Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Persíus rímur 6Persíus rímur – sjötta ríma
PERSÍUS RÍMUR
Bálkur:Persíus rímur
Fyrsta ljóðlína:Skammtað verk, þó verði á dvöl
Höfundur:Guðmundur Andrésson
bls.58–71
Viðm.ártal:≈ 1650
Flokkur:Rímur
1. Skammtað verk, þó verði á dvöl,vinnst ei undan draga, enn skal Fróða fáheyrt öl af fornum kosti laga.
2. Yfir fer eg fræði skjótt,fram vill tíminn líða, útgjört hverfur efni frótt, eins er kosts að bíða.
3. Nú skal rausið rétta viðrangt ef skeikað hefur, þylur á um þagnar mið, þræðist orða vefur.
4. Orðshátt þennan merkja má,margir trú eg hann þekki, forlögunum að fresta má, fyrir þaug komast ekki.
5. Í sjálfsvaldi allt ei er,um þó gjöra megi, hvörs á leit mann heldur fer hamingjunnar eða eigi.
6. Forlög koma ofan að,örlög kringum sveima, álögin úr ugga stað, ólög vakna heima.
7. Herrann Guð er hæsta ráð,hans að vilja gengur, hvönær velur hann hefnd eður náð, hamla tjáir ei lengur.
8. Hann ásetur, hann um sér,hefur við skorður settar, lýðum stjórnar, styður og ber, stillir og útréttar.
9. Reikna eg annað regimentræður líka stórum, himintungla hlaupið vent í húsum átta og fjórum.
10. Auðnu, heilsu, art og vit,orðsök skapar stundir, sóttir, skaði, sorg og strit segist því komið undir.
11. Er og þriðja ekki minnst,eftir máta hentum, náttúran sem fólgin finnst í fjórum elimentum.
12. Hauður, vatnið heitt og kalt,hér með loft og eldur, einfalt, blendið, eitt eður allt, öðru þyngra veldur.
13. Öllum skepnum er auðséð,eðlið fylgir skapta, grös og steinar, málmur með, mest þó orðin krafta.
14. Fjórða vald er vilji manns,verkanir hefur slyngar, ríður stórt að háttum hans hvörs til útvalningar.
15. Er og fimmta umdæmiðundir flest sem lagði, það er Satans svika snið með syndarinnar bragði.
16. Undan mána, ofan í grunnallan hefur sinn krafa, umboð veraldar eru kunn, ætlar hann sér þaug hafa.
17. Af hans illri áeggingýmsir verða blekktir, vélabrögðin vítt um kring, vegirnir sjaldan þekktir.
18. Fyrst og seinast set eg ráðsjálfur Guð er hefur, fyrir sinn anda, orð og náð endurfæddum gefur.
19. Andinn helgur og englar Guðsenn þá frómu leiða, til sanntrúaðra samfögnuðs sæluveginn greiða.
20. Mikið skiptir, skaltu sjá,skapnað hvað hér stýrir, þeir eð glöggt það þekkja fá þurfa að vera skýrir.
21. Ekki tjáir forlög föstfyrir allt að bera né Guðs vilja um gjörðan löst, grannt þar vil eg úr skera.
22. Nú hef eg myndað mansöng þannmerking greinir dýra, fróðara öngvan finna kann framar til ævintýra.
23. Að honum Persíus víkja vilViðrix horna blandi, herma hvörninn hagast til hans í föðurs landi.
24. Acrisíus afi hansátti fullt í höndum, Prætus heitir hlýri grams, hrakti hann burt frá löndum.
25. Ribbaldinn sá ráni annrak sinn bróður dýra, Argevórum einn vil hann öllu ríki stýra.
26. Vandi hann að sér villudýr,varga í staðinn sauða, úrir hafði hann fyrir kýr, hjassa og griffón blauða.
27. Acrisíus fór að afla liðsút um nálæg ríki, var nú ekki vel til friðs þó vinnanlegt ei þyki.
28. Nú skal víkja efni aðþar áður ríman linnti. Persíus í sterkum stað stillirs mægðum sinnti.
29. En ekki vill hann ílengjastupp hjá Blálands tiggja heldur út á hrannar past herskip lætur byggja.
30. Sté hann út á flaustur fært,fylgdi skarlats þilja, var svo með þeim vorðið kært vildu þaug ekki skilja.
31. Rann um sundin hestur hafs,hélt á fullu skeiði, spora vakri ginnungs gaps gefur byrinn leiði.
32. Uns þeir komu undir láðþar áður var út snarað, spyr að hvör þar hefði ráð, hann bar að óforvarað.
33. Höldar segja hilding sáheiti Prætus bráður, rýmdur er hann ríkjum frá sem réði hér fyrir áður.
34. Þegar það horskur heyra namhefðar kónga líki setið og sótt af soddan gram sitt var erfða ríki,
35. býr þá sig til hallar heimmeð hernaðar beisku vonum, einvaldir af álfum tveim ýtar fylgdu honum.
36. Hermannleg var fylking fræg,fyrir portin kemur, búin út með vopn óvæg á vellinum staðar nemur.
37. Persíus nam hrópa hátt,heyrði mílu langa, hvör þar hefði mektar mátt mætti út af ganga.
38. „Eg em einka erfingeað öllu ríki þessu, krefst því eftir auð og fé öðlings tign og sessu.“
39. Týranna í krók og kringkunni hinn að nefna, einvígi eður örvaþing endilega vill stefna.
40. „Hafir þú nokkurn huga mannsheldur en bleyðu geitar gef nú skjal og skörugt ans en skamm þeim undan leitar.“
41. Víkingnum á stillirs stólstaðar gaf í eyrum heróp vís, en hornið gól, Hlakkar veifað keyrum.
42. Ofurlátinn býr sig bráttbreyttum Hildar klæðum, sverðið dregna syngur hátt, svíður blóð í æðum.
43. Fólskan gjörði fleygja ólmfúsum branda lesti, brunar fram og bauð á hólm byrstum voða gesti.
44. Sagði hann mundi sonur þjófsen síst af kónga blóði, tapast skyldi tírinn lofs, og talar af fullum móði.
45. Espast með þeim íman gróm,engin sátt í boði, nístir hlífar naddar glóm, nú er á ferðum voði.
46. Prætus fyrsta hafði högghans í miðjan barða, en ekki beit á plátu plögg pústurslagið harða.
47. Persíus með Harfa hjó,hringvaxinni fenju, hjálm og skjöldinn sleit í slóg og slengdi vígs á benju.
48. Hartnær í honum hausinn braut,hreppti illan svíma, nauðugur Prætus niður laut sem nár um langan tíma.
49. Þegar úr roti rakna vannréð hann mæla þetta: „Gefðu mér líf hinn mæti mann, mitt frændbarnið rétta.
50. Lát mig vera þénara þinn,þér skal eg undan víkja, kjörinn hafðu kóngdóminn kostuglegustu ríkja.“
51. Persíus honum griðin gafgeði prýddur mildu, ræsir dögum réði ei af, rennur blóð til skyldu.
52. Sigrað fékk hann seim og löndsóknuð vopna blínum, allir gengu honum á hönd og heilsuðu kóngi sínum.
53. Hér næst spurði horskan lýðhvar sinn móðurafi, er burt stökk úr stála hríð, staðar numið hafi.
54. Sagt var honum hið sanna frá,sjóli dveljast mundi dótturmági dýrum hjá og Danae skyldu sprundi.
55. Í liðsbón hafði lofðung þarlátið fyrirberast, af ættum vífs ei veit hann par, viðburðir nú gerast.
56. Persíus þangað fýsir fljóttað finna sitt kynmengi, byrðing lætur búa skjótt, brynjaða valdi drengi.
57. Vindurinn glatt í voðir blés,víxlast taumar jafnir, uns þeir komu við eyjar fles undir kóngsins hafnir.
58. Hermenn ganga heim að borg,hrósuðu friðarmerki, hilmirs hitta hallar torg horskir af snilldar verki.
59. Höfðinginn til hallar gekk,honum fylgdu bragnar, heilsar upp á herra bekk, heimamúgurinn fagnar.
60. Mælti: „Áttuð mín ei von,mun eg þó kominn hraður, dögling yðar dóttur son, Danaes frumgetnaður.
61. Þú kastaðir mér á kólgu past,en kafna náði eg aldri, ekki skal þar áminnast ýfingar með hjaldri.
62. Framar vittu, fóstri kyrr,fór eg Gorgon vinna, samt er kominn feigð að firr og fjörráðum orða þinna.
63. Þó við ykkur það skal kvitt,þiggið heilar sættir, friðar boð og fylgi mitt fyrir náskyldar ættir.“
64. Dögling allur drúpti við,drottning að því spurði, hvort hún játar hann sinn nið, hvað sig allan furði.
65. Danae gefur dögling ans:„Dóttir er eg þín forna, meðkennist eg móðir hans, þú mátt ei við því sporna.“
66. Acrisíum undra vanneftirtaflið þetta, ærilega angrar hann að úr þaug kunnu rétta.
67. Styggð um þanka steina sest,sturlast yndis sæði, þetta honum þótti verst, þaug ei drápust bæði.
68. Hans þá stjúpi hóf so tal:„Hægt er margt að raupa, kosti ei nema skrum og skjal skíran lofstír kaupa.
69. Aldrei muntu ógnar flagðyfirstigið hafa, það var meir en bernskubragð og borginmannlegt skrafa.
70. Enginn trúir orðum þín,utan sjáum merki hvörsu leistu heljar sýn og hafðir mann í verki.“
71. „Talaðu ei svo um það grómt“,ansaði frægur kappi, „kannske hvört sá kostur tómt komi þér lítt að happi.
72. Fyrir ósatt fraktar rausfástu ei mig ávíta, hér er til sýnis hennar haus, hvör sem vill hann líta.“
73. „Sýndu hann“ kvað sjóli gramur,„sértu engin fýla, ellegar langt á lygarnar tamur lötraðu burt, þín grýla.“
74. Talar við hina tjörgu bör,tók þeim sterkan vara, undan líti hölda hvör sem heilsu og líf vill spara.
75. Ógnar bíldu andlitiút á skildi varpar, stjúpa sínum segir það sé: „Sjáðu í glyrnur skarpar.“
76. Haturlega honum brá,heljar dofinn spennti, fýsir augun illt að sjá, afa hans líka henti.
77. Lokkaðist hann að líta viðog láta augun renna á ógnar Gorgons andlitið, öngvum þurfti kenna.
78. Báðir kóngar breyttu mynd,blágrýtis að steini urðu fyrir þá fólsku synd að farga hugðust sveini.
79. Kom hér fram það kvíddi gramurkostum forlaganna, af því hann var illskutamur óeirð hlaut að sanna.
80. Ómildum er voðinn vísog vansinn sem hann kvíðir, hvað réttlátur kallar og kýs kemur það fram um síðir.
81. Þeir eð heita að þreyta ráðþenkja mega höldar, ekki er ævin út af kljáð, einhvörn tíma kvöldar.
82. Hefndin kemur sumum seint,þó sýnist hvörgi nærri, spakir hafa menn það meint, hún mun þess verða stærri.
83. Snilldarmaðurinn snöggt við brá,sneri um aftur skildi, allur múgurinn mælti þá, maklega hinir gyldi.
84. Fagnar honum móðirin mjúk,múgurinn lands og bræður, sest var þá að disk og dúk, drykkjan gleðinni ræður.
85. Persíus sem hærra hefst,hálfguðanna líki, buðlungs tign í býti gefst og bæði kóngaríki.
86. Upp á stærri Asíáeftir á rómu háði, þjóðland vann hann þeim í hjá og þar að setjast náði.
87. Nú er í dag enn nafnið hansnýtu eignað fróni, Persíá krúnu keisarans krýpur að Babýlóni.
88. Nafn hans einninn uppi er,það astronomi sanna, himintákn það heiti ber, heldur á Gorgons kjanna.
89. Skrifa þeir með skjali þaðskapnað hafi sterkan, þess uppruni stund og stað stíli skæða verkan.
90. Andromede ogso telstuppá himni standa, beggja tign í birtu felst berlega skínanda.
91. Betur metið mæta nafnmá og á að telja en fólgið sólgið fjárins safn þó fáir nái velja.
92. Frásögn þeirra hverfur hér,hún kemst lengra eigi, annað komið í efni er en eg um slíkt þegi.
93. Sjálfur þeim eg þakka máer þessu kvæði hlýða, skemmtunar kaupið kýs að fá, kann þess ekki bíða.
94. Knýti eg lítinn ljóða sjóðlæstan næsta saman, ítur nýti óðinn þjóð, æfi hæverskt gaman. |
