Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Viðm.ártal:≈ 1700
Tímasetning:bls. 55 –59
Skýringar
Stefán tekur Hrakfallabálk eftir eiginhandarriti Bjarna, Lbs 838 4to, en þar byrjar hann á bls. 162.
1. Hjöluðu tveir í húsi forðumhlýddi eg gjörla þeirra orðum, gjörði eg ekki við mig vart. Hinum sagði maðurinn minni mikinn part af ævi sinni: Í holtum nærri heyrist margt.
2. Rammleg hafa nú rauna kynngirekizt yfir mig, góðkunningi, lukkubrestur og eymda án, ef ég segi (þér allt af létta, eflaust muntu sanna þetta. Hver hefur sitt að líta lán.
3. Gekk mér fyrst að giftast illa,gjörðu margir fyrir mér spilla, átti ég ei á vífum val, báglega þó mitt bónorð gengi, barðist ég við eina lengi. Fár veit hverju fagna skal.
4. Um síðir einn með sinni tungusvo gat mælt fyrir vífi ungu að ég náði bauga brík. Honum sauð ég gamlan greiddi, geðuga snót í rúmið leiddi. Ógæfan er römm og rík.
5. Ærnar þrjár og hross í haga,hafði ég til bús að draga, konan átti kú og á, bollok stóð á býli smáu, bæði lágum á skinni gráu. Laglega fara lítið má.
6. Fann ég þegar að fram leið stundinforgóð þóttist (v)eigagrundin, lagði hún á mig Iitla ást. Krotaði sig og kroppinn fylldi, kastaði til mín því hún vildi. Í fögru skinni flögðin sjást.
7. Engin skepna undi að vera,allt ég mátti sjálfur gera, fyrir mig var það versta treint. Hún burt strauk þá henni sýndist, hlaut ég að vakta það sem týndist. Eins er liðið löngum seint.
8. Bað ég þá með blíðum orðumbaugalindi í þagnar skorðum, að muna það sem hún mér hét. Sveiaði hún og svaraði illa, sagði ég mætti kjaftinn stilla. Þá fór verst er vera lét.
9. Þegar ég sá að svoddan kvendisinnti ei góðu af minni hendi hjá mér gjörði hjartað sýlt. Inn ég strauk í hálfu húmi, og hana flengdi í sínu rúmi. Sízt er neinum of gott illt.
10. Viku síðar var ég í svefni,vaknaði so að menja gefni hélt um sófl og keitu ker. Steypti hún yfir mig stækum hlöndum og strýkti fast með báðum höndum. Jöfnuður góður allur er.
11. Þetta út barst um byggða síður,bætti um lítið húsgangslýður, svo kom allt fyrir sýslumann, vann það hennar vonzku kynngi, vorum við bæði strýkt á þingi. Sækir hver það sáir hann.
12. Lítt hefur batnað lundargæði,liggjum við aldrei saman bæði, oft hafa seigir brögðum bent. Skrapi ég einn í skálatóttu, skelf ég þar á hverri nóttu. Argur löngum vosi venst.
13. Barnkorn átti baugalína,best ég vissi hegðun mína, á gekk þá með okkur stirt. Kenndi hún mér krakkann lengi, kallast má ég við honum gengi. Oft má hið sanna kúra kyrrt.
14. Dugnaðarlaus er drós að vinna,dubba ég stundum lindi tvinna, áður var ég ei á það gjarn, ull er nú hún tekur að tæta, tirjur mínar laga og bæta. Ásta til skal berja barn.
15. Vafagepillinn verður að manni,veit ég það með fullum sanni, ef náir að togna nokkuð meir, tekur hann nú að tóna að rollum og tutla hárið af þúfukollum. Bjúgur kálfur er betri en þeir.
16. Allt er fyrir mig kastað klungri,kann ég ei fyrir ánauð þungri mitt að reikna rauna far. Það ég hefi í þrettán árin þessi um bundið kaun og sárin. Bágt er að róa einni ár.
17. Sárlega hefur sauði mínasvikull refurinn gjört að pína, þetta að einu flestallt fer, tala ég fátt um fellir kinda feikna hríðir og skaðavinda. Enginn tekur af sjálfum sér.
18. Í fyrra sumar í fjörðinn mjóafór ég heiman og vildi róa, hugði víst að hafa þar töf. Ábatinn var rýr í rugum, róið var ekki úr landa bugum. Svipul er einatt sjóargjöf.
19. Færleiks lán ég fékk með þrautum,og fulla byrði af þorski blautum, þaðan ég lagði þegar í ár, missti ég allt fyrir bergið bláa, bæði klárinn og fiska hráa. Ei er ferðin öll til fjár.
20. Kann ég ei[gi] kindur að sorga,klárinn skal ég að fullu borga aftur að vori ef ég get, þó eg eftir strípaður stæði, stunda ég lítið þessi gæði. Sá hefur nóg sér nægja lét.
21. Allmargt hefur yfir mig gengið,oft hef ég með fisk og slengið lallað heim og lýsið kramt, komist á flot í vötnum víða, veðrin hitt og kuldann stríðan. Sá einn veit sem reynir ramt.
22. Bar ég eitt sinn bagga úr fjörðum,brast á veður á Sandaskörðum, sýndur dauði og sá ég það. Fannst ég þá í flóði snjóa, farið var skinn úr hverjum lófa. Hjálp er manni mönnum að.
23. Aftur þá í Áreyjatindiyfir mig sló þeim mikla vindi, kominn var í klettinn hátt. Þaðan ég fauk sem flygi tundur, fóru þá rifin þrjú í sundur. Oftast segir af einum fátt.
24. Af danska skipinu datt ég illa,drukkinn mjög og hugði að stilla drengi tvo sem deildu þar. Í höfuðið sló mig heimskur klunni, ég hraut fyrir borð og niður að grunni. Til fagnaðar ekki flasið var.
25. Skaut mér upp hjá skipinu aftur,skyn var burt og limanna kraftur, lífs sá engin merki á mér. Settu þeir í mig gogginn gilda, gekk úr þjóinu máttar spilda. Voðinn nærri ætíð er.
26. Átti eg í Skrúðnum einn að sígaofan í bjarg og láta hníga fuglakindur á frónið salt. Festin brast og fór sem kunni, faðma tólf að sjálvar grunni. Firra er lánið fjörinu allt.
27. Þá hef ég komið í kreppu versta,kviðurinn hafði tekið að bresta, margir sögðu ég mundi ei nást, drógu þeir mig úr drafnar sundi, dult var þeim ég lifna mundi. Margur dó sem björgin brást.
28. Brotnað hef ég á báðum fótumí Búlandstindi furðu ljótum, ungur var ég að aldri þá. Í Papeyju seinna hætt nam hrapa, hefi ég reynda þrjá skiptapa. Margt hefur drifið dagana á.
29. Úti lá ég ellefu sinnumer það flestum lengst í minnum, gekk þá veðrið grimmt og strítt, allt burt kól þá eyrað hægra, af komst ég með nafnið frægra. Oft voru staddir lýðir lítt.
30. Á Öxi féll ég áður af baki,ætíð var ég í þessu hraki, fór úr liði á fingrum tveim, undarlega ég augað missti, út hrökk það með skógakvisti. Annarri býður eymdin heim.
31. Ýmsir hafa mig drengir dárað,dregið að mér og vísur párað, haft í kímni hrakföll mín, þó mig stríði á þessi vandinn, þeir hafa líka ratað í sandinn. Sérhver finnst í fletinu sín.
32. Nýlega lukti ég landskuld mína,lét þá sækja vogina sína húsbóndinn og hélt á loft. Nennti ég síst við nögl að kanta en nítján merkur sagði hann vanta. Bregst því manni ætlun oft.
33. Ofan í kaupstað á ég að skotta,og útvega þar til tveggja potta vínið það sem brennt er best, ala svo lambið árs um hringinn, er ég þá laus við smérbitlinginn. Vesalan dregur fisið flest.
34. Fæ ég ei heima hreysið lengur,hvörnin sem það nú til gengur að fái ég hælið fyrir jól. Hamingjan má nú hugsa um þetta, hún hefur margan stein og kletta. Ekki er undir einum skjól.
35. Bæklaður er ég allur orðinn,enn ég þyrf ti að halda í sporðinn fyrir mér greiða margir menn. Væri mér holl og hlýðin snótin, hvorugan skyldi ég gefa upp fótinn. Í kolunum lifir lengi enn.
36. Ærnar tólf og ein er kýrin,átján lömb, en reiðardýrin, hafa þau aldrei heppnazt mér. Heylaust kot og bágt til bjarga, bónfjöldi og skuldin marga. Lítið betra en ekkert er.
37. Þó hafi þeir af mér heimtað skattinn,hef ég þá orðið verri en skrattinn. Stundum í hið illa skerst. Lögun mín er eftir efnum, en álnir fáar á hreppastefnum. Argur er sá sem öngu verst.
38. Ég skal bjóða beint til öðrumað búa svo með litlum fjöðrum, og reyna það sem eg hefi átt. Hata ég jafnan húsgangsveginn honum þó verði margur feginn. Skár er að vera skorinn í smátt.
39. Þó á mig falli aldur og hélaaldrei skal ég frá neinum stela, inni ég þetta ei með kals. Þó hún sé heldur þung í sinni, þá er hún fróm að ætlun minni. Að vísu er öngum varnað alls.
40. Væri sú ei kona og krakkinn,kynni ég að fá mér betra stakkinn, hagfellt líf og hægri kjör, þó að ég hefði þar til vilja, þá er ég deigur við hana að skilja. Hann er sæll sem hræddur er.
41. Nú hef ég rauna rellu mínarakið vinur í kjöltu þína, hér má skoða mitt hvörndagsbrauð. Þú munt vel í höndum hafa og heillaráðin fyrir mér skrafa. Maður er tíðum manni guð. Athugagreinar
32.4 meinti] > nennti (vegna stuðlasetningar. KE)
|
