Þetta kallast Boðorðavísur | BRAGI
Bragi, óðfræðivefur

Söfn

Íslenska
Íslenska

Persónuvernd:

Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn.

Innskráning ritstjóra

Þetta kallast Boðorðavísur

Fyrsta ljóðlína:Sjálfur Guð með sinni náð
bls.245
Bragarháttur:Átta línur (tvíliður) fer- og þríkvætt aBaBBccB
Viðm.ártal:≈ 1600
Tímasetning:1612

Skýringar

Lag svo sem Lögbrots vísur.
1.
Sjálfur Guð með sinni náð
sjái mitt ráð og efni,
gefi mér til þess gæskusáð
svo gott eg ávallt efni,
víst í vöku og svefni.
Einninn mælsku og minnið með,
mýktu líka hjartans geð,
svo að eg allvænt stefni.
2.
Inna verð eg orðahátt
af svo mikilli mæði.
Fuglinn hvör sem flýgur þrátt
sem föng hefur til og gæði,
fer svo mér um fræði.
Viljann minn skal virða hvör,
víst þó ekki gangi í kjör,
mitt Viðrigs varasæði.
3.
Svo er dárlegt dagfar mitt,
djarft er um að ræða,
fer það harla fyrir mér lítt
svo fjandur að mér hæða,
en allt má Jesús græða.
Eg hef þó jafnan hop og traust
á himna Drottin efunarlaust,
hann mína sál kann fæða.
4.
Aumlegt er það æskulag
sem ýtum ber til stundum.
Skáldin jafnan skýra brag
af skallas vænum sprundum,
með fríðum Afmors fundum,
en hafa þar litla hugsun á
hvörsu að hjólið velta má
þrátt fyrir þorna lundum.
5.
Þó mun halurinn hætta til,
helst með ráðum snjöllum,
boðorðin Guðs eg birta vil
bæði konum og köllum,
víst með vilja öllum.
Hvað þeir heita í hvörri stétt,
svo höldar megi það skilja rétt
og láta af lasta göllum.
6.
Hvör og einn skal hafa það lag,
helst með viskubrunna,
nálega bæði nótt og dag,
að nema þetta og kunna,
en ekki annað nunna:
Að elska Guð af allri rót
og aldrei gjöra hönum á mót
og öngvum jafn vel unna.
7.
Þau eru tíu á tveimur sett
tabule gjörð af steinum,
með fingri Drottins furðu rétt
fráskilin öllum meinum,
svo gjörla sem vér greinum.
Hann býður hvörri hölda sveit
að halda þau í visku reit
og brjóta ei burt af neinum.
8.
Boðorðið fyrsta beint með von
buðlung himins og landa:
Fólkið trúi á föður og son
og frægan helgan anda,
get eg þá ekki granda.
Því hann er bæði þrennur og einn,
þekkilegur en ekki seinn,
að leysa lýð úr vanda.
9.
Annað boðorð í orðasafn
út af fræðaskorðum:
Leggðu ei við lausnarans nafn
með lygi né ljótum orðum
sem hinir gjörðu forðum.
Það lýsir bók
ef lýðurinn sér,
að lifandi Drottinn píndur er.
10.
Þriðja boðorðið þanninn kann
fyrir þegnum vel að hljóða:
Helgan sunnudag haltu mann
og haf svo þenking góða,
það vill Guð þér bjóða.
Af góðri trú þú gjör það allt,
glæpina vonda forðast skalt
og varast svo allan voða.
11.
Fjórða boðorð í fræða reit
frá eg svo greini óður:
Það hæfir hvörri hölda sveit
að heiðra föður og móður,
bæði systur og bróður.
Ef lengi viltu lifa á jörð
líta þessa skaparans hjörð
og eilífan hreppa hróður.
12.
Boðorðið fimmta birti eg þjóð,
beint með orðaleiri:
Með heift ei skalt úthella blóð
né hölda vega með geiri,
bið eg þess bragna fleiri.
Undirferli og illsku stétt,
ætíð forðast vondan prett,
er sá krafturinn meiri.
13.
Sjötta boðorð skal seggjum tjá
og síðan leggja í minni:
Varastu hórdóms viltu þá
sem veikir manna sinni,
eg veit það ungan ginnir.
Hjúskap þínum í hvörri grein
haltu rétt fyrir utan mein,
lestirnir trú eg svo linni.
14.
Sjöunda boðorð skal semja brátt,
svo með góðu æði:
Rán og stuld skulu rekkar þrátt,
rammlega forðast bæði,
enn sem innir kvæði.
Sýn þú aldrei seggjum það
sem sjálfur vilt ei hafa í stað
og frem svo friðarins gæði.
15.
Áttunda boðorð skal inna skjótt
sem skaparinn bauð að halda:
Ber ei vitnið lyginnar ljótt
með lymsku ánauð kalda,
vonskan gjörir því valda.
Í orðum öllum segðu satt,
sálunni mun þá vera glatt
og miskunn fá margfalda.
16.
Níunda gef eg til nóglegt ans,
nú er þar frá að greina:
Eignarkvinnu annars manns
aldrei girnstu neina
en elska þú brúði eina.
Og lasta aldrei lögmál slíkt
sem lausnarinn bauð að halda ríkt
og leiðir síst til meina.
17.
Tíunda boðorð trú eg það sé,
tel eg síðast að heita:
Ekki girnstu annars fé
ef hann gjörir að neita
og vill það ekki veita.
Og vertu ekki ágjarn á
óðul manns né eign að fá
og gjör svo góðs að leita.
18.
Þessi boðorð þau eru sett,
þeim skulu allir sinna.
Látum þetta lögmál rétt
lengi í huganum vinna,
svo megi það meistarinn finna.
En ef oss villir veraldar gjálp
voldugur herrann gefi oss hjálp,
að gæta orða þinna.
19.
Mildur Jesús, Máríu son,
minnka þú synda parta,
ekki hef eg á öðrum von.
Af öllu mínu hjarta
mér gef miskunn bjarta.
Heldur er eg í huganum þver,
að halda þín boð og fer svo ver
og vill það ekki skarta.
20.
Þó gengið hafi eg geysi ótt
af guðspjallegum ráðum
og virt ei fyrir mér verkið ljótt
af vélum djöfulsins bráðum,
og öðrum hans ódáðum.
Lát mig Guð minn læra hér
lífsins veginn sem mér ber
og lifa þar í með náðum.
21.
Leystu af mér lasta bönd
lausnarinn allra jóða.
Þér gef eg trú og tengda önd,
tignin valdra þjóða,
signuð sælan rjóða.
Æðar, sinar og allt mitt ráð
ætíð fel eg á þína náð,
gimsteinn garpa og fljóða.
22.
Líkama minn og lífið með
legg eg á þínar dyggðir,
nær dett eg niður í dauðans beð
þá drag frá mér allar styggðir
og harðar djöfla hryggðir.
Föðurs sál og móður mín
mildur Jesús tak til þín
svo kanni ei kvalanna byggðir.
23.
Sjálfan skaparann samt eg bið,
hann sjái til minna barna
og gefi þeim bæði gleði og frið
og Guðs orðs sætan kjarna,
og svo við syndum varna.
Einninn aðra út í frá
alla láttu bjargir fá;
eg vil það þiggja gjarnan.
24.
Tungur allar, loft og lönd
lofi þig skaparinn mæti.
Allt hafið og heimsins grund,
héröðin öll og stræti
lúti þér lausnarinn sæti.
Dásemd Guðs æ dreifist hér
og dýrðin hans sé yfir mér
og hér vor allra gæti.
25.
Boðorða vísur beint í stað
bragnar leggi í minni.
Þó djarflega hafi eg diktað um það
Drottinn bót mér vinni
með mikilli miskunn sinni.
Himna föðurnum færist dýrð
framar en verður með orðum skýrð,
óðurinn trú eg svo linni.
(Vísnabók Guðbrands 1612 (útg. 2000), bls. 245–248)