Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Skúlaskeið (hestavísa)Fyrsta ljóðlína:Þeir eltu hann á átta hófahreinum
Höfundur:Grímur Thomsen
Heimild:Þjóðólfur. bls.162-163
Viðm.ártal:≈ 1875
Tímasetning:1864
Skýringar
Hér er kvæðið eins og það birtist í fyrsta sinn á prenti í Þjóðófli 29. ágúst 1872. Þó hefur stafsetning verið færð til nútímahorfs. Ártalið 1864, sem hér er skráð, er hins vegar fengið úr útgáfu Snæbjarnar Jónssonar á kvæðum skáldsins (1934).
Í útgáfunni frá 1934 er kvæðið nokkuð frábrugðið og ber þar mest á breyttri orðaröð til að fylgja í hvívetna bragfræðireglum um staðsetningu stuðla. Af formála Snæbjarnar má ráða að þar hafi – a.m.k. í einhverjum tilvikum – aðrir en skáldið vélað um en þar segir: MEIRA ↲
Þeir eltu hann á átta hófahreinum
og aðra tvenna höfðu þeir til reiðar, en Skúli gamli sat á Sörla einum, svo að heldur þótti gott til veiðar. Meðan allar voru götur greiðar gekk ei sundur með þeim og ei saman; en er tóku holtin við og heiðar, heldur fór að kárna reiðar gaman. Henti Sörli sig á harða stökki, hvergi sinnti’ hann gjótum, hvergi grjóti, óð svo fram í þykkum moldarmekki, mylsnu hrauns og dökku sandaróti. Þynnast bráðum gjörði fjanda flokkur, fimm á Tröllahálsi klárar sprungu, og í Víðikerum var ei nokkur vel fær, nema Rauður Sveins í Tungu. Ei var áð, og ekkert strá þeir fengu, orðnir svangir jóar voru og mjóir, en þótt miðlað væri mörum engu, móðurinn þó og kraftar voru nógir. Leiddist Skúla, leikinn vildi’ hann skakka, ljóp við Ok úr söðli’ og fastar gyrti, strauk hann Sörla um stinnan háls og makka sté á bak, og svo á klárinn yrti: „Sörli minn! Þig hef ég ungan alið, og aldrei valið nema besta fóður; nú er líf mitt þínum fótum falið, forðaðu mér nú undan, klárinn góður!“ Það var eins og blessuð skepnan skildi Skúla bæn, því háls og eyru’ hann reisti, frísaði hart, – og þar með gammurinn gildi glennti sig og fram á hraunið þeysti. Á kostum Sörli fór í fyrsta sinni, – furðar dverga hve í klungrum syngur, aldrei hefir enn í manna minni meira riðið nokkur Íslendingur. Tíðara Sörli’, en sendlingur á leiru, sinastælta bar í gljúfrum leggi, glumruðu Skúla skeifurnar um eyru, skóf af klettunum í hófa-hreggi. Rann hann yfir urðir, eins og örin, eða skjótur hvirfilbylur þjóti, enn þá sjást á hellum hófaförin, harðir fætur ruddu braut í grjóti. Örðug fór að verða eftirreiðin, allir hinir brátt úr sögu detta; en aldrei urðu fleiri Skúla skeiðin, skeið hans fyrsta’ og síðasta var þetta. Hann forðaði Skúla undan fári þungu, fjöri sjálfs sín hlífði klárinn miður; – og svo með blóðga leggi, brostin lungu á bökkum Hvítár féll hann dauður niður. – – Sörli er heygður Húsafells í túni, hneggjar þar við stall með öllum tygjum, krafsar hrauna salla, blakkurinn brúni — bíður eftir vegum fjalla nýjum. Athugagreinar
Útgáfa S.J. 1934. Breytingar skáletraðar.
Þeir eltu hann á átta hófahreinum og aðra tvenna höfðu þeir til reiðar, en Skúli gamli sat á Sörla einum, svo að heldur þótti gott til veiðar. Meðan allar voru götur greiðar, gekk ei sundur með þeim og ei saman, en er tóku holtin við og heiðar, heldur fór að kárna reiðargaman. Henti Sörli sig á harða stökki, sinnti’ hann eigi gjótum eða grjóti óð svo fram í þykkum moldarmekki, mylsnu hrauns og dökku sandaróti. Þynnast bráðum gerði fjanda flokkur, fimm á Tröllahálsi klárar sprungu, og í Víðikerum var ei nokkur vel fær, nema Jarpur Sveins í Tungu. Ei var áð, og ekkert strá þeir fengu, orðnir svangir jóar voru og mjóir, en – þótt mörum miðlað væri engu, móðurinn þó og kraftar voru nógir. Leiddist Skúla, leikinn vildi’ hann skakka, ljóp við Ok úr söðli’ og fastar gyrti; um brjóst hann Sörla strauk og stinnan makka sté á bak og svo á klárinn yrti: „Sörli minn! Þig hef ég ungan alið, og aldrei valið nema besta fóður; nú er líf mitt þínum fótum falið, forðaðu mér nú undan, klárinn góður!“ Það var eins og blessuð skepnan skildi Skúla bæn, því háls og eyru’ hann reisti, frísaði hart, – og þar með gammurinn gildi glennti sig og fram á hraunið þeysti. Á kostum Sörli fór í fyrsta sinni, – furðar dverga hve í klungrum syngur, aldrei hefir enn í manna minni meira riðið nokkur Íslendingur. Tíðara Sörli’, en sendlingur á leiru, sinastælta bar í gljúfrum leggi, glumruðu Skúla skeifurnar um eyru, skóf af klettunum í hófa hreggi. Rann hann yfir urðir, eins og örin, eða skjótur hvirfilbylur þjóti, enn þá sjást í hellum hófaförin, harðir fætur ruddu braut í grjóti. Fór að verða örðug eftirreiðin, allir hinir brátt úr sögu detta; en ekki urðu fleiri Skúla skeiðin, skeið hans fyrsta’ og síðasta var þetta. Hann forðaði Skúla undan fári þungu, fjöri sjálfs síns hlífði klárinn miður; – og svo með blóðga leggi, brostin lungu á bökkum Hvítár féll hann dauður niður. – – Sörli er heygður Húsafells í túni, hneggjar þar við stall með öllum tygjum, krafsar hrauna salla, blakkurinn brúni — bíður eftir vegum fjalla nýjum. |
