Helga kviða Hjörvarðssonar

„Sáttu Sigrlinn
Sváfnis dóttur,
mey ina fegrstu
í munarheimi?
Þó hagligar
Hjörvarðs konur
gumnum þykkja
at Glasislundi.“

Atli kvað:

„Mundu við Atla
Iðmundar son,
fugl fróðhugaðr,
fleira mæla?“

Fuglinn kvað:

„Mun ek, ef mik buðlungr
blóta vildi
ok kýs ek þats vil
ór konungs garði.“

Atli kvað:

„Kjós-at-tu Hjörvarð
né hans sonu
né inar fögru
fylkis brúðir,
eigi brúðir þær,
er buðlungr á;
kaupum vel saman,
þat er vina kynni.“
Fuglinn kvað:

„Hof mun ek kjósa,
hörga marga,
gullhyrnðar kýr
frá grams búi,
ef hánum Sigrlinn
sefr á armi
ok ónauðig
jöfri fylgir.“

Þetta var, áðr Atli færi, en er hann kom heim ok konungr spurði hann tíðenda, hann kvað:

„Höfum erfiði
ok ekki örindi,
mara þraut óra
á meginfjalli,
urðum síðan
Sæmorn vaða,
þá var oss synjat
Sváfnis dóttur,
hringum gæddrar,
er vér hafa vildum.“

Konungr bað, at þeir skyldu fara annat sinn. Fór hann sjálfr. En er þeir kómu upp á fjall, ok sá á Sváfaland landsbruna ok jóreyki stóra. Reið konungr af fjallinu fram í landit ok tók náttból við á eina. Atli helt vörð ok fór yfir ána. Hann fann eitt hús. Fugl mikill sat á húsinu ok gætti, ok var sofnaðr. Atli skaut spjóti fuglinn til bana, en í húsinu fann hann Sigrlinn konungs dóttur ok Álofu jarls dóttur ok hafði þær báðar braut með sér. Fránmarr jarl hafði hamazt í arnar líki ok varit þær fyrir hernum með fjölkynngi. Hróðmarr hét konungr, biðill Sigrlinnar. Hann drap Sváfa konung ok hafði rænt ok brent landit. Hjörvarðr konungr fekk Sigrlinnar, en Atli Álofar.
Hjörvarðr ok Sigrlinn áttu son mikinn ok vænan. Hann var þögull. Ekki nafn festist við hann. Hann sat á haugi. Hann sá ríða valkyrjur níu ok var ein göfugligust. Hon kvað:

„Síð muntu, Helgi,
hringum ráða,
ríkr rógapaldr,
né Röðulsvöllum,
– örn gól árla, –
ef þú æ þegir,
þótt þú harðan hug,
hilmir, gjaldir.“

Helgi kvað:

„Hvat lætr þú fylgja
Helga nafni,
brúðr bjartlituð,
alls þú bjóða ræðr?
Hygg þú fyr öllum
atkvæðum vel.
Þigg ek eigi þat,
nema ek þik hafa.“

Valkyrja kvað:

„Sverð veit ek liggja
í Sigarsholmi
fjórum færi
en fimm tögu;
eitt er þeira
öllum betra
vígnesta böl
ok varit gulli.

Hringr er í hjalti,
hugr er í miðju,
ógn er í oddi
þeim er eiga getr;
liggr með eggju
ormr dreyrfáiðr,
en á valböstu
verpr naðr hala.“

Eylimi hét konungr. Dóttir hans var Sváfa. Hon var valkyrja ok reið loft ok lög. Hon gaf Helga nafn þetta ok hlífði hánum oft síðan í orrostum. Helgi kvað:

„Ert-at-tu, Hjörvarðr
heilráðr konungr,
folks oddviti,
þótt þú frægr séir;
léztu eld eta
jöfra byggðir,
en þeir angr við þik
ekki gerðu.

En Hróðmarr skal
hringum ráða,
þeim er áttu
órir niðjar;
sá sésk fylkir
fæst at lífi,
hyggsk aldauða
arfi at ráða.“

Hjörvarðr svarar, at hann mundi fá lið Helga, ef hann vill hefna móðurföður síns. Þá sótti Helgi sverðit, er Sváfa vísaði hánum til. Þá fór hann ok Atli ok felldu Hróðmar ok unnu mörg þrekvirki. Hann drap Hata jötun, er hann sat á bergi nökkuru. Helgi ok Atli lágu skipum í Hatafirði. Atli helt vörð inn fyrra hluta nætrinnar. Hrímgerðr Hatadóttir kvað:

Hrímgerðarmál

„Hverir ro hölðar
í Hatafirði?
Skjöldum er tjaldat á skipum;
fræknliga látið,
fátt hygg ek yðr séask,
kennið mér nafn konungs.“

Atli kvað:

„Helgi hann heitir,
en þú hvergi mátt
vinna grand grami;
járnborgir ro
of öðlings flota;
knegu-t oss fálur fara.“

Hrímgerðr kvað:

„Hvé þik heitir,
halr inn ámáttki,
hvé þik kalla konir?
Fylkir þér trúir,
er þik í fögrum lætr
beits stafni búa.“

Atli kvað:

„Atli ek heiti,
atall skal ek þér vera,
mjök em ek gífrum gramastr;
úrgan stafn
ek hefi oft búit
ok kvalðar kveldriður.

Hvé þú heitir,
hála nágráðug?
Nefndu þinn, fála, föður;
níu röstum
er þú skyldi neðar vera
ok vaxi þér á baðmi barr.“

Hrímgerðr kvað:

„Hrímgerðr ek heiti,
Hati hét minn faðir,
þann vissa ek ámáttkastan jötun;
margar brúðir
hann lét frá búi teknar,
unz hann Helgi hjó.“

Atli kvað:

„Þú vart, hála,
fyr hildings skipum
ok látt í fjarðar mynni fyrir;
ræsis rekka
er þú vildir Rán gefa,
ef þér kæmi-t í þverst þvari.“

Hrímgerðr kvað:

„Duliðr ertu nú, Atli,
draums kveð ek þér vera,
síga lætr þú brýnn fyr bráar;
móðir mín
lá fyrir mildings skipum;
ek drekkða Hlövarðs sonum í hafi.

Gneggja myndir þú, Atli,
ef þú geldr né værir,
brettir sinn Hrímgerðr hala;
aftarla hjarta,
hygg ek, at þitt, Atli, sé,
þótt hafir reina rödd.“

Atli kvað:

„Reini mun þér ek þykkja
ef þú reyna knátt,
ok stíga ek á land af legi,
öll muntu lemjask,
ef mér er alhugat,
ok sveigja þinn, Hrímgerðr, hala.“

Hrímgerðr kvað:

„Atli, gakk þú á land,
ef afli treystisk,
ok hittumk í vík Varins;
rifja rétti
er þú munt, rekkr, fáa,
ef þú mér í krummur kemr.“

Atli kvað:

„Munk-a ek ganga,
áðr gumnar vakna
ok halda of vísa vörð;
er-a mér örvænt,
nær óru kemr
skass upp undir skipi.“

Hrímgerðr kvað:

„Vaki þú, Helgi,
ok bæt við Hrímgerði,
er þú lézt höggvinn Hata;
eina nótt
kná hon hjá jöfri sofa,
þá hefr hon bölva bætr.“

Helgi kvað:

„Loðinn heitir, er þik skal eiga,
leið ertu mannkyni,
sá býr í Þolleyju þurs,
hundvíss jötunn,
hraunbúa verstr,
sá er þér makligr maðr.“

Hrímgerðr kvað:

„Hina vildu heldr, Helgi,
er réð hafnir skoða
fyrri nótt með firum;
marggullin mær
mér þótti afli bera;
hér sté hon land af legi
ok festi svá yðvarn flota;
hon ein því veldr,
er ek eigi mák
buðlungs mönnum bana.“

Helgi kvað:

„Heyr nú, Hrímgerðr,
ef ek bæti harma þér,
segðu görr grami:
Var sú ein vættr,
er barg öðlings skipum,
eða fóru þær fleiri saman?“

Hrímgerðr kvað:

„Þrennar níundir meyja,
þó reið ein fyrir
hvít und hjalmi mær;
marir hristusk,
stóð af mönum þeira
dögg í djúpa dali,
hagl í háva viðu;
þaðan kemr með öldum ár,
allt var mér þat leitt, er ek leitk.“

Helgi kvað

„Austr líttu nú, Hrímgerðr,
ef þik lostna hefr
Helgi helstöfum;
á landi ok á vatni
borgit er lofðungs flota
ok siklings mönnum it sama.“

Atli kvað:

„Dagr er nú, Hrímgerðr,
en þik dvalða hefr
Atli til aldrlaga;
hafnarmark
þykkir hlægligt vera,
þars þú í steins líki stendr.“

Helgi konungr var allmikill hermaðr. Hann kom til Eylima konungs ok bað Sváfu dóttur hans. Þau Helgi ok Sváfa veittust várar ok unnust furðu mikit. Sváfa var heima með feðr sínum, en Helgi í hernaði. Var Sváfa valkyrja enn sem fyrr.
Heðinn var heima með föður sínum, Hjörvarði konungi, í Nóregi.
Heðinn fór einn saman heim ór skógi jólaaftan ok fann trollkonu. Sú reið vargi ok hafði orma at taumum ok bauð fylgð sína Heðni.
„Nei,“ sagði hann.
Hon sagði: „Þess skaltu gjalda at bragarfulli.“
Um kveldit óru heitstrengingar. Var fram leiddr sónargöltr. Lögðu menn þar á hendr sínar ok strengðu menn þá heit at bragarfulli. Heðinn strengði heit til Sváfu Eylimadóttur, unnustu Helga, bróður síns, ok iðraðisk svá mjök, at hann gekk á braut villistígu suðr á lönd ok fann Helga bróður sinn. Helgi kvað:

„Kom þú heill, Heðinn,
hvat kanntu segja
nýra spjalla
ór Nóregi?
Hví er þér, stillir,
stökkt ór landi
ok ert einn kominn
oss at finna?“

Heðinn kvað:
32. „[Erumk-a, stillir,
stökkt ór landi],
mik hefr miklu glæpr
meiri sóttan:
Ek hefi körna
ina konungbornu
brúði þína
at bagarfulli.“

Helgi kvað

„Sakask eigi þú,
sönn munu verða
ölmál, Heðinn,
okkur beggja.
Mér hefir stillir
stefnt til eyrar,
þriggja nátta
skylak þar koma;
if er mér á því,
at ek aftr koma;
þá má at góðu
gerask slíkt, ef skal.“

Heðinn kvað:

„Sagðir þú, Helgi,
at Heðinn væri
góðs verðr frá þér
ok gjafa stórra;
þér er sæmra
sverð at rjóða,
en frið gefa
fjándum þínum.“

Þat kvað Helgi, því at hann grunaði um feigð sína ok þat, at fylgjur hans höfðu vitjat Heðins, þá er hann sá konuna ríða varginum.
Álfr hét konungr, son Hróðmars, er Helga hafði völl haslaðan á Sigarsvelli á þriggja nátta fresti. Þá kvað Helgi:

„Reið á vargi,
er rökvit var,
fljóð eitt, er Heðinn
fylgju beiddi;
hón vissi þat,
at veginn myndi
Sigrlinnar sonr
á Sigarsvöllum.“

Þar var orrosta mikil, ok fekk þar Helgi banasár.

Sendi Helgi
Sigar at ríða
eftir Eylima
eingadóttur;
„Bið bráðliga
búna verða,
ef hon vill finna
fylki kvikvan.“

Sigarr kvað:

„Mik hefr Helgi
hingat sendan
við þik, Sváfa,
sjalfa at mæla;
þik kvaðsk hilmir
hitta vilja,
áðr ítrborinn
öndu týndi.“

Sváfa kvað:

„Hvat varð Helga
Hjörvarðs syni?
Mér er harðliga
harma leitat,
ef hann sær of lék
eða sverð of beit,
þeim skal ek gumna
grand of vinna.“

Sigarr kvað:

„Fell hér í morgun
at Frekasteini,
buðlungr, sá er var,
baztr und sólu;
Alfr mun sigri
öllum ráða,
þótt þetta sinn
þörfgi væri.“

Helgi kvað:

„Heil vertu, Sváfa,
hug skaltu deila,
sjá mun í heími
hinztr fundr vera;
téa buðlungi
blæða undir,
mér hefir hjörr komit
hjarta it næsta.

Bið ek þik, Sváfa,
- brúðr grát-at-tu -,
ef þú vill mínu
máli hlýða,
at þú Heðni
hvílu gervir
ok jöfur ungan
ástum leiðir.

Sváfa kvað:

„Mælt hafða ek þat
í munarheimi,
þá er mér Helgi
hringa valði,
myndig-a ek lostig
at liðinn fylki
jöfur ókunnan
armi verja.“

Heðinn kvað:

„Kysstu mik, Sváfa,
kem ek eigi áðr
Rogheims á vit
né Röðulsfjalla,
áðr ek hefnt hefik
Hjörvarðs sonar,
þess er buðlungr var
beztr und sólu.“
Helgi ok Sváfa, er sagt, at væri endrborin.