Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3139)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
HamðismálFyrsta ljóðlína:Spruttu á tái / tregnar íðir
Höfundur:Höfundur ókunnur
Viðm.ártal:≈ 900–1275
Flokkur:Eddukvæði
Skýringar
Ekki er hægt að slá öðru fram með fullri vissu um aldur eddukvæða en að þau eru ekki yngri en frá u.þ.b. 1270. Þá er sennilegt að sköpun þeirra í munnlegri geymd hafi staðið lengi yfir. Þau fá hér viðmiðunarártalið 1000 til að auðvelda flokkun án þess að í því felist tilgáta um eiginlegan aldur.
1. Spruttu á táitregnar íðir, græti alfa in glýstömu; ár of morgin manna bölva sútir hverjar sorg of kveykva.
2. Var-a þat núné í gær, þat hefir langt liðit síðan, - er fátt fornara, fremr var þat halfu, - er hvatti Guðrún Gjúka borin, sonu sína unga at hefna Svanhildar:
3. „Systir var ykkurSvanhildr of heitin, sú er Jörmunrekkr jóm of traddi, hvítum ok svörtum á hervegi, grám, gangtömum Gotna hrossum.
4. Eftir er ykkr þrungitþjóðkonunga; lifið einir ér þátta ættar minnar.
5. Einstæð em ek orðin,sem ösp í holti, fallin at frændum sem fura at kvisti, vaðin at vilja, sem viðr at laufi, þá er in kvistskæða kemr um dag varman.“
6. Hitt kvað þá Hamðirinn hugumstóri: „Lítt myndir þú þá, Guðrún, leyfa dáð Högna, er þeir Sigurð vökðu svefni ór, saztu á beð, en banar hlógu.
7. Bækr váru þínarinar bláhvítu ofnar völundum, flutu í vers dreyra; svalt þá Sigurðr, saztu yfir dauðum, glýja þú né gáðir, Gunnarr þér svá vildi.
8. Atla þóttisk þú stríðaat Erps morði ok at Eitils aldrlagi, þat var þér enn verra; svá skyldi hverr öðrum verja til aldrlaga sverði sárbeitu, at sér né stríddi-t.“
9. Hitt kvað þá Sörli,– svinna hafði hann hyggju –: „Vilk-at ek við móður málum skipta; orðs þykkir enn vant ykkru hváru. Hvers biðr þú nú, Guðrún, er þú at gráti né fær-at?
10. Bræðr grát þú þínaok buri svása, niðja náborna leidda nær rógi; okkr skaltu ok, Guðrún, gráta báða, er hér sitjum feigir á mörum, fjarri munum deyja.“
11. Gengu ór garðigörvir at eiskra, liðu þá yfir ungir úrig fjöll mörum húnlenzkum morðs at hefna.
12. Fundu á strætistórbrögðóttan: „Hvé mun jarpskammr okkr fulltingja?“
13. Svaraði inn sundrmæðri,svá kvaðsk veita mundu fullting frændum, sem fótr öðrum. „Hvat megi fótr fæti veita né holdgróin hönd annarri?“
14. Þá kvað þat Erpreinu sinni, – mærr of lék á mars baki –: „Illt er blauðum hal brautir kenna.“ Kóðu harðan mjök hornung vera.
15. Drógu þeir ór skíðiskíðiéarn, mækis eggjar, at mun flagði; þverrðu þeir þrótt sinn at þriðjungi, létu mög ungan til moldar hníga.
16. Skóku loða,skalmir festu, ok góðbornir smugu í guðvefi.
17. Fram lágu brautir,fundu vástigu ok systurson sáran á meiði, vargtré vindköld vestan bæjar, trýtti æ trönu hvöt, titt var-at bíða.
18. Glamr var í höllu,halir ölreifir, ok til gota ekki gerðu at heyra, áðr halr hugfullr í horn of þaut.
19. Segja fóru ærirJörmunrekki, at sénir váru seggir und hjalmum: „Ræðið ér um ráð, ríkir eru komnir, fyr máttkum hafið ér mönnum mey of tradda.“
20. Hló þá Jörmunrekkr,hendi drap á kampa, beiddisk-at bröngu, böðvaðisk at víni; skók hann skör jarpa, sá á skjöld hvítan, lét hann sér í hendi hvarfa ker gullit.
21. „Sæll ek þá þóttumk,ef ek sjá knætta Hamði ok Sörla í höllu minni, buri mynda ek þá binda með boga strengjum, góð börn Gjúka festa á galga.“
22. Hitt kvað þá Hróðrglöð,stóð of hleðum, mæfingr mælti við mög þenna: – – – „Því at þat heita, at hlýðigi myni; megu tveir menn einir tíu hundruð Gotna binda eða berja í borg inni háu.“
23. Styrr varð í ranni,stukku ölskálir, í blóði bragnar lágu, komit ór brjósti Gotna.
24. Hitt kvað þá Hamðirinn hugumstóri: „Æstir, Jörmunrekkr, okkarrar kvámu bræðra sammæðra innan borgar þinnar; fætr sér þína, höndum sér þú þínum, Jörmunrekkr, orpit í eld heitan.“
25. Þá hraut viðinn reginkunngi baldr í hrynju, sem björn hryti: „Grýtið ér á gumna, alls geirar né bíta, eggjar né éarn Jónakrs sonu.“
26. Hitt kvað þá Hamðirinn hugumstóri: „Böl vanntu, bróðir, er þú þann belg leystir; oft ór þeim belg böll ráð koma.“ Sörli kvað:
27. „Hug hefðir þú, Hamðir,ef þú hefðir hyggjandi; mikils er á mann hvern vant, er mannvits er!“ Hamðir kvað:
28. „Af væri nú höfuð,ef Erpr lifði, bróðir okkarr inn böðfrækni, er vit á braut vágum, verr inn vígfrækni, – hvöttumk at dísir, – gumi inn gunnhelgi, – gerðumk at vígi –.“ Sörli kvað:
29. „Ekki hygg ek okkrvera ulfa dæmi, at vit mynim sjalfir of sakask sem grey norna, þá er gráðug eru í auðn of alin.
30. Vel höfum vit vegit,stöndum á val Gotna, ofan eggmóðum, sem ernir á kvisti; góðs höfum tírar fengit, þótt skylim nú eða í gær deyja; kveld lifir maðr ekki eftir kvið norna.“
31. Þar fell Sörliat salar gafli, enn Hamðir hné at húsbaki. |
