Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Skógar-Krists rímur 1Skógar-Krists rímur - fyrri ríma
SKÓGAR-KRISTS RÍMUR
Bálkur:Skógar-Krists rímur
Fyrsta ljóðlína:Forðum átta eg fræða kver / fálega neytta eg þessa
Höfundur:Rögnvaldur blindi
Heimild:Són, tímarit um óðfræði. bls.4. árg. bls. 20–25
Viðm.ártal:≈ 1525
Flokkur:Rímur
Skýringar
Um aldursgreiningu kvæðisins sjá grein Sólvegar Ebbu Ólafsdóttur í 4. árgangi Sónar.
1. Forðum átta eg fræða kverfálega neytta eg þessa en nú stoðar það ekki mér upp er eg gefinn að vessa.
2. Minnið dofnar mælskan þvermjög er eg seinn að skjælda enda veit eg ei nær er óðar brotnuð snælda.
3. Mjókkar líka mærðar ólmáls í hjóli snjöllu, geysilega gömlu tól gangast fyrir í öllu.
4. Mér hefur ellin markað stinn,mörg er um kollinn hæra. Hvítnar skegg en hrukkar skinn, hold vill kláðinn særa.
5. Hár af mínu höfði hrynr,hef eg nú fengið skalla. Í öllum gjörumst eg orðum linr óðum tennur falla.
6. Svefninn verður síst um nætrsvo sem hann var til forna. Kreppast hendur og kólna fætr, kann þeim lítt að orna.
7. Boginn stend eg því brögnum hjábúkurinn firrist magni en mér koma sem allir sjá augun minnst að gagni.
8. Borrinn gefur þau brögð af sérað brúðir fælast allar. Hvín fyrir brjósti hnálega mér, hryð eg sem gamlir kallar.
9. Röddin skelfur en ræmast hljóð,rokin er kvæða snilldi. Get eg því ei enu göfugu þjóð gamnað þó eg villdi.
10. Hvörs kyns frygð og mærðar maltmitt svo gjörir að þorna. Sé eg ei fyrir nær sækir allt sá sem léði til forna.
11. Vinina fækkaveikur í raun að standa þar til Kristur af himnum hreinn hefur mig burt úr vanda.
12. Fyrir það get eg ei frygðugt versframið um auðar gefni. Nennta eg ekki að neyta þess þá nóg voru til þess efni.
13. Mín var lund í mörgu tregmæta skemmtun inna. Litlar sögurnar lærði eg en lét eg mér fátt til hinna.
14. Því er sú eftir ein hjá mérað öllum hlýða bæri. Þessa skylda eg þylja hér ef þegjanda fólkið væri.
15. Þetta ágætt ævintýrer ekki logið að neinu því ritningin, skötnum skýr, skrifast af efni hreinu.
16. Bónda einum birti eg frá,bjó hann í Þýskalandi. Mæta fékk hann menja ná, milda af nöðru sandi.
17. Gamall var þessi og glaður í mátog geymir visku nýta en hans hústrú yfrið kát ung og væn að líta.
18. Breytni minnst og bóndans siðbauga ræktar nanna. Auðgrund sá því alllítt við orði vondra manna.
19. Bragnar hafa og bókin merkbirt það eyrum mínum að þau héldi ungann klerk einn á garði sínum.
20. Vel féll þessi vífi í geðog vissi bóndinn þetta en það frétt né aldri séð auðþöll muni sig pretta.
21. Grunar það einatt geira þollen gat ei spurt hið rétta að þau muni sér ekki holl, allt var kyrrt um þetta.
22. Einhvörn dag þann allt var plógað efla staðarins mengi bóndinn veik á breiðan skóg og bragna með honum engi.
23. Réttan veginn í rjóðrið eittreikar halurinn svinni þar sem fyrir var bjargið breitt og byggði einn dvergur inni.
24. Hann var ekki heima þáhalurinn kemur að bergi. Er þar bóndinn úti hjá unst hann mætir dvergi.
25. Vestri heilsar vopna meiðog vill í steininn ganga. Bóndinn honum þá bannar leið og býst til dverg að fanga.
26. Virgull svarar og var þá hljóðr,vígður af inni sínu: Hverju býsnar, bóndinn góðr, ber mig út af mínu.
27. Það vil eg sverja þegar þú viltog þó fyrir hugsun mína grand hefi eg hvorki gjört þér illt né girnst á eigu þína.
28. Vill þó steininn verja mérveitir gulls hins rauða? Því mun allt mitt hyskið hér hljóta af sult og dauða.
29. Bóndinn svarar og blíðkar sigbardaga manni deigum: Ei skal kompán kúga þig, kaupskap vil eg við eigum.
30. Þú skalt halda þennan steinþinn í friði og náðum en þú gjör með ekki mein, allt að mínum ráðum.
31. Skil eg þú gjörir mér skikkju og stólskapað að minni eggju. Brjá skal rétt sem birti sól burt af hvoru tveggju.
32. Hver sem kemur í kápu þá,kostaðu þar til, granni, lýðum öllum lítist sá líkari engli en manni.
33. Þegar gersemin gjaldast mérgjörð með skartið ljósa lykja skal eg þá, litur minn, þér laun sem þú vilt kjósa.
34. Svaraði hinn og gjörðist gildgleði í visku landi: Þú skalt öðlast þína vild, þetta er enginn vandi.
35. Kaupa nú með kærleiks plagkátir og þanninn skilja en áttu finnast ákveðinn dag eftir bóndans vilja.
36. Bóndinn þá til bæjarins snýrbúskap sinn að rækja unst að hraustur hjálma týr heim skal dverginn sækja.
37. Heiman fór og varð ei valtvopna lundurinn fróði, finnur dverg og fékk það allt sem fyrr var greint í óði.
38. Bóndin gaf honum brýni og hein,bæði stór að líku, en dvergurinn upp með hlátri hrein harla feginn af slíku.
39. Nú fer heim af hljóði hannog hirðir gripina báða, sína hústrú síðan fann og segir við lindi þráða.
40. Þú skalt fara á þykkvan skóg,þorna lindin fríða, okkur að sækja eplin nóg en eg mun heiman ríða.
41. Héðan af skaltu hringa reimhvern dag skóginn plægja þar til ég kem, þorngrund, heim, þá mun fullvel nægja.
42. Bóndinn segir hvar bauga nábest mun epla að leita, síðan skilur við sætu þá sviftir ófnis reita.
43. Hér næst frá eg hann heiman ríðren hústrúin fer til skógar sækja eplin seima fríðr svinn og plómur nógar.
44. Þar með hefur hún þennan siðþá hún ei skóginn tínir kæran leikur klerkinn við og kærleik allan sýnir.
45. Brátt kom dagur sá bóndinn heimbrúði lofaði að ríða. Sukk var þá ekki síst með þeim sætu og klernum fríða.
46. Fer hún þá út á fagran skógog fyllir bóndans vilja. Eplin tekur og aldin nóg annað bauga þilja.
47. En þegar búin var bæjarins tilbirg af nöðru tóli sér hjá veginum seima bil sitja mann á stóli.
48. Þessi virtist, það vil eg tjá,þöllu linna síka eins og sagt er englum frá, aldrei sá hún hans líka.
49. Frúin var þá með felframar en hér um ræðast, en hann mælti mjúkri rödd: Mig þarftu ekki hræðast.
50. Bittum miskunn, brúðurin, þér,betra er öllum þetta. Kann vera nú sé kostur hér klækjunum burt að fletta.
51. Hver ertu, sagði hryggileg,af hjartans mjúkum vilja. Gjarnsamlegana girnumst eg gæsku þína að skilja.
52. Þú mátt, syndug þorna rist,þungum stödd í voða, sjá hér upp á sjálfan Krist sendan þér til góða.
53. Nú þó eg vildi næra þigog nógri myskunn gæddi kæran skalt ei kalla mig Krist þann María fæddi.
54. Sendur er eg af sönnum Krist,sætan má það skilja, þeim sem ráfa í röngu fyrst og rétta hag sinn vilja.
55. Einsetumönnum er sá kraftraf mér gefinn að þiggja. Vísa ég þeim til vegarins aftr að villtir á skógum liggja.
56. Því mega menn og þorna ristr,þær sem ég gjöri að náða, skilja ég heiti Skógarkristr, skipaður þeim að ráða.
57. Blessaður sért þú, brúðurin kvað,býsna dýr í verði, féll hans síðan fótum að og fyrir sér krossinn gjörði.
58. Fræddu mig á því, faðirinn dýr,fæstir trú eg það þekki, hvar þeim stundum blessaður býr þú blífur á himnum ekki.
59. Konunni ansar Kristur þá:Komast að slíku færri, hér er í skóginum hellir sá húsunum þínum nærri.
60. Virðar mega því vor og haust,vetur og sumarið heita sækja þangað sjálfs míns traust og sinnar hjálpar leita.
61. Bý eg því nærri bónda og þér,brúðurin má það skilja, einatt gjörir sá odda grér eftir mínum vilja.
62. Einninn gjörir þú oss í vilen ekki er líkt um þetta. Því hefi ég atlað, þorna bil, þinni byrði að létta.
63. Veit ég þín eru verkin ljót,víf, með nökkrum hætti. Þau skal forðast, þrifleg snót, þýð, svo hjálpast mætti.
64. Og er nú best að betra þig,bauga lindin fríða, elligar fær þú auðnu svig, ekki er langt að bíða.
65. Þá svarar enn hin þrifna snótog þó með slíkum hætti: Hver er til þessa, blessaður, bót að bjargast sálin mætti.
66. Ef þú vilt þér ágætlegauðar fylgi blíðan skaltu fara að skrifta þig skjótt og iðrast síðan.
67. Mun þá hjálpast menþöll blíðmeður fráhvarfi synda. Það er mitt traust, kvað þorna hlíð, þú megir og leysa og binda.
68. Vinna mun eg á syndum sigrsnart með ráði þínu ef þú, faðirinn elskulegr, athæfi hlýðir mínu.
69. Skógar mælti Kristur kyrrkomdu þá, sprundið fríða, en aldri hef eg veitt það annarri fyrr eyrna skrift að hlýða.
70. Skorðan gekk til skriftarföðrSkógarkrist við eyra. Týrs skal falla tanna lögr, taki hann þeir sem heyra. |
