenn hafi nauðgað konu; það er ekki hér í kvæðinu.“ 1. Frétt hefi eg til fyrða,fríður gjörði að ríða norðan nýtur herra, náðugr þótti í ráðum. Í Skálholt skyldi og vildi skipta fólki giftu, stillir hugði að stýra stól sem norðr á Hólum.
2. Gjörði göfugr herragumnum ætlun kunna, hvort skjöldung skyldi halda skýr með sínu liði: suðr um land að sækja, svinna menn að finna, rekka hreysti reyna og ráða þá frá láði.
3. Þeysti þófa hundiþjóð um dagana fjóra beint um brautir langar, brátt kom dægrið átta. Keyrðu Kjalveg norðan kátir men í máta, beint í Biskupstungur bragnar héldu að kveldi.
4. Frétti af ferðum þeirrafríður reynir skíða, sá eð stýrði stól fyrir sunnan, starfaði margt til þarfa: gjörði garprinn snarpi, sá gáði að hreystiráðum, boð um byggðir næstar að brjótar yrði fljótir.
5. Frestaði enginn fyrðafljótt, þó að liði að nóttu, soltinn hrafn að seðja né sverð í blóði að herða. Bjuggust beint með öllu beimar á staðnum heima, þrjú hundruð var þegnar þaktir stáli nöktu.
6. Eigi mun duga að dylja,drengir beiddu lengra efna óðinn setta ef ýtar vildu nýtir segja af svinnum jöfri, sótt bar dag sem nóttu fyrir auð og ærnum seimi unna margir kunna.
7. Kom með kappa marga,klerka og þjóðir merkar suðr og sagðist vilja seggjum gott ráð leggja. Trúði enginn tiggja því tryggur hafði ei fyrri ýtum eyðir spanga áður verið á láði.
8. Stefndi að staðnum norðanstýrir grettis mýrar, halr með horska sveina heitaðist við að veita görpum grimmar hefndir ef gæfist til þess færi, fyrir mun biskup bíða á baulu stól frá Hólum.
9. Röskvir af reiðar dýrirekkar stigu merkir beint með bræði mesta, búðuðu af dýru skrúði: Síðan settu víða sjónar tól frá Hólum seggir á Sunnlendinga þótt sveitum erfitt veiti.
10. Fló fyrir formann þeirrafréttir ekki léttar: að höldar hefði heima, harðir á ríkum garði, byssur og bogana stælta, brjótar þaktir spjótum, því var hugrinn horfinn harðan að kljúfa barða.
11. Gjörði geymir hringagarprinn hyggju snarpi boð, það bragnar væri í banni hver sem annar: nema þeir vísi vildu veita gisting teita og þola þær þrautir allar þjóð sem hann kann bjóða
12. Þegar að höldar heyrðuhót frá geira brjóti, var sem æstust ýtar óðir og vildu bjóða geira hríð hinum gamla, og gæða engri fæðu; fyr trúi’ eg biskup bíði og borði fyrir garðinn norðan.
13. Eftir erindin fluttuýtar gengu nýtir burt, og bergðu engu nema blunduðu augum stundum uppá ýmsar sveitir, óttaslegnir og flótta, bragnar að byssum þeirra blíðir* hugðu víða.
14. Fundu félaga sínafríðir og inntu síðan göfugum gæti landa, og greina af siðunum heima. Bauð þar enginn bragna bót, nema lag með spjótum, beint fyrir breytni ljóta og byssur yðr að kyssa.
15. Þá tók ríkr að reiðast,rekkar máttu ei merkir orði ansa stilli, ýtar sáu það nýtir; báðum hleypti brúnum, brjótr fékk ánauð skjóta, beint sem blóðið rauða var bragð, og lengi þagði.
16. Hafi þér hugað að gjörla,hirðir svaraði virða, hversu að gram mun ganga geira hríð ef stríðir; sögðu sikling engan sigr í éli vigra ráðinn vera þó ræsir ríði heim til lýða.
17. Margur megni treystirmeiðir hyggju leiðar, gripu sín vopn og gengu á garð þann tún skal varða. Sáu það Sunnlendingar, seggi þurfti ei að eggja, létu þeir ljóðar brúðir lóðin þegnum bjóða.
18. Lysti engan lengralaufa Þór enn stóra ferðum fram að halda nema flýðu allir lýðir, beint yfir brekku eina borgaði holtið stoltum, beygðu byssur margan þann er bráðr þótti í ráðum.
19. Niflung nýtra byggða,nú var hryggr enn dyggvi, svo vist eðr vínið mæta vildi ei halrinn gildi kenna eðr krásir dýrar, kreppan gjörði að hreppa nauðuga Norðlendinga, náðu ei ríku láði.
20. Sögðu dýrir drengir,dróttin skalf af ótta: Betra er burt að halda og bíða ei eftir stríði; höfum vær helst til lengi hungr og raunir þungar þolað með þýðum jöfri, þessu er best að fresta.
21. Hvað er í heimi verraen hreppa svoddan kreppu sem seggir sóktu þangað, sigrinn misstu hinn digra: Fyr hefir aldri í ferðum frómur stýrir sóma fengið forsmán slíka; – fellir margan elli.
22. Þegar að seggir sáuað svinnir máttu ei vinna sækja Sunnlendinga, og sveitir voru þar teitar: allir gjörðu að eggja ýtar fylkis nýtir, ríða í burt fyrst rekkar, ráðum engum náðu.
23. Dægrin fimm að dvaldistdrótt sú þangað sótti fram á fornum stöðli, fríða trúi’ eg um síðir vistir vænar þrjóti, vín eðr drykkinn fína,: hungrið hélt hart að nárum, hljóðnaði þjóðin rjóða.
24. Flest vill fyrða þvinga;fengu ekki drengir vist nema vatn að drekka og vonda stundum blöndu, óbirgð allra handa erfðu þeir í ferðum, bragnar urðu að brenna beinum* og þurrum steinum.
25. Eftir gisting greindagreiðir flakka leiðar biðr í burt að halda og búðum að svipta prúðum, illan hafa því ýtar orðróm þar fyrir norðan: að hermenn hingað hleyptu háðir að mínu ráði.
26. Sló þá ógn yfir alla,sem áður höfðu í ráði, rekka rýra að vinna og ræna þingum vænum; spenntu sporana að síðum, spjótum tóku að blóta, höfðu handfátt næsta, heyrði langt þeir keyrðu.
27. Ei mun hægt að haldaheiðri og grimmri reiði ef hamingjan hata vill drengi og hirða ekki um virða; oss hefir hafið á heimi hvers kyns mekt og slektir; nú trúi eg drambið digra drjúpi og verði að krjúpa. Athugagreinar
13.8 bragnar] > blíðir leiðrétt.
24.8 beininn] > beinum leiðrétt. |
