Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Kötludraumur (II) *Fyrsta ljóðlína:Már hefir búið / manna göfugastur
Höfundur:Höfundur ókunnur
bls.18–29
Viðm.ártal:≈ 1600–1725
Flokkur:Sagnakvæði
Fyrirvari:Eftir að lesa yfir og bera saman við handrit. 1. Már hefir búiðmanna göfugastur nýtur höfðingi á nesi Reykja. Hans frá eg kvinna Katla héti sú var menjaskorð manna stórra.
2. Þau frá eg unntustmeð allri blíðu hæfði þar hjóna hvort öðru vel aldrei kom þar angur á milli meðan á láði þau lifðu bæði.
3. Már bjóst að heimanmeð hrausta drengi ör við ýta Aþingis til skýr skyldi á meðan skorða falda skikkju sauma skjalda Ulli.
4. Það sá Márá menja Gunni þá við skorðu hrings skilja gjörði að tár féllu títt af augum en það sá á auðarbil aldrei fyrri.
5. Það var einhvern dagí allgóðu veðri að silkilín gekk til saumadyngju að því hugðu ýtar fæstir hvað víst í efni vera mundi.
6. Fyrst gekk í húsfóstri hennar þar sem silkinipt sat í dyngju öndu segir hann auðgrund svipta og var þá hrygð á hverjum manni.
7. Sat yfir fljóðfjögur dægur fálundaður fóstri hennar inni segir hann anda í brjósti þó hann vellafit ei vekja kynni.
8. En á fullufimmta dægri vaknaði frúin fyrst af svefni var þá hrygð á hringafríði en enginn þorði eptir að leita.
9. Már kom af þingimætur til bygða var þá frúr brugðið fögrum vanda heima sat hún Katla og hneigði honum ekki það varð auðarbil aldrei fyrri.
10. Már kom á talmens við gunni hver hefir sinni brugðið sætan þínu? Mein fær þú ekki af mælgi þinni þó mér sorgarefnið segir hið rétta.
11. Þér má eg segjamína harma þó eg alla menn aðra leyni þú munt mér bezt í manndygð reynast gjörir það elskan þín og aðrar dygðir.
12. Kona þótti mérkoma í skála heldur húsfreyjuleg að hitta mig allt var hennar orðalag eins og þá grös gróa svo gaman þótti.
13. Hún kallaði migKötlu sína og bað allvæna út að ganga. Mínir skulu vettir verja sæti svo skuli það enginn ugga kunna.
14. Við gengum svofrá garði þínum þangað sem fyrir var foldar dreyri þar sá eg ferju fullvel búna með árum tveim á augabragði.
15. Þá réði eg hanaað heiti frétta en mér siðlátt svaraði kvendi: Alvör má mig auðgrund kalla rammar raunir mig ráku hingað.
16. Sett voru af mérsjálfdæmi þegar á breiða fley bar mig svanni laust Alvör þá við árum tveimur en yfir rastalaust rásaði snekkja.
17. Sá eg lítinn bævið löður skeiða það voru hennar hagleg húsakynni þá tók hrundin mig höndum tveimur voru þá horfnar heitar ástir.
18. Inn leiddi hún migí eitt herbergi það var vandað mjög og virtum búið þar voru fljóðin fögur í sæti og þóttust mig allar þessar kenna.
19. Kæn tók hún Alvörá karlmanni einum og bað kinnrjóðan Kára að vakna nú er nokkuð nýtt í fréttum hér er nú komin hún Katla í skála.
20. Sá eg siðugan manní silkikyrtli kinnrjóðan vakna og kvaddi mig svo hann bað mig heila og heppna bæði sig hafa heimsótt þó sorgir fengi.
21. Þú hefir mínumþekk í morgun siðlát kona svefni brugðið það hefi eg hlotið af þínum ástum að hel mun eg bíða þá burt þú gengur.
22. Þá kom hún Alvörog svo ræddi nú skal Kötlu búa kerlaug væna og víndrykk svo að vörum bera áður hún sezt á sængurstokkinn.
23. Þau skulu ósköpá þér hrína sem þú bætur skalt bíða á aldrei synjir þú ástar syni mínum hefir hann harm borið hættan lengi.
24. Þá varð hún Alvöröllu að ráða því sinni var allt frá sætu tekið eg var þar haldin allan þann tíma sem brúður burtu var frá bóndans garði.
25. Þá kom hún Alvöreinhvern morgun að sæng þeirri er sváfum í bæði nú mun hún Katla klæðast verða þó angur sé það arfa mínum.
26. Hátt stundi hann Káriog hélt að brjósti þá við hvílu hans eg skildi svo vildi eg hafa verið þar lengur hefðu ekki forlögin fundinn slitið.
27. Við munum eigaeinn son í vónum þann skaltu kvendið frítt Kára nefna síðan munum við sjást aldregi meðan á láði lifum bæði.
28. Þar er frú beltibreitt og knífur þriðja hringur og hann skaltu geyma það er til merkis að minnist heldur föður síns þá fær hann aldur.
29. Þér gef eg skikkjuaf skýru gulli men og sylgju munu það hnossir þykja flestum sem það líta bið eg það eigi brík gulls til elli.
30. Varð eg allnauðugupp að standa og á sængurstokk sett eptir þetta hlaut eg kvenskarti að klæðast mínu tjáði þá ei að tefja lengur.
31. Þá kom hún Alvörog mig leiddi um báðar hendur tók byrstur svanni að ferju þeirri er fyrr við skildi laust hún þá árum undan landi.
32. Heim fylgdi hún mérað hlaðgarði sótti þá aptur sína vetti óvitandi öllum mönnum hvarf mér á burt þá heim var eg komin.
33. Nú skaltu hyljaharma þína hrund allfögur fyrir heimamönnum mein skal þér ekki að mælgi þinni því eg skal böl þitt bera að hálfu.
34. Við skulum skorð gullsskipta um blæjur þar til vindsvalur vetur er úti þá munu sannast sorgir þínar en mér skaltu um kenna ef mengið fréttir.
35. Fór svo af veturfram til sumars fagureygan svein fæddi hún Katla. Már gafst mikið að manni ungum en móðir til hans minna lagði.
36. Nafn var þá gefiðnýtum sveini Már lét Kára kalla ungan. Ekki vildi hann af því bregða sem móðir í hljóði mælti forðum.
37. Leið svo apturannað missiri að Katla varð ólétt að öðrum sveini nipt vill hringa nafni ráða að Ara skyldu þann ýtar nefna.
38. Upp ólust þessirungir sveinar Már elskaði jafnt mæta hlýra. Fálát var Katla fullopt við Kára það þóknast Má þeygi vel löngum.
39. Því ertu Katlasvo þung í sinni við arfa þinn opt og tíðum? Helzt er mér stríð þú hatir svein ungan þar undirstaðan er þér kunnug.
40. Stakur ertu Mártil manndygða að ást og prýði við þér óskyldan þvi vil eg grátandi þig um biðja að ungur sveinn mín aldrei gjaldi.
41. Því vil eg heita þérþekk í brjósti og með fastmælum fljóðið halda þessum að unna þínum arfa svo sem af sjálfum mér sveinn væri getinn.
42. Leið svo langa hríðað ljóst varð ekki annað til hjóna utan samlyndi. Fimm eða sex ár fæddust upp sveinar bar til tíðinda hjá brögnum ekkert.
43. Það var einn morguneptir þetta að Már var mætur mjög snemma á fótum og hélt til veiða með húskarla var þá veður gott víst til sjávar.
44. Svaf þá eptirí sæng þeirra húsfreyja Katla hýr að vanda. Þá kom hún Alvör enn að rekkju var þá svipmikil seimagerður.
45. Misskipt er númeð okkur Katla þú hefir yndi af þínum manni en eg hefi helstríð eptir arfa minn látinn og er mér bótalaust bölið þetta.
46. Því skaltu veljaum þessa kosti og mun þér vítið varla gott þykja að missa hann Má í dag af megni sjávar eða sonur þinn þig svívirði í orðum.
47. Þetta þykja mérþungir kostir mælti hún Katla af klökku brjósti allt fer um skemmdir sem auðið verður en hann Má mun eg síst missa vilja.
48. Skildu þær svoskrafið að sinni var þá sorg í hug sætum báðum. Heim kom hann Már mætur að kvöldi sá hann hrygð á hringafríði.
49. Hver hefir móðgað þigmenjagerður fljóðið mælti full af gráti. Hún Alvör gladdi mig enn einu sinni sögu alla segir hún honum.
50. Már mælti þámeð mannprýðinni feldu hrygð alla fljóð úr brjósti ráða bót má á raunum þínum halda vil eg heitin mín hrings við gunni.
51. Við sklulum bæðibúa til veizlu og bjóða hingað bræðrum þínum. Það mun fjölmenni fylgja hlýrum sem æran verður af að endalokum.
52. Þú skalt enga sorgauðþöll bera þó að höfðingjar hjali í sæti. Vertu fagnaðarsæl við firða alla og engu gegn fyrr en að þér kemur.
53. Fyrir sat Márog fagnar vel brærðum og með fjölmenni þeim fór á móti; höfðinglegir og horskir að mörgu því goðorðsmenn voru gumar allir.
54. Síðan litu þeirsystur sína en þeim fljóðið ríkt fagna vel kunni hafðir voru þeir með heiðri í sæti en hornaflóðið hölda gladdi.
55. Þá bar hún Katlaþessa skikkju sem hún Alvör gaf áður forðum menið lék á mætrar hálsi þótti það gersemi gumum flestum.
56. Már mælti þámeð mannprýðinni heyrið höfðingjar hvað eg segi hér vil eg veizlugrið virðum setja og vil eg þau haldi hver sem drekkur.
57. Sól skal ráðasettum griðum sæl og hlý á suðurlopti vindur að austan með vörmum straumum ís að norðan og algeysi.
28. Sjór að vestansagðar eru áttir svo skulu höfðingjar halda það er eg býð legg eg við sektir sem lög vor votta þar til veizla vor er á enda.
59. Gjörðu allirgóðan róm á að halda það alt sem húsbóndinn setti. Hvítings ölið hölda gladdi var þá ýta hver við annan glaður.
60. Þá var hún Katlakomin í sæti er sveinarnir léku sér á gólfi hann Kári mælti þá við Kötlu hinn ungi ljáðu mér menið þitt móðir mín góða.
61. Sá það Ariog sorg fekk af því að mærin lét meir eptir hinum. Fáðu mér gullið fagurt í hendur eg vil að brenndum baugi leika.
62. Synjaði Kári þásínum hlýra úti að láta þó um það bæði. Heldur þú við mig hóruson leiður eg á þó eigur okkar beggja.
63. Þá varð hljómuraf þeirra orðum svo allir gjörðu undrast þetta en gullbúin gekk úr sæti var þá uppi angrið forna.
64. En þá sára sorgsætan hafði ei var hljótt þar ýtar drukku. Upp tók Ásmundur orð þeirra bræðra skal nú ættarskömm orðin vor systir?
65. Gengin var til hvílugeðsöm kvinna var þá sprengur auðsénn söku vífi kvaðst hún fyrr vilja fjörið láta en hörmung sína höldar vissu.
66. Til orða tók Vilhjálmurog hann Logi einnig var Sigurður á sama máli þykja mátti þá þessir reiddust að varla mundi vært í sæti.
67. Þess skulum hefnaef hjörinn dugir hafi smáð verið hringaþilja. Ungur sveinn kann ekki að ljúga því eru rök til ræðu hans nokkur.
68. Már mælti þámeð mannprýðinni heyrið höfðingjar hvað eg segi. Ósvinna er mikil eptir börnum orð að taka um þó ræði.
69. Urðu svo bræðurólmir við þetta að stillt gat enginn stolta drengi þeir sögðust skyldu þar að komast hver rök væru til ræðu sveina.
70. Þið hafið brizlazt,svo bræður heyrt hafa um lýtin þau sem leynd hafa verið hafið þó hulið með hyggindum en rómur sá hefir ríkt hjá hlýrum.
71. Hann Már mælti þámeð mannprýði sinni það má eg sverja með sannindarökum að við Kötlu hefi eg ei komið í brizli né vitað hennar vömm í nokkru.
72. En segið þér mérsannir höfðingjar hvers er sá verður þó í vömm rati sem svikinn er um allar gjörðir eður sjónhverfingar sér í blundi?
73. Burt gekk hann Mármjög var hann hryggur í lopt það sem lá hún Katla var þá hrygð á hringafríði svo mælt gat varla menjagerður.
74. Nú er það bótá böli þínu að ristill neytir ráða minna; segðu alla söguna brærðum ella mun hér mannfall mikið verða.
75. Katla mæltimér mun það hollast þínum ráðum eg þekkum fylgi þungt þykir mér að þreyta við sorgir þá er betri dauði fyrir baugagefni.
76. Síðan fór fljóðþó að sorgir bæri á fund sinna fjögra bræðra voru þá fálátir firðar allir því heiptin brann í hyggju landi.
77. Már mælti þámeð mannprýðinni söguna alla segðu fram Katla máske að hugbót verði það hlýrum þínum og á hefndarmáli hvíld verði.
78. Söguna llasagði hún Katla og frá upphafi innir rekkum þar til endir varð á angri hennar hlýddu á þetta horskir bræður.
79. Síðan með sérseggir duldu hennar alla harma í brjósti þótti saklaus vera silkigerður að raunum þeim sem ristill hrepti.
80. Fram stigu bræðurfrægir úr sæti og fyrir Má gengu með orðum þessum. Þig má höfðingja horskan kalla fyrir mannprýði makt og dygðir.
81. Þú hefir huliðharma hennar Kötlu þér skulum þakklátir þar fyrir vera með langri vingan meðan líf endist skal það með fastmælum af firðum bundið.
82. Már hélt og Katlamiklar ástir þar til ellidauð þau urðu bæði en Kára frá eg kappinn gipti og gáfu honum gnægt af gózi þeirra.
83. Settu í Rennudalsvinnan að fóstri og til kvonfangs kænan studdu bjó þar til elli bóndi ríkur og dulvitur drengurinn þótti.
84. Þó var af öllumþessi vel kendur hafði hylli höfðingja góðra kunni straumagang og stjörnulistir er svo úr sögunni seimabaldur.
85. Ari frá eg Márssonvar mikill höfðingi og föður sínum líkur um flest atgjörvi. Margur er maður af mætum kominn herma það fornar fræðibækur.
86. Nú mun eg ljóðalagláta standa því lýðum þykir langt að heyra. Ekki fást hér Eddukenningar heldur samfellur sagna minna.
87. Býð eg ekkibögurnar þessar greindum skáldum né göfugum mönnum. Börn eru ei vönd að bragarsmíði þau munu ljóðin þiggja vilja.
88. Nú mega Kötludraumkappar nefna ljóð óvönduð ef læra nenna. Bregðist oss aldrei blessan drottins. Hér líður bragur en höldar þagni. |
