Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3139)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Guðrúnarkviða II (hin forna)Fyrsta ljóðlína:Mær var ek meyja / - móðir mik fædd
Höfundur:Höfundur ókunnur
Viðm.ártal:≈ 900–1275
Flokkur:Eddukvæði
Skýringar
Ekki er hægt að slá öðru fram með fullri vissu um aldur eddukvæða en að þau eru ekki yngri en frá u.þ.b. 1270. Þá er sennilegt að sköpun þeirra í munnlegri geymd hafi staðið lengi yfir. Þau fá hér viðmiðunarártalið 1000 til að auðvelda flokkun án þess að í því felist tilgáta um eiginlegan aldur.
Þjóðrekr konungr var með Atla ok hafði þar látit flesta alla menn sína. Þjóðrekr ok Guðrún kærðu harma sín á milli. Hon sagði hánum ok kvað:
1. „Mær var ek meyja,- móðir mik fæddi, - björt í búri, unna ek vel bræðrum, - unz mik Gjúki gulli reifði, gulli reifði, gaf Sigurði.
2. Svá var Sigurðrof sonum Gjúka sem væri grænn laukr ór grasi vaxinn eða hjörtr hábeinn of hvössum dýrum eða gull glóðrautt af gráu silfri.
3. Unz mér fyrmunðumínir bræðr, at ek ætta ver öllum fremra; sofa þeir né máttu-t né of sakar dæma, áðr þeir Sigurð svelta létu.
4. Grani rann at þingi,- gnýr var at heyra, - en þá Sigurðr sjalfr eigi kom; öll váru söðuldýr sveita stokkin ok of vanið vási und vegöndum.
5. Gekk ek grátandivið Grana ræða, úrughlýra jó frá ek spjalla; hnipnaði Grani þá, drap í gras höfði, jór þat vissi, eigendr né lifðu-t.
6. Lengi hvarfaðak,lengi hugir deildusk, áðr ek of frægak folkvörð at gram.
7. Hnipnaði Gunnarr,sagði mér Högni frá Sigurðar sárum dauða“: „Liggr of höggvinn fyr handan ver Gothorms bani of gefinn ulfum.
8. Líttu þar Sigurðá suðrvega; þá heyrir þú hrafna gjalla, örnu gjalla æzli fegna, varga þjóta of veri þínum.”
9. „Hví þú mér, Högni,harma slíka viljalaussi vill of segja? Þitt skyli hjarta hrafnar slíta við lönd yfir en þú vitir manna!”
10. Svaraði Högnisinni einu, trauðr góðs hugar, af trega stórum: „Þess áttu, Guðrún, græti at fleiri, at hjarta mitt hrafnar slíti.”
11. „Hvarf ek ein þaðanannspilli frá á við lesa varga leifar; gerðig-a ek hjúfra né höndum slá né kveina um sem konur aðrar, þá er sat soltin of Sigurði.
12. Nótt þótti mérniðmyrkr vera, er ek sárla satk yfir Sigurði; ulfar þóttumk öllu betri, ef þeir léti mik lífi týna eða brenndi mik sem birkinn við.
13. Fór ek af fjallifimm dægr talið, unz ek höll Halfs háva þekkðak.
14. Sat ek með Þórusjau misseri, dætr Hákonar í Danmörku; hon mér at gamni gullbókaði sali suðræna ok svani danska.
15. Hafðu vit á skriftumþat er skatar léku, ok á hannyrðum hilmis þegna, randir rauðar, rekka Húna, hjördrótt, hjalmdrótt, hilmis fylgju.
16. Skip Sigmundarskriðu frá landi, gylltar grímur, grafnir stafnar; byrðu vit á borða, þat er þeir börðusk Sigarr ok Siggeirr suðr á Fjóni.
17. Þá frá Grimildr,gotnesk kona, hvat ek væra hyggjuð – –; hon brá borða ok buri heimti þrágjarnliga þess at spyrja, hverr vildi son systur bæta eða ver veginn vildi gjalda.
18. Görr lézk Gunnarrgull at bjóða sakar at bæta, ok it sama Högni. Hon frétti at því, hverr fara vildi vigg at söðla vagn at beita, hesti ríða, hauki fleygja, öðrum at skjóta af ýboga.
19. Valdarr Dönummeð Jarizleifi, Eymóðr þriði með Jarizskári inn gengu þá, jöfrum líkir, Langbarðs liðar, höfðu loða rauða, stuttar brynjur, steypða hjalma, skalmum gyrðir, höfðu skarar jarpar.
20. Hverr vildi mérhnossir velja, hnossir velja ok hugat mæla, ef þeir mætti mér margra súta tryggðir vinna, - né ek trúa gerða.
21. Færði mér Grímhildrfull at drekka svalt ok sárligt, né ek sakar munðak; þat var of aukit jarðar magni, svalköldum sæ ok sónum dreyra.
22. Váru í hornihvers kyns stafir ristnir ok roðnir, - ráða ek né máttak, - lyngfiskr langr, lands Haddingja ax óskorit, innleið dyra.
23. Váru þeim bjóriböl mörg saman, urt alls viðar ok akarn brunnin, umdögg arins, iðrar blótnar, svíns lifr soðin, því at hon sakar deyfði.
24. En þá gleymðu,er getit höfðu, öll jöfurs jórbjúg í sal; kómu konungar fyr kné þrennir, áðr hon sjalfa mik sótti at máli.“ Grímhildr kvað:
25. „Gef ek þér, Guðrún,gull at þiggja, fjölð alls féar, at þinn föður dauðan, hringa rauða, Hlöðvés sali, ársal allan at jöfur fallinn.
26. Húnskar meyjar,þær er hlaða spjöldum ok gera gull fagrt, svá at þér gaman þykki; ein skaltu ráða auði Buðla, gulli göfguð ok gefin Atla.“ Guðrún kvað:
27. „Vilk eigi ekmeð veri ganga né Brynhildar bróður eiga; samir eigi mér við son Buðla ætt at auka né una lífi.” Grímhildr kvað:
28. „Hirð-a-ðu hölðumheiftir gjalda, því at vér höfum valdit fyrri; svá skaltu láta, sem þeir lifi báðir Sigurðr ok Sigmundr, ef þú sonu fæðir.” Guðrún kvað:
29. „Mák-a ek, Grímhildr,glaumi bella né vígrisins vánir telja, siz Sigurðar sárla drukku hrægífr, huginn hjartblóð saman.“ Grímhildr kvað:
30. „Þann hefi ek allraættgöfgastan fylki fundit ok framast nökkvi; hann skaltu eiga, unz þik aldr viðr, verlaus vera, nema þú vilir þenna.” Guðrún kvað:
31. „Hirð-a-ðu bjóðabölvafullar þrágjarnliga þær kindir mér; hann mun Gunnar grandi beita ok ór Högna hjarta slíta; munk-at ek létta, áðr lífshvatan eggleiks hvötuð aldri næmik.”
32. Grátandi Grímhildrgreip við orði, er burum sínum bölva vætti ok mögum sínum meina stórra. Grímhildr kvað:
33. „Lönd gef ek enn þér,lýða sinni, Vinbjörg, Valbjörg, ef þú vill þiggja; eigðu um aldr þat ok uni, dóttir.” Guðrún kvað:
34. „Þann mun ek kjósaaf konungum ok þó af niðjum nauðig hafa; verðr eigi mér verr at ynði né böl bræðra at bura skjóli.
35. Senn var á hestihverr drengr litinn, en víf valnesk hafið í vagna; vér sjau daga svalt land riðum, en aðra sjau unnir kníðum, en ina þriðju sjau þurrt land stigum.
36. Þar hliðverðirhárar borgar grind upp luku, áðr í garð riðum.
37. Vakði mik Atli,en ek vera þóttumk full ills hugar at frændr dauða.” Atli kvað:
38. „Svá mik nýliganornir vekja,” - vílsinnis spá vildi, at ek réða, - ”hugða ek þik, Guðrún Gjúka dóttir, læblöndnum hjör leggja mik í gögnum.” Guðrún kvað:
39. „Þat er fyr eldi,er éarn dreyma, fyr dul ok vil drósar reiði; mun ek þik við bölvi brenna ganga, líkna ok lækna, þótt mér leiðir séir.” Atli kvað:
40. „Hugða ek hér í túniteina fallna, þá er ek vildak vaxna láta, rifnir með rótum, roðnir í blóði, bornir á bekki, beðit mik at tyggva.
41. Hugða ek mér af hendihauka fljúga bráðalausa bölranna til; hjörtu hugða ek þeira við hunang tuggin, sorgmóðs sefa, sollin blóði.
42. Hugða ek mér af hendihvelpa losna, glaums andvana, gylli báðir; hold hugða ek þeira at hræum orðit, nauðigr nái nýta ek skyldak.” Guðrún kvað:
43. „Þar munu seggirof sæing dæma ok hvítinga höfði næma; þeir munu feigir fára nátta fyrir dag litlu, drótt of bergja.” Atli kvað:
44. „Lægja ek síðan,né ek sofa vildak, þrágjarn í kör; þat man ek görva.” |
