Söfn

Íslenska

Bragi

Íslenska

Kópavogur

Mosfellsbær

Borgarfjörður

Dalasýsla

Húnaflói

Skagafjörður

Haraldur (Svarfdælir)

Þingeyjarsýslur

Árnessýsla

Vestmannaeyjar

Persónuvernd:

Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn.

Innskráning ritstjóra

Flokkar

Allt (3139)

Afmæliskvæði (14)

Annálskvæði (1)

Ádeilukveðskapur (1)

Ákvæðaskáldskapur (1)

Ástarljóð (32)

Baráttukvæði (1)

Biblíuljóð (2)

Brúðkaupsljóð (9)

Bæjavísur (2)

Bænir (1)

Bænir og vers (25)

Eddukvæði (30)

Eftirmæli (41)

Ellikvæði (7)

Formannavísur (22)

Fræðsluljóð (3)

Gamankvæði (31)

Grýlukvæði (8)

Harmljóð (3)

Háðkvæði (4)

Hátíðaljóð (6)

Háttatöl / Háttalyklar (1)

Heilræði (10)

Heimsádeilur (8)

Helgikvæði (47)

Hestavísur (1)

Huggunarkvæði (2)

Hyllingarkvæði (2)

Jóðmæli (3)

Jólaljóð (5)

Kappakvæði (5)

Konungalof og fyrirmenna (2)

Kveðið fyrir börn (3)

Kvæði um biskupa (6)

Kvæði um heilaga menn (1)

Leppalúðakvæði (1)

Lífsspeki (5)

Ljóðabréf (18)

Matarvísur (1)

Minningar- og erfiljóð (29)

Náttúruljóð (52)

Rímur (204)

Sagnadansar (52)

Sagnakvæði (4)

Sálmar (417)

Sjóhrakningar (2)

Sorgarljóð (1)

Sónarljóð (14)

Særingar (1)

Söguljóð (13)

Tíðavísur (15)

Tregaljóð (6)

Vetrarkvæði (2)

Vikivakar (13)

Vögguljóð (5)

Ýkjukvæði (5)

Þjóðkvæði (1)

Þorrakvæði (4)

Þululjóð (5)

Þulur (2)

Ættjarðarkvæði (54)

Ævikvæði (6)

Ævintýrakvæði (3)

A 25 - Tíu Guðs boðorð

Fyrsta ljóðlína:Sjálfur Guð fyrir sérligt ráð

Ætlaður höfundur:Claus Mortensen

Þýðandi:Marteinn Einarsson biskup

Heimild:Sálmakver Marteins Einarssonar.

bls.28r

Bragarháttur:Aukin ferskeytla án forliðar

Viðm.ártal:≈ 1550

Tímasetning:1555

Flokkur:Sálmar

Skýringar

Þessi sálmur er ortur yfir Boðorðin tíu og er eignaður Claus Mortensen, Gud Fader udi Himmerig og er í Sálmabók hans 1535. Mun sálmurinn vera þýddur úr þýsku en frumsálmurinn þekkist ekki. Sálmurinn fyrirfinnst ekki í öðrum íslenskum sálmabókum. Þetta er svonefndur katekismasálmur, ortur út frá skýringum Lúthers á boðorðunum í Fræðunum minni.

Sjálfur Guð fyrir sérligt ráð
sin[n] vilja hann oss kenndi
þá hann ofan á þetta láð
þessi boðorð sendi.

Fyrsta boðorð svo finna má
og fastliga skalt þú merkja:
Afguði skalt þú ekki fá
því einn Guð skalt þú dýrka.

Þú skalt ekki hans helga nafn
hégómann við leggja
með eiða brúk og töfra tafn
að tæl þú öngvan seggja.

Hvíldardaginn þú helga mest,
þín hjú lát rósöm vera,
góðar bænir þú gjör sem best,
Guðs orð þá skalt þú heyra.

Föður og móður og formanns stétt
fulla sæmd skalt þú veita,
heiðra nú þá sem hæfir rétt
og hirð þá ekki að reita.

Öngum skalt þú óska hel
og ekkert manndráp veita,
heldur við þeim að verða vel
sem við þig hjálpar leita.

Dirfst þú ekki að drýgja hór
ef dárið vilt þú ei hljóta.
Skemmdar girndin skjótt forgár
en skamm kann eigi þrjóta.

Ekki stel þú öðrum frá
auð né sæmd eður æru.
Hér í heimi þú halt þig svá
þú hljótir sæmdar veru.

Lát þú eigi ljúgvitni fram
til lýta náung þínum
elligar fær þú ærna skamm
með æ verandi pínum.

10.

Ekki skalt þú óska að fá
annars húsfrú væna
heldur rétt sem helst kann ná
að hver skal öðrum þéna.

11.

Gæt vel að þú girnst ei á
gripi þíns náungs neina,
hans ambátt þú hirt ei fá
hús eður nokkra sveina.

12.

Heilug þrenning hjálp oss nú,
hún að því best kann valda
að semja oss í sannri trú
og sín boðorð að halda.

Athugagreinar

3.3 tafn: fórn, bráð.

7.3 forgár: eyðist.