Grípisspá ÍF | BRAGI
Bragi, óðfræðivefur

Söfn

Íslenska
Íslenska

Persónuvernd:

Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn.

Innskráning ritstjóra

Grípisspá ÍF

Fyrsta ljóðlína:Hverr byggir hér / borgir þessar?
bls.284–295
Bragarháttur:Fornyrðislag
Viðm.ártal:≈ 900–1275
Flokkur:Eddukvæði

Skýringar

Á undan kvæðinu fer eftirfarandi lausamálskafli:
Frá dauða Simfjötla
Sigmundr Völsungsson var konungr á Frakklandi. Sinfjötli var elztr hans sona, annarr Helgi, þriði Hámundr. Borghildr, kona Sigmundar, átti bróður, er hét . . . . . . En Sinfjötli, stjúpson hennar, ok . . . . . . báðu einnar konu báðir, ok fyrir þá sök drap Sinfjötli hann.
En er hann kom heim, þá bað Borghildr hann fara á brott, en Sigmundr bauð henni fébætr, ok þat varð hon at þiggja. En at erfinu bar Borghildr öl. Hon tók eitr mikit, horn fullt, ok bar   MEIRA ↲

Grípir hét sonr Eylima, bróðir Hjǫrdísar; hann réð lǫndum ok var allra manna vitrastr ok framvíss. Sigurðr reið einn saman ok kom til hallar Grípis. Sigurðr var auðkenndr. Hann hitti mann at máli úti fyrir hǫllinni; sá nefndisk Geitir. Þá kvaddi Sigurðr hann máls ok spyrr:
1.
„Hverr byggir hér
borgir þessar?
Hvat þann þjóðkonung
þegnar nefna?“
„Grípir heitir
gumna stjóri,
sá er fastri ræðr
foldu ok þegnum.“
2.
„Er horskr konungr
heima í landi?
Mun sá gramr við mik
ganga at mæla?
Máls er þarfi
maðr ókunnigr,
vil ek fljótliga
finna Grípi.“
3.
„Þess mun glaðr konungr
Geiti spyrja,
hverr sá maðr sé
er máls kveðr Grípi.“
„Sigurðr ek heiti,
borinn Sigmundi,
en Hjǫrdís er
hilmis móðir.“
4.
Þá gekk Geitir
Grípi at segja:
„Hér er maðr úti
ókuðr kominn;
hann er ítarligr
at áliti;
sá vill, fylkir,
fund þinn hafa.“
5.
Gengr ór skála
skatna dróttinn
ok heilsar vel
hilmi komnum:
„Þiggðu hér, Sigurðr,
væri sœmra fyrr,
en þú, Geitir, tak
við Grana sjálfum.“
6.
Mæla námu
ok margt hjala,
þá er ráðspakir
rekkar fundusk.
„Segðu mér, ef þú veizt,
móðurbróðir,
hvé mun Sigurði
snúna ævi?“
7.
„Þú munt maðr vera
mæztr und sólu
ok hæstr borinn
hverjum jǫfri,
gjǫfull af gulli,
en gløggr flugar,
ítr áliti
ok í orðum spakr.“
8.
„Segðu, gegn konungr,
gerr en ek spyrja,
snotr, Sigurði,
ef þú sjá þykkisk:
Hvat mun fyrst gørask
til farnaðar,
þá er ór garði emk
genginn þínum?“
9.
„Fyrst muntu, fylkir,
fǫður um hefna
ok Eylima
alls harms reka;
þú munt harða
Hundings sonu
snjalla fella;
mundu sigr hafa.“
10.
„Segðu, ítr konungr,
ættingi, mér
heldr horskliga,
er vit hugat mælum:
Sérðu Sigurðar
snǫr brǫgð fyrir,
þau er hæst fara
und himinskautum?“
11.
„Mundu einn vega
orm inn frána,
þann er gráðugr liggr
á Gnitaheiði;
þú munt báðum
at bana verða,
Regin ok Fáfni;
rétt segir Grípir.“
12.
„Auðr mun œrinn,
ef ek eflik svá
víg með virðum
sem þú víst segir;
leið at huga
ok lengra seg:
Hvat mun enn vera
ævi minnar?“
13.
„Þú munt finna
Fáfnis bœli
ok upp taka
auð inn fagra,
gulli hlœða
á Grana bógu;
ríðr þú til Gjúka,
gramr vígrisinn.“
14.
„Enn skaltu hilmi
í hugaðsrœðu,
framlyndr jǫfurr,
fleira segja;
gestr em ek Gjúka,
ok ek geng þaðan;
hvat mun enn vera
ævi minnar?“
15.
„Sefr á fjalli
fylkis dóttir
bjǫrt í brynju
eptir bana Helga;
þú munt hǫggva
hvǫssu sverði,
brynju rísta
með bana Fáfnis.“
16.
„Brotin er brynja,
brúðr mæla tekr,
er vaknaði
víf ór svefni;
hvat mun snót at heldr
við Sigurð mæla,
þat er at farnaði
fylki verði?“
17.
„Hon mun ríkjum þér
rúnar kenna,
allar þær er aldir
eignask vildu,
ok á manns tungu
mæla hverja,
lif með lækning;
lifðu heill, konungr.“
18.
„Nú er því lokit,
numin eru frœði,
ok em braut þaðan
búinn at ríða;
leið at huga
ok lengra seg:
Hvat mun meirr vera
minnar ævi?“
19.
„Þú munt hitta
Heimis byggðir
ok glaðr vera
gestr þjóðkonungs;
farit er, Sigurðr,
þats ek fyrir vissak;
skala fremr en svá
fregna Grípi.“
20.
„Nú fær mér ekka
orð þatstu mæltir,
þvíat þú fram um sér,
fylkir, lengra;
veiztu ofmikit
angr Sigurði,
því þú, Grípir, þat
gerra segja.“
21.
„Lá mér um œsku
ævi þinnar
ljósast fyrir
líta eptir;
rétt emka ek
ráðspakr taliðr,
né in heldr framvíss,
farit þats ek vissak.“
22.
„Mann veit ek engi
fyr mold ofan,
þann er fleira sé
fram en þú, Grípir;
skalatu leyna,
þótt ljót sé
eða mein gørisk
á mínum hag.“
23.
„Era með lǫstum
lǫgð ævi þér;
láttu, inn ítri, þat,
ǫðlingr, nemask,
þvíat uppi mun,
meðan ǫld lifir,
naddéls boði,
nafn þitt vera.“
24.
„Verst hyggjum því,
verðr at skiljask
Sigurðr við fylki
at sógǫru;
leið vísaðu,
lagt er allt fyrir,
mærr, mér ef þú vilt,
móðurbróðir.“
25.
„Nú skal Sigurði
segja gerva,
alls þengill mik
til þess neyðir;
mundu víst vita
at vætki lýgr,
dœgr eitt er þér
dauði ætlaðr.“
26.
„Vilkat ek reiði
ríks þjóðkonungs,
góð ráð, at heldr,
Grípis, þiggja;
nú vill víst vita,
þótt viltki sé,
hvat á sýnt Sigurðr
sér fyr hǫndum.“
27.
„Fljóð er at Heimis
fagrt álitum,
hana Brynhildi
bragnar nefna,
dóttir Buðla,
en dýrr konungr
harðugðigt man
Heimir fœðir.“
28.
„Hvat er mik at því,
þótt mær sé,
fǫgr áliti,
fœdd at Heimis?
Þat skaltu, Grípir,
gǫrva segja,
þvíat þú ǫll um sér
ørlǫg fyrir.“
29.
„Hon firrir þik
flestu gamni,
fǫgr áliti,
fóstra Heimis;
svefn þú né sefr
né um sakar dœmir,
gáraðu manna
nema þú mey sér.“
30.
„Hvat mun til líkna
lagt Sigurði?
Segðu, Grípir, þat,
ef þú sjá þykkisk;
mun ek mey ná
mundi kaupa,
þá ina fǫgru
fylkis dóttur?“
31.
„It munuð alla
eiða vinna
fullfastliga,
fá munuð halda;
verit hefir þú Gjúka
gestr eina nótt,
mantattu horska
Heimis fóstru.“
32.
„Hvárt er þá, Grípir,
get þú þess fyr mér,
sér þú geðleysi
í grams skapi,
er ek skal við mey þá
málum slíta,
er ek alls hugar
unna þóttumk?“
33.
„Þú verðr, siklingr,
fyr svikum annars,
mundu Grímhildar
gjalda ráða,
mun bjóða þér
bjarthaddat man,
dóttur sína,
dregr hon vél at gram.“
34.
„Mun ek við þá Gunnar
gørva hleyti
ok Guðrúnu
ganga at eiga?
Fullkvæni þá
fylkir væri,
ef meintregar
mér angraðit.“
35.
„Þik mun Grímhildr
gǫrva véla,
mun hon Brynhildar
biðja fýsa
Gunnari til handa,
Gotna dróttni;
heitr þú fljótliga fǫr
fylkis móður.“
36.
„Mein eru fyr hǫndum,
má ek líta þat,
ratar gǫrliga
ráð Sigurðar,
ef ek skal mærrar
meyjar biðja
ǫðrum til handa,
þeirar ek unna vel.“
37.
„Ér munuð allir
eiða vinna,
Gunnarr ok Hǫgni,
en þú, gramr, þriði,
þvíat litum víxla,
er á leið eruð,
Gunnarr ok þú;
Grípir lýgr eigi.“
38.
„Hví gegnir þat?
Hví skulum skipta
litum ok látum,
er á leið erum?
Þar mun fláræði
fylgja annat,
atalt með ǫllu;
enn segðu, Grípir.“
39.
„Lit hefir þú Gunnars
ok læti hans,
mælsku þína
ok meginhyggjur;
mundu fastna þér
framlundaða
fóstru Heimis;
sér vætr fyr því.“
40.
„Verst hyggjum því,
vándr munk heitinn,
Sigurðr, með seggjum
at sógǫru;
vilda ek eigi
vélum beita
jǫfra brúði,
er ek œzta veitk.“
41.
„Þú munt hvíla,
hers oddviti,
mærr hjá meyju
sem þín móðir sé;
því mun uppi
meðan ǫld lifir,
þjóðar þengill,
þitt nafn vera.“
42.
„Mun góða kván
Gunnarr eiga
mærr með mǫnnum
– mér segðu, Grípir –
þóat hafi þrjár nætr
þegns brúðr hjá mér
snarlynd sofit?
Slíks erut dœmi.“
43.
„Saman munu brullaup
bæði drukkin
Sigurðar ok Gunnars
í sǫlum Gjúka;
þá hǫmum víxlið
er it heim komið,
hefir hvárr fyr því
hyggju sína.“
44.
„Hvé mun at ynði
eptir verða
mægð með mǫnnum?
Mér segðu, Grípir,
mun Gunnari
til gamans ráðit
síðan verða
eða sjálfum mér?“
45.
„Minnir þik eiða,
máttu þegja þó,
anntu Guðrúnu
góðra ráða;
en Brynhildr þykkisk,
brúðr, vargefin,
snót fiðr vélar
sér at hefndum.“
46.
„Hvat mun at bótum
brúðr sú taka,
er vélar vér
vífi gerðum?
Hefir snót af mér
svarna eiða,
enga efnda,
en unað lítit.“
47.
„Mun hon Gunnari
gǫrva segja
at þú eigi vel
eiðum þyrmðir,
þá er ítr konungr
af ǫllum hug,
Gjúka arfi,
á gram trúði.“
48.
„Hvat er þá, Grípir,
get þú þess fyr mér,
mun ek saðr vera
at sǫgu þeiri,
eða lýgr á mik
lofsæl kona
ok á sjálfa sik?
Segðu, Grípir, þat.“
49.
„Mun fyr reiði
rík brúðr við þik
né af oftrega
allvel skipa;
viðr þú góðri
grand aldregi,
þó ér víf konungs
vélum beittuð.“
50.
„Mun horskr Gunnarr
at hvǫtun hennar,
Guthormr ok Hǫgni,
ganga síðan?
Munu synir Gjúka
af sifjugum mér
eggjar rjóða?
Enn segðu, Grípir.“
51.
„Þá er Guðrúnu
grimmt um hjarta,
brœðr hennar
þér til bana ráða,
ok at øngu verðr
ynði síðan
vitru vífi;
veldr því Grímhildr.
52.
Því skal hugga þik,
hers oddviti,
sú mun gipt lagið
á grams ævi:
Munat mætri maðr
á mold koma
und sólar sjǫt
en þú, Sigurðr, þykkir.“
53.
„Skiljumk heilir,
munat skǫpum vinna,
nú hefir þú, Grípir, vel
gǫrt sem ek beiddak;
fljótt myndir þú
fríðri segja
mína ævi,
ef þú mættir þat.“