Landnámsmaðurinn | BRAGI
Bragi, óðfræðivefur

Söfn

Íslenska
Íslenska

Persónuvernd:

Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn.

Innskráning ritstjóra

Landnámsmaðurinn

Fyrsta ljóðlína:En hann hafði skilið við frændur og fé
bls.388–390
Viðm.ártal:≈ 1900
Tímasetning:1891

Skýringar

Á undan kvæðinu er þessi tilvitnun:
„Kröpp eru kaup ef hreppi ek
Kaldbak – en ek læt akra.“
Önundur tréfótur.
1.
En hann hafði skilið við frændur og fé
og föðurlands byggðina hlýja.
Hann sjóhröktum fótum í fjöruna sté,
um fósturjörð svipaðist nýja.
2.
Að baki hans ólgandi Íshafið braust
við útsker og hömrótta skaga –
í horfi reis jökull með éljalegt haust
og jarðbannagadd oní haga.
3.
Um óbyggða héraðið hringuðust fell
að helgrindum jöklanna læstum,
og dimmgljúfra fljótið, um dalinn sem féll,
því deildi í útsveitir næstum.
4.
En skógvíðir gægðist út grettur og smár
úr grjóti í fjallshlíðar veggnum
sem skriður og snjóflóðin ár eftir ár
sér örtraðir rutt höfðu gegnum.
5.
Og landið var útsteypt með urðir og holt,
í árhvömmum gróðurinn falinn.
En hamraberg gægðu út grámýldum skolt
og glottandi héngu yfir dalinn.
6.
En sléttlendið niðri og eyrargrund öll
af árstraumnum nöguð og slitin –
og hvert sem hann leit vóru frostbólgin fjöll
og fjarðarlönd stórveðurbitin.
7.
En hafþokan rauk inn og raðaði sér
í reimar af ísgrárri móðu.
Hann spurði: „Hvað ætlar þú, Ísafold, mér
fyrir akrana mína þá góðu?“
8.
– Hún dró upp frá norðrinu blindrokubyl
og brimgarð á skerjunum reisti
og víkinni sneri í hringsog og hyl
og hafskip frá akkeri leysti.
9.
Hún þrumdi í heljarróm: „Horfðu þar á,
sem hrönnin á skerjunum brýtur!
Þar býð ég þér dauða ef sekkurðu í sjá,
en sigur og höpp, ef þú flýtur.“
10.
Hún tróð í hvert fjallskarð og flatti í hvert gil
sitt fannkyngið stormhörkuþétta.
Og neðan úr fjörunni fjallgarða til
lá frostheflan gnæfandi slétta.
11.
Þá ákvað hún: „Mannanna bróðerni og björg
ég banna þér árstímann hálfan,
og þræll skaltu lafa við leiðindi mörg
eða læra að treysta á þig sjálfan“.
12.
Svo kreisti hún í gaddklóm hvert grænkandi strá,
sem greri í varinu niðri,
og svipúðug vafði hún visnuð og grá,
þau vorlík í fönninni miðri.
13.
Hún storkaði: „Búðu við örbirgð og önn
í útlegð, sem mannskap þinn hrekja,
ef hræðistu að græða upp fjallskóg við fönn
og frostmörkin grasrótum þekja.“
14.
Þá kvað hann: „Mitt hlutfall og heiður er eitt,
á hólminn þig, Ísland, að skora!
Og því hef ég heitið að hræðast ei neitt
nema hrópsyrðin: aukvisi að þora!
15.
Og því skal í nauðsynjum nema hér lönd.
Á nepju og óblíðu þinni
ég trúi því, Ísland, að hugur og hönd
og hreystin og kjarkurinn vinni.“