Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Lítið ávarp til þess, sem tjáist að fjörráð vilji brugga íslenskunniFyrsta ljóðlína:Er það satt þig velgi við
Höfundur:Gunnar Pálsson
Heimild:Andvari. bls.38. árgangur 1913, bls. 80–84
Viðm.ártal:≈ 1775
Fyrirvari:Bera þarf saman við handrit eða frumprent Skýringar
Fyrirsögnin í Andavara er: Úr kvæði síra Gunnars Pálssonar, er hann nefnir „Lítið ávarp til þess, sem tjáist að fjörráð vilji brugga íslenskunni“.
Kvæðið er samkvæmt því fleiri erindi en hér eru talin. 1. Er það satt þig velgi við,vinur, íslenskunni, og haldir lítinn herrasið hana að bera í munni?
2. Hún er dauflegt dóna mál,sem drussar brúkað hafa, og ei fyrir þína eðla sál ónett svo að skrafa.
3. Þykir líka gamalt grey,sem getur liðið enginn, því er hún út á þessa ey frá þjóðum öðrum gengin.
4. Óðinn talaði tungu þá— trúarvillu skratti — og ótal fleiri út í frá undir norðurhatti.
5. Enginn hennar upptök veit,en allt er nýtt í kringum, því er hún einninn öngvu neyt, allra síst á þingum.
6. Kaupmenn hæla henni vart,hálærðir í flestu, þykir hún hafa öngva art með örðugleikum mestu.
7. Þeir, sem hafa ið þunna loftþefað út í löndum, mun hún þykja örðug oft í æðri og lægri stöndum.
8. Þó er verst, að höndlun hérhún aflagar fríða, og „intressið“, sem vitum vér, verður skaða líða.
9. Danska, franska, þýska þérþykir haganlegri, og norrænunni, er nöldrum vér, níu sinnum fegri.
10. Sprokmeistarinn spektarstórsparar ei að kenna, vill og láta klerka í kór kyrja upp sönginn þenna.
11. Prédika skal prestur einspraktuglega í dönsku, þar er til ama ekki neins í að blanda frönsku.
12. Húslestur á hverjum bæhaldinn skal í dönsku, máske sumir, — hæ, hæ, hæ! hafi þá í spönsku.
13. Íslands bækur allar þáupprífist í tappa, ef að menn á fiöskur fá og flytjist nokkur vappa.1
14. Prentverkið með prakt og kurtprófit mikinn hefur, önnur kver þá eru í burt, af sér dönsk það gefur.
15. En bíddu lítið, bróðir kær,— blaðinu vil eg snúa, — og af mér nokkuð annað lær, sem í þig vil eg núa.
16. Íslenskan er eitt það mál,sem allir lærðir hæla, og aldrei mun þín auma sál annað fegra mæla.
17. Aldur hennar er ágætt hrós,sem eðla gripa fleiri, telst hún margra tungna ljós, er talað er um, eg heyri.
18. Sína tungu talar hver,tekst þó saman að eiga, hver við annan hagar sér sem hentuglegast mega.
19. En hefir nokkur heimsins þjóðhafnað tungu sinni, höndlunin svo hæg og góð heldur verða kynni?
20. Nóg er það, sem nauðsyn krefr;og neinn ei hjá kann sneiða, en óstaðfestin optast hefr orkað tungu að deyða.
21. Ærlegr vani er æra lands,ærlegir við hann halda, en óstaðfestin ærukrans ei kann með sér falda.
22. Marglát kvinna þykir það,sem þýðist komugesti, en guma húss snýr gumpi að, sem gaf henni trygðafesti.
23. Hefir verið höndlun körghér á landi tíðum og klögun yfir komin mörg af kúguðum bændalýðum.
24. En trúi’ eg aldrei tungna greintil þess orsök væri; hún’ef verið hefði ein, hálfu betur færi.
25. Constantia er kóngsins orð,clenodium besta, en feðratungu fárlegt morð fíflsleg brjálsemd versta.
26. Herostratus hefr ei prís,er húsið brendi fríða; sama mun þér sæmdin vís, ef svo vilt mál vort níða.
27. Kanske hafir meint hér meðmikið hrós á-vinna, og danskra herra gúnstugt geð gott að eiga að finna.
28. En dæma sjálfir danskir þanndiscurs okkar milli, hvort þitt project prýða kann patriotisk snilli.
29. Held eg víst, að herrar þeirhér við framar styggðist, og Íslendinga miklu meir meta, svo þú blygðist.
30. Hafa jafnan höfðingsbrjósthatað landráð þegna, og drottinsvikin löngum ljóst látið mönnum hegna.
31. Líkur fugli þú ert þvíþeim, sem mönnum leiður dygðalakur drjúgum í drítur sjálfs síns hreiður.
32. Hitt er skaði, meiri en mámaður nokkur hyggja, íslenskuna af að má og út úr heimi byggja.
33. Filologiskt flest hvað erí flestum Norðurlöndum, fylling rétta fá kann hér, þó fátæklega stöndum.
34. En trúðu mér, þá tungan deyr,til þó enginn kenni, leyndardómar þeygi þeir þaðan af fást úr henni.
35. Hvort mun betra að heiðin þjóðhjá oss dönsku læri, eða kristnin íslensk góð iðkuð sé sem bæri! Athugagreinar
1. Vappa: danskt brennivín.
|
