Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Aldasöngur, Einn fagur sálmur um mismun þessarar aldar og hinnar fyrriFyrsta ljóðlína:Uppvek þú málið mitt
Höfundur:Bjarni Jónsson Borgfirðingaskáld
Heimild:Syrpa. Viðm.ártal:≈ 1625
Tímasetning:1616
Flokkur:Heimsádeilur
Skýringar
Espólín lætur Aldasöng Bjarna eiga við tímabil Odds biskups Einarssonar og erindið: „Lénsfénu ólust á óríkra börnin smá“ miða á jarðagræðgi biskups, og getur það þá tæplega verið kveðið fyrir 1600, en má vel vera að það sé ort um 1616, þar sem Espólín setur það, og Bjarni skáldi sé dáinn um áttrætt 1626, eins og dr. Jón, landsskjalavörður, getur til, eftir því sem segir í Amúratis rímum. Sjá: Digtningen paa Island, etc. bls. 398. En hvað sem um ákveðin áratöl er að segja, þá má telja líklegast að kvæðið sé ort á MEIRA ↲
1. Upp vek þú málið mitt,minn guð, hljóðfæri þitt. Láttu þess strengi standa með stilling heilags anda, að hafni eg hégóma æði, en hugsi um eilíf gæði.
2. Á þinn eingetinn soner öll mín trú og von, hann gleður mitt geð og sinni, gefur líf öndu minni. Hef eg ei annað hæli. Heimur er sorgar bæli.
3. Ljónið, það leikur sérvið lömbin drottins hér, dúfunni fálkinn fargar, þá flýgur hún sér til bjargar. Hanarnir heims sig státa, en hænuungarnir gráta.
4. Hoffrúin hleypur ær,þá herrann gígjuna slær, hún er að dansa og dilla, drekinn gamli að spilla. Syfjaðar meyjar sitja, senn mun brúðguminn vitja.
5. Ó, Jesú Christi guðs son,eg á þín hingað von, kom þú sæll, kóngur blíður, kvöldar, á daginn líður, haf mig frá heims ósóma í himneskan dýrðarljóma.
6. Mjög lítil miskunn sést,menn hafa kærleiks brest, okur og ótrú kalda öngva synd margir halda, allfáir um þá skeyta sem ölmusunnar leita.
7. Sól drottins sést nú bleiksem gull það liggur í reyk, blómstur um álfur allar er fölt sem gamlir kallar, ár hvert ber ánauð stranga, öfugt vill margt fram ganga.
8. Nú dregur fjúk og frostúr fénaði allan kost, oft koma ísar og snjóar, óár til lands og sjóar. Sumarið, sem menn kalla, sjást nú fuglarnir valla.
9. Allt hafði annan rómáður í páfadóm, kærleikur manna á milli, margt fór þá vel með snilli. Ísland fékk lofið lengi, ljótt hér þó margt fram gengi.
10. Guðhrætt hér flest var fólkfirrt þó guðs orða mjólk fiskalag, fuglaveiði, um fjöll, við sjó og heiði, er skráð í annáls letri, Ísland var Noreg betri.
11. Kirkjur og heilög húshver maður byggði fús, glóaði á gullið hreina grafnar bríkur og steina, klerkar á saltara sungu, sveinar og börnin ungu.
12. Lénsfénu ólust áóríkra börnin smá, nú eru þau öll á róli, einu fæst varla skóli, ef óðul að erfðum bæri öll þau til kennslu færi.
13. Allt skrif og ornamenter nú rifið og brent, bílæti Kristi brotin blöð og líkneski rotin, klukkur kólflausar standa, kenning samt fögur að vanda.
14. Frek er nú tolla tekt,tvöföld þar lögð við sekt, hús drottins hrörna og falla, hrein eru stundum varla, klauftroðnar kúabeitir eru kristinna manna reitir.
15. Er það ei aumt að sjá,þá einn kristinn fellur frá, hann jarðast eins og hræið án söngs, sem fuglar dæi, asnar ofan á ganga upp úr jörð beinin stanga.
16. Þá goðanna villan varvissu ei af guði par, heiðnir sér hauga gjörðu, höfðu sín fylgsni í jörðu, grófu þar granna fróma gerðu þeim meiri sóma.
17. Alls konar eymd og stríðangrar þeim kristinn lýð, heilagt guðs orð þó hljóðar, hér fylgja bækur góðar, allfáir um þær sinna, oss vill svo heimurinn ginna.
18. Heimurinn að þeim hlær,sem heilaga vitran fær, dreissugir djöflar hneigja draumana, sem menn segja. Mig skal því ekki mæða margt um sjónirnar ræða.
19. Jóhannes evangelist áeinn var guðsmaður sá, Páll og postular snjallir, prófetar drottins allir sínar vitranir sögðu, sannleiknum ei við þögðu.
20. Drottinn dýrðar kom þúdóminn að halda nú, höfðinginn heims er að glíma, hefur þó stuttan tíma, börn þín með breyskleiks anda brögðum hans ei við standa.
21. Jafnan þín heilög höndhefur nú mína önd frá veraldar villuslóðum verndað með englum góðum, og fyrir þeim óvin illa, sem öllu gerir að spilla.
22. Eg hef vel sjötíu árum Ísland ráfað krár, lifað á litlu brauði lafað við kýr og sauði, ef önnur eins til falla, Íslands mun gæðum halla.
23. Guð minn, eg þakka þér,þú hefur verið hjá mér með aðstoð engla þinna til ellidaga minna og mér frá móðurlífi mörgu forðaðir kífi.
24. Guð blessi lögin landssem liggja í faðmi hans, kóng vorn og klerka snjalla, kristnina og valdsmenn alla, biskupum báðum í landi blessun guðs yfir standi.
25. Drottinn þeim ljá þitt liðlegg til, hvað þurfa við. Svo batist lönd og lýðir létti svo hörðu stríði, svo að andskotinn illi akri þínum ei spilli.
26. Þá heimur og holdið spillthafði mig frá þér villt, þín náðargæskan góða gerði mér til sín bjóða, mig vafðir í veikleik mínum vængjunum undir þínum.
27. Ótal mín syndasektsært hefur heldur frekt, hefur þú herrann góði hellt þar inn þínu blóði, þú lést svo unun alla yfir mig auman falla.
28. Settu þar glyrnur grárí græðarans píslarsár, helvítis hundurinn rotinn, haus þinn er sundur brotinn. Sitt dramb hlaut Djöfull að pyngja drottni má eg lof syngja.
29. Hann átti ei á því von,að eilífur guðs son mundi manndómi klæðast, af meyju hreinni fæðast. Helvíti á að herja, hans haus í sundur að merja.
30. Ligg eg á herðum hansheim til míns föðurlands að ná þeim eilífa auði, sem af mér sveik hinn snauði djöfull með drambið kæna er dýrð guðs vildi ræna,
31. Svei verði Satan þér,eg særi þig burt frá mér, haf þig til heljar ranna í hópinn þinna granna, þú skalt ei, grimmdar grýta, frá guði mig auman slíta.
32. Öll bein og æðar í mér,ástkæri guð, fyrir þér skulu til fóta falla fagnandi syngja og kalla: lof sé lausnara mínum, sem leysti mína sál frá pínum.
33. Drottinn, þig loftin lönglofi með fagran söng, helvítin öll sig hneigi, hver tunga amen segi, himinn, loft, hafið og grundir, hvað þar er á og undir. |
