Gautastaðahólmi | Vísnasafn Skagfirðinga
Vísnasafn Skagfirðinga

Innskráning ritstjóra

Flokkar

Allt  (46)
Bæjavísur  (1)
Gamankvæði  (3)
Tíðavísur  (1)

Gautastaðahólmi

Fyrsta ljóðlína:Skein yfir Fljótin sól á sunnudegi
Viðm.ártal:≈ 1950
Tímasetning:1945
Flokkur:Gamankvæði

Skýringar

Ljóðið um Gautlandshólma er stæling á Gunnarshólma Jónasar Hallgrímssonar, þar er fjallað um þann atburð þegar Skeiðsfossvirkjun var reist og stór hluti sveitarinnar Stíflu í Fljótum fór undir vatn.
Ludvig hafði sem undirtitil ljóðsins: Viðurstyggð eyðileggingarinnar: Annáll ársins 1945.
Athugasemdir við texta: Garður var yfirverkfræðingur við Skeiðsfossvirkjun. Hann hét reyndar Felmer Östergaard, en Fljótamenn kölluðu hann Austurgarð, sem síðan var stytt í Garður.
      Gautastaðahólmi

Skein yfir Fljótin sól á sunnudegi,
sveipaði þoka margan fjallatind,
rölti ég fullur fyrirmyndarvegi,
fikraði áfram líkt og drukkukind.
Hátt yfir sveitum hrafnar glaðir klaka
í himinblámans - fagurtærri - lind.
Við Skeiðsfoss ýmsir yfir víni vaka.
Vitrustu bændur lifa á skaðabótum
Garður og fleiri gulli að sér raka
gunnreifir enn og standa á sínum fótum,
blásvörtum feldi búnir eins og tröll,
sveitinni reiðir síðan á áramótum. -
Með hnefa reidda hvíta líka mjöll,
stara þeir yfir Stífluvötnin bláu,
er streyma yfir sérhvern töðuvöll.
Þaðan má líta byggðabýlin smáu
brotin, sliguð og nærri sokkin öll.
Ryðgaðir víða landadunkar lágu
laggbrotnir, dreifðir út um sinugrundir.
Líka var fleira svipað, er þeir sáu
sérkennilegt þar hlíðarbrekku undir.
Í djúpinu hýrist hörðum vafin dróma
himinblá stör og fagrir víðirlundir.
Þetta er ei framar sveitinni til sóma.
Svona er hverfult lán og yndisstundir.

Síldarkóngar sitja í dýrðarljóma
á Siglufirði innan um meyjaval.
Þar eru tún og algræn engi í blóma,
álægja glugghross fram á Skútudal.
Skeiðsfossi og Stíflu eiga þeir að þakka
þokkasæl rafljós nú í hverjum sal
Sungið er dátt við búðarglugga og Brakka,
berfættar meyjar læðast þar á tám.
Aðkomnir sjómenn yfir veiði hlakka,
áfengi kaupa af Bjarna í sölum hám.
Blikar á götu Brakka - meyja - sveimur
berar á stundum lengra en upp að hnjám.
Svífur um loftið sigarettu - eimur
suður og fram með Steinaflata-hlíð.
Virðist þá mörgum guðdómlegur geymur,
er gengur um Fjörðinn seint á óttu - í tíð.
Hvanneyrarskál er raflýst Stíflu frá.
Hringvaðar perur hanga þar á bandi,
hárrauðir lampar fjallatindum á.
Finnst ei slík prýði á Fósturjarðarströndum,
framkvæmdir eru þó á landi og sjá.

Hungur og stríð er enn í öðrum löndum,
öreigalýður þar til lítils fær.
Besetinn virðist hann af illum öldum.
Er nú í byggðum reiddur vigur skær
af kósakkaher, sem hamslaus áfram ríður
hulinn í skít og ryki niður á tær.
Kunnur er margur kommúnistinn fríður
er lánum stýrir yfir blóðga grund.
Stórvirkur heima Stalin karlinn bíður,
staup af Vodka réttir þeim á móti,
sem aptur komast yfir mýrarsund.
Óskemmdir til hans niður að Volga- fljóti.
Skelfist samt aldrei skáldleg hetjan góða
skálkur þótt margur bráðum dauða hóti.
Ánægður heima étur jarðargróða.
Jafnvel þótt Hitler lifi sælli daga.
Samt mun hann gestum betri máltíð bjóða,
Bandamenn þurfa ei yfir neinu að klaga.
Líði ykkur vel, sem lesið þetta kvæði.
Lýg ég ei neinu. - Þetta er ársins saga.

Stíflubændur heldur bíða hel
en hverfa burt frá gömlum erfðalöndum,
sem Austangarður grimmri studdur vél
gustillur reyrir vatns og klakaböndum.
Hugljúfa samt ég sögu Stíflu tel,
þótt sitji þar margur núna auðum höndum
og temur ei lengur eldishesta ólma
áður sem töddu Gautastaðahólma.

Þar sem að áður akrar huldu völl
andskotans flóð er nú til beggja handa.
Hélugrá líta enn þá Fljótafjöll.
Framsóknarmenn í stórkostlegum vanda.
Draugarnir flúnir, drukknuð liggja tröll.
Djöfullinn má í hreingerningum standa.
Lágum hlífir hulinn verndarkraftur
Hannesi á Breið þótt tröllin gangi aftur.