Volaða land

Í Lögbergi 18. júlí 1888 er kvæðinu fylgt úr hlaði með þesum orðum:

Þetta stórkostlega og prýðisvel orta kvæði, sem hér fer á eftir, var oss sent með síðustu póstferð frá Íslandi af höfundi þess, einum af hinum ágætustu gáfumönnum Íslands. Vér prentum það í blaði voru, ekki af því að oss virðist það vera sönn lýsing á Íslandi; kvæðið er hörmungar- og gremjuandvarp, en engin lýsing, En vér prentum það af því að kvæðið sýnir svo sorglega vel, næstum því svo áþeifanlega, í hverju rauna-skapi bræður   MEIRA ↲

Í Lögbergi 18. júlí 1888 er kvæðinu fylgt úr hlaði með þesum orðum:

Þetta stórkostlega og prýðisvel orta kvæði, sem hér fer á eftir, var oss sent með síðustu póstferð frá Íslandi af höfundi þess, einum af hinum ágætustu gáfumönnum Íslands. Vér prentum það í blaði voru, ekki af því að oss virðist það vera sönn lýsing á Íslandi; kvæðið er hörmungar- og gremjuandvarp, en engin lýsing, En vér prentum það af því að kvæðið sýnir svo sorglega vel, næstum því svo áþeifanlega, í hverju rauna-skapi bræður vorir og systur á Norðurlandi eru um þessar mundir. Slíkt kvæði er ekki uppgerð. Bak við annað eins kvæði og þetta liggur margra ára stríð einstaklingsins, margra alda þjáningar þjóðarinnar. Þess vegna ætti enginn að lá höfundinum, enginn að hneykslast á kvæðinu, þó að það sé harðort um ættjörð vora. Það fara af sléttmælin, það dregur úr fagurgalanum, þegar hafísinn liggur við landsteinana í júnímánuði, þegar menn ganga um svangir dag eftir dag, þegar menn sjá ekkert fyrir augum sér, nema stríð og strit, eymd og örbirgð. Það er ekki til neins að dyljast þess, það verður lítið þá úr ættjarðarástinni, eins og hún er almennt skilin. Nafn höfundar kemur ekki fram í Lögbergi. Þrátt fyrir aðfararorðin olli ljóðið miklum deilum. Ísafold birtir það 29. ágúst og hnýtir aftan við:

Eigi þessi forsmán að vera gaman, þá er það æði-grátt gaman, og það fengið í hendur „málgagni“, sem hefir að ætlunarverki að reyna að gera hér landauðn, ef auðið væri. En sé það alvara, þá lýsir það frámunalegri vesalmennsku — vægari orðum er eigi hægt um það að fara. Hugsi höf. að búa sér í haginn með því fyrir vestan haf, ef hann kynni að vilja „fljúga þangað til fylla“, þegar „étið er hvað ætt er“ hér, þá má hann eiga það víst, að það verður skammgóður vermir; því „leiðir verða langþurfamenn“, og mannskepnur með þeim hugsunarhætti, er lýsir sér í níði þessu, þrífast hvergi.

Matthías hóf útgáfu tímartisins Lýðs þá um haustið og kom fyrsta tölublaðið út 19. september. Þar er að finna kvæði undir fyrirsögninni „Ísland“ sem þó er oftar kallað Bragarbót. Engar skýringar eru á samhengi þess í Lýð né orðum vikið að kvæðinu í Lögbergi.
Ítarlegri lýsingu á sögu kvæðisins er að finna á vefnum Sigurhæðir og Davíðshús sem Akureyrarbær heldur úti: http://www.skaldhus.akureyri.is/mj-voladaland.html. Á vefnum segir að þegar „sonur Matthíasar, Magnús, gaf þetta ljóð út í Ljóðmælum 1936, gat hann þess að þetta ljóð hefði átt að syngjast á Þingvöllum sumarið 1888, en kvæðið kom of seint. Nafn þess, hrynjandi og allt form benda þó til annars.“ Matthíasi til málsbóta ber þó nefna að þessa skýringu birtir hann í Lýð í september 1888 og kallar kvæðið ekki „Bragarbót“.
Volaða land er ekki að finna í heildarútgáfu verka Matthíasar, Ljóðmælum, sem Árni Kristjánsson gaf út.   ↑ MINNA