Hérvistar- og andlátsminning séra Guðmundar Erlendssonar í Felli | BRAGI
Bragi, óðfræðivefur

Söfn

Íslenska
Íslenska

Persónuvernd:

Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn.

Innskráning ritstjóra

Hérvistar- og andlátsminning séra Guðmundar Erlendssonar í Felli

Fyrsta ljóðlína:Ó, þú fallvalta veraldarvist
bls.1–14
Bragarháttur:Fimm línur (tvíliður+) fer- og þríkvætt:aaBaB
Viðm.ártal:≈ 1675
Tímasetning:1670

Skýringar

Hérvistar- og andlátsminning míns heiðurlega og hjartans elskuverða, sæla og sáluga föðurs, séra Guðmundar Ellendssonar, hvör er eftir sína sjötíu og fimm ærða ævi var náðarsamlega af almáttugum guði í samfélag himneskrar christne og sigurfagnaðar hafinn og heimkallaður þann 21. marti mánaðar 1670.
1.
Ó, þú fallvalta veraldarvist,
von er að þeir sem Jesúm Krist
elska með ástsemd heita
ei hafi nokkra ununarlist
eftir þér sér að breyta.
2.
Þín allra mesta nægta nægð
er neyð, ófriður og satans slægð
dauf rækni drottins orða;
allra lastanna er uppvægð
í þér sig búin að skorða.
3.
Eilíflegana sæll er sá
sem þér í öllu sneiðir hjá
eftir Guðs anda ráði,
heimsbarna látum hefur sig frá
og himnanna vistum náði.
4.
Ágústíni var orðtæki:
„Ó, hvað sæll trú eg þá verði
drottins míns dýrðarljóma
fegurstan þá við sit og sé
sviptur öllum hégóma.“
5.
Einninn líka í öðrum stað
eftir hann skriflegt stendur það:
„Lát þú mig, drottinn, deyja.
Eg vil þig feginn fá skoðað
og fagnaðar lofgjörð segja.“
6.
Allra heilagra ástundan,
um þetta hvör vel fróður man,
rétt sig réðu hjá drottni
áður en viku vel héðan
vistar ráð ei so brotni.
7.
Veraldar barna lof og last
létu þeir frá sér burt snarast,
eins þeirra kappi og kífi,
óttuðust Guð og unnu fast
eftirkomanda lífi.
8.
So hafa verið og eru enn
eins sinnaðir guðhræddir menn,
kasta burt veraldar vana,
óttast, biðja, elska drottenn
alla so lífdagana.
9.
Margt þó að vilji mótgangast
mæla við Guð sinn öngvan hast,
þegja, þola og líða,
vona lausnar og viðhaldast
viljugir drottins bíða.
10.
Yfir fram allt þeir ástunda
íbúð drottins fullkomlega
eilíf gæði Guðs barna,
elska sitt kall og íhuga
allan Guðs orða kjarna.
11.
Merkjandi vel með sjálfum sér
so sem að Esajas tér,
fögnuðinn vill oss vísa:
„Þínir skulu lifa liðner
með líkömum sín upprísa.“
12.
Himnanna ríki hugsa upp á
héðanför vilja gjarnan ná,
segja með Símeóni:
„Virðstu nú drottinn fögnuð fá
friðarins, þínum þjóni.“
13.
Síðan kallast úr sorg og þrá,
sofna í drottni og þaðan í frá
lifa hjá lambsins stóli.
Glaðir með glöðum gleðjast þá
gleymist þeim sorgar skóli.
14.
Rétt sælufólk það sannast hét
soddan dæmi sem eftir lét
vel mun hjá skyggnum skína;
þeir hafa að sönnu mælt við met
mestalla athöfn sína.
15.
En þó að mergðin manna sé
mikil, sem heimsins athæfe
lýst og leggur í vanda,
sér á þó drottinn söfnuðe
sem þar á móti standa.
16.
Lifa Guði og listagóð
láta eftir sinni kynslóð
dæmi fræg drottins lýða.
Veraldar banni, vild né móð
vilja þeir ekki hlýða.
17.
Soddan formanna flokk átt-eg,
fylgdu þeir eftir góðum veg
sannræknir sínum Guði,
hafa nú svifrúm sældarleg
í sálarinnar fögnuði.
18.
Elska þeirra og ástundan
með iðuglegri bænræknan
öll var til alls hins góða.
Þetta eg sjálfur sá og man,
satt vil eg um það ljóða.
19.
Foreldra minna feðurner
frægastan vana ræktu hér
sem var guðræknin góða.
Hún þeim og líka heim með sér
til himnaríkis nam bjóða.
20.
Báðar ástríkar ömmur mín
elskuðu, drottinn, boðorð þín
allt framm í andláts tíma,
kær fyrir sig hvör kyrtlalín
krossins hér undir líma.
21.
Minn hjartabróðir hýrlegur
héðan kallaðist nývígður,
gekk um veg guðrækninnar.
Blíðlundargjarn og blessaður
blómi var ættar sinnar.
22.
Átti eg sætan ástmann hér,
eins líka og hinir breytti sér,
við batt sig veginn dyggða.
Sá er fastur í minni mér,
man eg hann ei án hryggða.
23.
Það var mín ljúf og lyndisklár,
léð af drottni um nokkur ár,
elskurík ekta kvinna.
Eftir ber eg söknunarsár
síðan til efstu minna.
24.
Hún ástundaði allra mest,
ótta drottins so forðaðest
illfúsan veraldar vilja;
með andláts fögrum bænum best
blessuð hér við nam skilja.
25.
Hennar burtför mig hryggir ei
heldur mín eymd þar til eg dey.
Guð mig vel láti lenda
so að mér hvörki vamm né vei
verði á heimsins enda.
26.
Til hennar rétt um lífsins leið
láti mig Guð fyrir Jesú deyð
halda og hjá henni blífa
fráhorfinn allri nauða neyð
um náðarvist eilífa.
27.
Aðsjón Guðs föður ástargjörn
okkar varðveiti fátæk börn
þar so að líka lendi.
Hans andi best þeim veiti vörn
vel so þau lífið endi.
28.
Faðir blíður, blessaður minn,
um burtfarir og lífskjörin
hér nefndra nam að vessa,
merkilega því meir um sinn
minnist eg ekki þessa.
29.
Hjartans elskuleg móðir mæt
mín gaf og líka dæmin sæt,
lastvaran lifnað hafði.
Hennar var skikkan helst ágæt
hér á meðan við tafði.
30.
Barnaga hélt hún blessaðan,
bænrækni góða stunda vann.
Hana kross þungur þjáði;
þolinmóð var og fögnuð fann,
friðarins höfnum náði.
31.
Fæ eg aldregi fullsagt hér
frá því hvörsu góð hún var mér,
sísæl um aldir alda.
Hennar blíðlyndu blessaner
bið eg mér Guð við halda.
32.
Framar eg ekki fjölyrði
um fögnuð hennar og kvenprýði.
Ég bið minn Jesú mæti
hjá henni í friði og fögnuði
fái mér eilíft sæti.
33.
Merkilega að minni sjón
minn hefur bróður, séra Jón,
ljóðsett hennar lífstíma;
sérdeilis mjúkt við sálmatón
sannorðað gjört að líma.
34.
Góðræktarfús þau gjörði vess,
gáfaður hann er vel til þess,
fyrir það dýrð sé drottni.
Blessaður sæmdar sómi prests
sæll honum aldrei þrotni.
35.
Eftir hjá mér við líf um láð
lengst átti eg (fyrir drottins náð)
ástmanninn einka ljúfa.
Fyrir það hans ei rækti ráð
rétt ber eg sinnið hrjúfa.
36.
Það var minn heiðurs hýrlyndi
hjartans faðir og ástmenni
auðmjúkt með elsku bjarta.
En þó nú holdið örent sé
ann eg honum af hjarta.
37.
Blessunar herrann blíðaste,
blessuð hans minning í þér sé
nú og um aldir alda;
í háblessuðu haglende
hefur blessan margfalda.
38.
Vakir stundum í minni mér
margt um hans prýði skikkaner,
guðhræðslu gæddan sóma.
Séra Guðmundur sá nú er
sæll í Guðs dýrðar ljóma.
39.
Sérlegasta hvað satt eg man
sem hér stendur teiknað saman
um kjör hans, kall og annir
ekki mun reynast, of, þó van
á leggi ræðu sannir.
40.
Guði til lofs eg gjarnan vil
gjöra mín vers, og líka til
sæmdar og sinnis hýru
hans og mínum, með ástaryl,
ættmönnum lyndisskíru.
41.
Ofsögn hér öll fyrir utan sé,
eg þó hans minning láti í té,
ósatt hér inn að flétta.
Langt sé frá því eg það gjöre
þó hér fram tali hið rétta.
42.
Þó minning hans í versum vel
væri gjörð, það eg réttvíst tel,
langtum loflegri en þessi
hvör á hann minnist þýtt með þel
þá alla drottinn blessi.
43.
Því að rétt marga minning hann
mörgum framliðnum gjöra vann
loflega, og vel ljóðsetta.
Eftir þann dyggva dýrðar mann
drottins so liggur þetta.
44.
Átti hann föður vel vísan
valinkunnur Guðs kennimann
sá var séra Ellendur.
Auðskilinn þótti ei öllum hann
allvel hjá spökum kenndur.
45.
Móðir hans blessuð, Margrét, bar
mikla kvendygð því að hún var
guðhrædd og gegn í máta.
Bæði þau hjálp til héldu þar
hann að gott nema láta.
46.
Foreldra bæn og blessan fékk,
blíðlyndur fram í hlýðni gekk;
elska nam skær að skína
á millum hans og þeirra þekk
þar til ævin réð dvína.
47.
Um þeirra kjör og gáfna gnægð
gjörði hann og lífsstunda hægð
minning í mærðar blóma
hvör til er enn, ei liggur lægð,
lýst með góðræktar sóma.
48.
Með æru sitt ungdæmi fyrst
endaði og sína skólavist.
Þá veik hann til Þingeyra
og um þrjú ár hann þar dvaldist,
þá nam djáknstétt tilheyra.
49.
Blessuðu margir burtvik hans
blessaður þá til kennimanns
kjörinn var og kallaður
Bólstaðarhlíðar so til sanns
sinnis þar kenndi glaður.
50.
Þjónaði drottni þar eitt ár,
þaðan til Hóla lyndisklár
veik, og í Viðvík kenndi
einn, og líka embættishár,
árstíma, og þaðan vendi.
51.
Kenninga með sitt mæta val
til Möðruvalla í Hörgárdal
átti þar formenn fræga;
oftlega hafði auðmjúkt tal
um sína þarvist hæga.
52.
Með helgum skilum hann þar rétt
hjóna byrjaði sína stétt,
kross minni so uppsetti.
Þau í ástunum undu slétt,
af því so mikið létti.
53.
Ekki lengur en eitt ár var
yfirboði þess safnaðar,
þreyður, sig þaðan færði
Guðs maður til Glæsibæjar.
Geðraun þar mörg áhrærði.
54.
Áttu þau börn í ástum sjö.
Af þeim nú lifa fimm en tvö
eru með sældar sóma;
í sannheilagri samkundö
sjá nú Guðs dýrðar ljóma.
55.
Um tíu ára tíma þar
trúlyndur þjón Guðs orð fram bar,
kenndi í kirkjum þremur.
Af þeim söfnuði sem þá var
sagði margur: „Ei kemur
56.
aftur til vor hér eins og hann
eðalnákvæmur kennimann.“
Guðhræddir auðmjúkt unnu
honum, og líka so með sann
sæmdu hann hvað þeir kunnu.
57.
Miklu andstreymi mætti þar,
mótköstum veraldarinnar.
Hennar börn hann umsátu.
Sigur í drottni samt þó bar
so þau ei unnið gátu.
58.
Honum á móti samtök senn
Sáthán gjörði og vondir menn
oftar en eg hér teikna.
Almáttur Guðs og umsjónen
ending var þeirra feikna.
59.
Kvaddi með blíðri kveðju þá
Kvakhlíðinga og veik þeim frá
Guðs þjónn varð Grím[s]eyinga;
auðmýktarhlýðin, ekki þrá,
átti þar börnin þinga.
60.
Gríms þegar kom á fagra frón
fæddi þar yngra séra Jón
mín blessuð móðir sæla;
frá Eyjafjarðar öllum són
áttu þar vist indæla.
61.
Mótgangur sem hann mæddi þar
mannavöld ekki sá fram bar,
veiki sem var hans barna.
Annmarka þyngsl eyjarinnar
ömuðu þeim að hjarna.
62.
Bæði, auðmjúk og elskugjörn,
ekki gátu sín veiku börn
séð þar so lengi liggja,
gæskurík ávallt veittu vörn
*við því sem mátti oss hryggja.
63.
Lífsháska því fékk þungan byl
þegar hann vildi landsins til,
vor vegna, vist sér ráða;
lífs, fyrir drottins ástar yl,
úr komst þeim vindi bráða.
64.
Farsællega til Fells í land
fyrir utan skaða og grand
ástmenn og eignir færði.
Grímseyjarfólkið gott forstand
Guðs á vegunum lærði.
65.
Grét auðmjúklega góðhjartað,
grét hann sjálfur líka sem það,
skilnaðurinn þá skeði.
Elskuríki fólk í þeim stað
ófallvalt honum téði.
66.
Frægnefndu hans foreldrar þá
í Felli voru honum hjá
yndi og eining meður.
Þeim stað hélt hann þaðan í frá
þar til andlátið skeður.
67.
Eftir því sem hann aldrast tók
andstraumum drottinn smá við jók,
þolgæði sér þá setti,
þess framar sem að á hann ók
eins og pálmviður rétti.
68.
Marga geðbót í Felli fékk,
frábært líka á móti gekk,
afsjón ástmanna skeði.
Varð honum eigi veröldin þekk,
veik sér frá hennar gleði.
69.
Af sinni móður sá þar fyrst.
Síðar nökkru þá andaðist
faðir hans gáfnagóður.
Sonarlát honum so téðist
sem hann varð mest af hljóður.
70.
Þar með líka fölur og fár,
fáandi af því hjartasár
að hvörju leynt bjó lengi.
Hára sinna þá gjörðist grár,
góðhjartaður við mengi.
71.
Af minni góðu so og sá
sællri ástkvinnu líka þá,
undir hvað eymd nam leggja.
Mikil hjartanna þrautar þrá
þar af kom okkar beggja.
72.
Ekkert hans barna eins og ég
angraði hann né sorgaveg
greiddi til grafarinnar,
sárlega hjartað særði *mjeg
syndar þrálæti minnar.
73.
Hans þó eg drýgði angurs eim
allt eins var mér góður sem þeim.
Helg var sú hjartaprýði.
Harðindi því af rauna reim
rétt er, nú þó eg líði.
74.
Hvört mér til fellur mæðu um þar
mikið, lítið, er ekki par,
læt eg nú ljóst hér eigi.
Mun eg þess ekki frjáls framar
frá því mörgum þó segi.
75.
Hvað staðið hef eða stend eg hætt,
styggjandi Guð, og föður minn grætt,
ég það til Jesú náða
fram legg, sem hefur fyrir mig bætt,
forbetrunar og ráða.
76.
Það eg hefi til reiði reitt
réttlátan Guð er mér nú leitt
af hjarta, sál og sinni.
Miskunnar djúp hans fái því fleytt
frá mér að eilífðinni!
77.
Mjög sárt hann einn mótgangur skar,
megn hjartans veiki sem hann bar,
sat í þeim sorgarskóla
frá því heyönnum vikið var
og veturinn fram til jóla.
78.
Drottinn því ljúfur létti þá,
lofaði hann hvað frekast má
í versum rétt sem ræðu.
Þýðlyndur Guði þaðan í frá
af þeirri var hann mæðu.
79.
Það sártindaða sóttarhjarn
í sinninu gjörði hann eins og barn,
mjög lítið ljúfan grætti,
varð einninn líka gleðigjarn
góðvikunum ef mætti.
80.
Einu misseri eftir það
enn var leiddur í mótgangsbað,
meðhjálpar sinnar missti;
eftir þann tíma eins og að
einmana fugl á kvisti.
81.
Varð einkum af því angursár
elsku maðurinn lyndisklár;
himinþyrst hér nam blífa
við karlægð sína um átta ár
og þá fékk hvíld eilífa.
82.
Heiðraði Guð fyrir hægð og ró
henni veitta en saknar þó
meðan hérvistir hafði.
Til hennar sig í burtu bjó
blessuð sem girndin krafði.
83.
Á henni fram kom fyrri tjáð
furðanlega Guðs leyndarráð
fer með sér ljúfa lýði.
Guð fyrir sína gæskunáð
gefi mér hennar prýði.
84.
Um allt hér teiknað mótgangs megn
og meira hvað bar sá drottins þegn,
innra og ytra bæði,
var hans álit og orðin gegn
innlifað þolinmæði.
85.
Marga mannrauna mæðu vann
mildur Guðs andi fyrir hann,
dæmi Jobs kvað og kenndi,
sigur í drottni sætum fann,
sér af því til hans vendi.
86.
Sonar og kvinnu signað lát
sælum juku hér mæðu og grát
þungan í þanka fróni.
Hjartans söknuður hafði gát
heitnum á séra Jóni.
87.
Ó, hvað auðmjúka auðmýkt eg,
ástar viðmótin skemmtileg,
gjafir og góðsemd marga,
við hann átti að virða *mjeg
vel fús til mér að bjarga.
88.
Tvö mín börn honum töfðust hjá
til þess Guð kallaði hann frá,
við þau sig ljúft nam líma.
Óláfur mun og Sigga sjá
söknuð þess alla tíma.
89.
Mjög varð lítill á mæðu stans,
minnkandi fóru burðir hans,
fótkaldur þunga þjáður.
Fyrirmannlegur, sæll til sanns,
samt var hann þó sem áður.
90.
Holla guðrækni hélt sér við
með himnaríkis eftir bið,
hjásneiddur heimsins æði,
undi við drottins líknar lið
ljúfur með sitt einstæði.
91.
Hans á seinasta vetri var
valinn héðan til Guðs dýrðar
sæmdarmaður sannfróður
sjöunda martí mánaðar,
mætavinur hans góður.
92.
Sá með uppfyllta sæluvon,
Sigurður heitinn Magnússon,
góður var sveitarsómi,
hvörs eftirlátin ektakvon
ann lítt hérvistar tómi.
93.
Gáfnaríkur og góður mann
guðhræðslu með sig prýða vann,
minn var velgjörðamaður,
prest sinn og Guðs vel rækti rann,
raunhollur sinnisglaður.
94.
Eftir hans andlát blíðum brá
blessaða föður mínum þá,
undir mín eyru sagði:
„Til hans mun eg burt héðan frá
heimtur að skömmu bragði.
95.
Minn undanfari er hann víst
og í dýrðinni við mér býst,
so orðað satt eg játa.“
Hugboða góðum gleymdi síst
gekk fram með hann í máta.
96.
Oft bað til Guðs með andvarpe
að sér veitti stríðsótta hlé,
nökkuð þess kvíða kenndi,
drottinn hann ei þar við vande
veikjur holds fáar sendi.
97.
Alvarlega með bæn sig bjó
burt héðan, heimuglega þó,
saman tók sérlegasta
hjartans og sanna sálarró
sem að gjörði staðfasta.
98.
Tignargreinir so titla vann
til þess ætla eg, skrifar hann,
mér láta lesnar verða
þá herra minn fyrir heilsubann
heim kallar mig til ferða.
99.
Fyrir mér þær eg fann og tók
fyrstur manna í hans skrifbók
eftir útfararminni.
Hans andlátsgætni í Guði klók
gullvæg þar stendur inni.
100.
Af þessu megum vita vel
viðfellið hefur hjartans þel
verið með bænum blíðum
við Guð so dapurt dauða él
dimmdi hægt lífs að hlíðum.
101.
Sá eg líka um sama bil
sín hafði þenkt um vistaskil,
búist við burt að sofna,
ráðstöfunar var tekinn til
teiknuð sér orð að stofna.
102.
Föstutímann so fram efter
friðarorð drottins kenndi hér,
mjög grandvar Guð að styggja,
úti í kirkju best undi sér
á sinni bæn að liggja.
103.
Fimmta sunnudag föstu á
friðarorð drottins kenndi þá
seinast í sinni kirkju;
Guðs fyrir kallan gekk so frá
góðri fagnaðaryrkju.
104.
Mánudagsins um morgunstund
mjúklátur gekk á herrans fund
bæn sína fram að flytja,
eftir vana með ljúfri lund
liðsemdar hans að vitja.
105.
Strax eftir það hann stóð upp frá
stöðugri bænagjörð, og þá
út af Guðs húsi gengur,
um litla stund sér í staðinn brá,
stóð þar við ekki lengur.
106.
So út í kirkju aftur fljótt,
öngva hafði líkamans sótt,
um tíma þar tefja náði,
gekk þaðan so með geðið rótt
Guðs eftir leyndarráði.
107.
Suður með staðar síðunne
*sárt gekk hann, og þar niður hné,
numinn þá strax til náða,
og um síbeðið sóttahlé
sannur Guð lét hann ráða.
108.
Ekki lét drottinn andlátsvein,
eymdastun eða nökkurt kvein,
hræring né hryggðarlæti,
á honum sjá, né merkja mein
mann so fornumið gæti.
109.
Guð bjó hann til með bæninne
bænrækni hans því vel þekkte
og hjartalagið líka.
Lifandi drottinn lof þér sé
lausn fyrir náðarríka.
110.
Allrar torveldu tók so frí
tuttugasta og fyrsta martí,
náðaður n[ær] hádegi
lifandi lífsins ljómann í,
langar þaðan aldregi.
111.
Öll hans mæða tók enda þá,
eilífan fögnuð síðan á
hvörn enginn má útmæla,
það hér kenndi og söng um sá
sómaríkið indæla.
112.
Þar lifir hann hjá lambsins stól
ljómar ætíð sem skæra sól
ástmenn sjáandi sína,
á nú með þeim skínandi skjól,
skaðar þá engin pína.
113.
Ó, eg í eymdum eftir er
ó, drottinn, til þín flýt þú mér.
Heyr mína bæn, ó, herra.
Lát mig meðan eg lifi hér
lifandi trú ei þverra.
114.
Unaðarsómi sæll var minn,
sá er mér nú undangenginn.
Mín er huggun þó þreyi
að eg hann síðar aftur finn
og við hann skil aldregi.
115.
Hér um veraldar mannamót
mun eg aldrei fá þeirri bót
afsjón úr eigu minni.
Hitt skal vera mín huggun fljót
hann trúi eg síðar finni.
116.
Hvörn blessaða fundarfögnuð
fyrir Jesúm oss veiti Guð
öllum hans börnum blíðu
so á himnunum háblessuð
honum verðum til síðu.
117.
Soddan Guðmundur í þá ætt
ei mun eg heyra það sé rætt
víst aftur kominn væri
allt til þess eg burt sofna sætt
sem rétt hans gáfur bæri.
118.
Grét margur sárt þá grafinn var,
guðhræddir menn og kvinnurnar,
sem þar aðstöðu átti.
Söknunarangur sérhvör bar
sem og rétt vera mátti.
119.
Söngvanna stýrir studdi að
stilla so fólkið harminn bað
líkræðu lesið gæti.
Gæskuríkur vel gjörði það
Guðs sá ástvinur mæti.
120.
Séra Gunnar, sá Guðsmann kær,
góðhjartaður, kenninga skær,
fór ekki að heimsins hóli:
„Alskínandi hvör öðrum nær
eru hjá lambsins stóli.
121.
Dýrðar nú hlíða sætum són
so látandi, þú trúi þjón,
í frið og fögnuð þíns herra
gakk inn, mér ekki gjörðir tjón,
gott skal þig aldrei þverra.“
122.
Árunum tveimur eftir það
að mín hafði sitt fullkomnað
móðir sæl allt angræði
himnanna sætum sigurstað
samfögnuðu þá bæði.
123.
Þrjátíu ár og fimm hann fékk
Fellskirkju ráð og með þau gekk
loflega lífs til enda;
helguð dæmagóð, hentug, þekk
hans nú hjá syni lenda.
124.
Fimmtíu ár og eitt þar til
um sitt var hann hérvistar bil
Krists orða kennimaður;
vel sínum herra að vanda skil
var til þess mjög óstaður.
125.
Þrjú, fjörutíu og fjögur ár
felldi sín blessuð mótgangstár
í heilögu hjónabandi,
margt lét honum hér sútasár
sigrast heilagur andi.
126.
Sjötíu ár og fimm hér fann
fylgi drottins sá dýrðarmann,
með því sinn uppgaf anda.
Margt gott er að minnast um hann,
má það eii allt hér standa.
127.
Heiðurlegur í hegðan var,
heiðurlega Guðs orð fram bar,
vel hélt á soddan sverði.
Með allri hjartans alúðar
ástundan þetta *gerði.
128.
Með báðum höndum byggja vann
blessað upp á Guðsríki hann,
lifði, kenndi loflega.
Sérdeilis þenkti sá Guðsmann
sæll um himneska vega.
129.
Einn af hágæddum víst hann var
völdum til þjónustugjörðar
hæsta Guðs hér á jörðu,
réttstæður þeim til ströffunar
stórsyndir ekki spörðu.
130.
Nákvæmdar hýru helgan sið
hann bar um prédikunar mið,
grátinn sálirnar saddi,
hjörtun klökknuðu og komust við,
kenningin eins þá gladdi.
131.
Elskaði fólk með alúð hann,
ástsælu stóra hjá því fann,
Guðs andi so til setti,
sá fyrir hann mælti og með honum vann,
máls allar greinir slétti.
132.
Mér er af hjarta minnisstætt,
máske, þá heyri eg um hann rætt,
angursamt einninn líka,
það eg fékk aumur illa gætt
um hans ræðu þvílíka.
133.
Athugasamur einkum var
um það sem leiddi sálirnar
til Guðs frá veraldar vistum,
so sem megnaði sig að bar
safnaði þeim til Christum.
134.
Um hans þénustu þennan part
þarf eg ekki að tala margt.
Guði og góðum mönnum
kunnugt er hans kenningaskart
komið af spektum sönnum.
135.
Eins og sólin skínandi skær
skulu þeir verða, lesum vær,
öðrum sem allvel kenna.
Faðir þá minn fagnandi kær
sem fögur sól mun upp renna.
136.
Oss öllum sem hann unni hér
og eftir erum, so sem mér,
eg bið af öllu hjarta
hjálpi Jesús með honum vér,
hljótum þá vegsemd bjarta.
137.
Athugasamar annir ól
auðmjúkt í sínum skriftarstól,
veg lífsins vel áfýsti
anda Guðs þar til sanna sól
sérdeilis hann upplýsti.
138.
Með gáfnaríki gæddi þann
Guðs andi sæla kennimann,
hjá vitrum vel því sæmdur,
lítilátur, ljúfur var hann
lyndisglaður so ræmdur.
139.
Eðal virta skáld var til sanns
vel kunnugt hér um norðanlands
sem og líka vel víðar.
Ungum varð honum á því stans
ekki, né dögum síðar.
140.
Sálma og andlegt vísna val
vel saman tók um hyggjudal
til dýrðar hæstum herra,
átti mjög víða í versum tal
við hann, og ei mun þverra.
141.
Kvæða og rímna mikil mergð
mjúk og tilfyndin ljóðaferð,
skemmtunarfull og fræðin,
eftir hann liggur allvel *gerð,
angruðum líka græðin.
142.
Þessum vel samda versaplóg
varla tvær bækur hrukku nóg
þykkvar með þroska fjáðum.
Fékk hann þeim Gígju og Fagraskóg
fallegt að heita báðum.
143.
Þó var meiri kveðlingur kær,
komst ekki upp á þessar tvær
bækur, hans bragarvinna.
Miklu kvæðanna mergðir þær
má í öðrum stað finna.
144.
Þessar báðar bækur með sann
bífalaði oss sjálfur hann
jafnt öllum saman eiga;
börnum sínum blessaður mann
bauð so rétt fara mega.
145.
Formáli hans yfir Fagraskóg
frá því segir oss öllum nóg
elsku jafnt á oss hafði;
sitt ekki pund hann lagði í lóg
lífs á meðan hér tafði.
146.
Sínum frægasta syni hér
setti hann yfir ráð sem ber
fallegum Fagraskógi
so ill meðferð sem einatt sker
of snöggt honum ei lógi.
147.
Gaf til formanns Gígju sinni
geðfellt sér hjartans ástmenni
veg hennar vel að beina,
Jóni Illuga so syni
sem eg þar rétt um meina.
148.
Því að hann elsku ræktar ráð,
reyndi og sannvitra manndáð
tryggvum hjá tengdamanni.
Ástarband þeirra og elska máð
aldrei verður með sanni.
149.
Þó að vær börnin bókum þeim
bíhöldum jafnt til eignar tveim
rétt er þeir ráðum haldi
yfir þessum hans sónar seim
sem að hann bauð þeim valdi.
150.
Þetta og allt sitt erfiðe,
einkum þar mjög til stundaðe,
vildi hann væri sönnum
Guði til dýrðar sem og sé
sínum vel kærum ástmönnum.
151.
Sannarlegana satt er það
sæmdin og heiður er oss að,
öllum sem að honum standa,
honum og því sem hafðist að,
hér með verkan Guðs anda.
152.
Eðalmönnum vel virtur hjá
var, hann líka stundaði þá,
góðkunnur er allvíða
sem eg þarf ekki að fregna frá
framar en til má hlýða.
153.
Herra Guðbrandur honum var,
háverðuglegrar minningar,
ávallt til æru og góða,
eins báðir seinni biskupar,
blessaðir því samhljóða.
154.
Hjá fyrirmönnum forsjáll var,
fyrirmannlega hegðan bar,
vel vaxinn, vitur, fríður,
gestrisinn, ljúfur, góðs ei spar,
glaður og viðtalsblíður.
155.
Jafnaðargirni, góð sem er,
gekk með og kenndi hana hér.
Oft þanninn sæll hann sagði:
„Jöfnuður faðir friðarins er.“
Fyrir oss þetta lagði.
156.
Ó, hvað margar manndygðir eg
mátti læra og góðan veg
frægum hjá föður mínum;
kostgæfið lagði kapp á *mjeg
að kenna vel börnum sínum.
157.
Eins voru bæði elskugjörn
áhugasöm fyrir sín börn
að þau réttvísi ræki;
með bæn og aga veittu vörn
vondu hvörs eins upptæki.
158.
Góðan húsvana héldu þau,
hvarma sinna úthelltu laug
fyrir drottni daglega,
um sig lögðu og börnin baug
bænarinnar trúlega.
159.
Þau voru af hjarta þar við töm,
þeim aldrei Sáthán frá því kom
blessuðu bænar verki,
gæskurík bæði og sóma söm
sofnuð undir því merki.
160.
Búlán var þeim og blessan léð,
barnanna samheldi þar með,
allt stóð með eining fasta.
Guðs náð fékk með þeim so til séð
sitt vann þar hvör frekasta.
161.
Barna þeirra var sambúð sæt,
systkina býti mjög ágæt,
mig þess minnir af hjarta;
framar þá ekki í ljóð hér læt
liðna gleðinnar parta.
162.
Með öðru nú til angurs er
orðinn sá gleðitíminn mér,
góðhjörtuð öll mér unnu
miklu framar en þeim eg þver
það allt sem gátu og kunnu.
163.
Lof sé Guði að enn sú er
elska þeirra nú samt á mér
hvör eg bið þeim ei þrotni
þar til vær erum öll sem ber
elskusöm rétt í drottni.
164.
Auðmýkt bauð og áminnti vær
einkum vor hjartans faðir kær,
ástir og eining sæta,
meðal vor héldist skyggn og skær
skýrlyndis tryggðin mæta.
165.
Því að hann sá og vel vissi
vont hvað systkina tvídrægni
eftir sig löngum leiddi;
við þeirri mjög oss varaði
vonsku sem hún til reiddi.
166.
Andi Guðs hjálpi oss þar til
allt það hann vildi sinnugil,
ástríkur, vor við festa.
Með guðrækni vær getum skil
gjört á því til hins besta.
167.
Ávallt, en mest þá upp á leið,
ævi sinnar vel tamdi skeið
hættum frá heimsins glaumi,
hér í stríði með stilling beið,
stöðugt hélt á þeim taumi.
168.
*Honum var orðin glæpagerð
gagnstæð í hjarta eins og sverð,
heims allri girnd afhuga,
fastur við lífs eilífa erfð,
ei vildi frá því buga.
169.
Hvað veit eg eða hvör af því
hvönær hið þykkva dauðans ský
yfir sér kann að kasta.
Því er hollust heiminum í
hötunin allra lasta.
170.
Sú er vor meðal minning hans
mætust og Guði þekk til sanns
að vær hans eftir dæmi
veraldar ekki viljum dans,
vörunst hennar afkvæmi.
171.
Í himninum og hér á jörð
hans sé minning með þakkargjörð
sungin og sögð vel Guði,
sinn þennan lætur sigurvörð
sælum prýddan fögnuði.
172.
Mínu hjarta og öllu af
auðmjúkt þakka, sem að mér gaf,
drottni ljúfum dýrasta,
þennan minn eðla ættarstaf
er mín var stoð frekasta.
173.
Jesús veiti það öllum oss
ástmönnum hans gleðinnar hnoss
fyrir sitt miskunnar mýki
í hans faðmi fagnaðarkoss
fáum í himnaríki.
174.
Öllum sé þeim í yndi rótt
ævinlegana dag sem nótt
elsku sem hann við halda,
heilbrigðaðir af synda sótt
séu um aldir alda.
175.
Minn hefur bróður mynd hans á
mikið spjald látið setja upp á
í Danmörk, hér sén so verði.
Góðræktar mikla minning þá
mæta séra Jón gerði.
176.
Minningarsómi mönnum lýst
mikill að því og er so víst
sér með því blessan byggði.
Guðs náð mun honum gleyma síst
góð fyrir þau tilbrigði.
177.
Kirkjan í Felli föður hans var
forðum mjög þrátt til ununar,
lof drottni las og kenndi
auðmjúkur, grátinn, oftast þar
einatt sér þangað vendi.
178.
Tilhlýðandi því þykir best
þar uppi myndin vegleg fest
sjáist, og so er líka,
mínum því séra Jóni sést
sæmd fyrir manndyggð slíka.
179.
Mun hann því heldur minnast á,
myndina þegar horfir á,
föður síns gáfnagæði
hvar eg set allan efa frá
andi Guðs hann þeim klæði.
180.
Guð hefur sett í hins stað hann
hér í Felli sinn kennimann
orð sín so láti ljóma,
í því er nú með sæmd og sann
samlíkur fyrra blóma.
181.
Varla kynni eg við mig þar
vegna angræðis söknunar
ætti eg þar ei minn bróður
eftir hér næst til ununar,
orðinn mér hjartagóður.
182.
Mín þegar héðan missir við
mun hann með bróðurlegan sið
góðs minnugur mín verða.
Ekki munu löng eftir bið
ætla eg minna burtferða.
183.
Mitt hjartalag er héðan frá,
höndum trúar eg vildi ná
hjálpræðis hátt til fjalla
hvaðan eg fæ að finna og sjá
fullkomnan góðs mér alla.
184.
Þann áhuga og allt mitt ráð
auðmjúkt fel eg á drottins náð,
ástmenn þar með so mína,
í fullkomlegri dýrðardáð,
dýrstur, oss láti skína.
185.
Með vorum heiðurs holdlega
hjartans föðurnum blessaða
um allar aldir alda
í himneskri sambúð heilagra
höfum so dýrð margfalda.
186.
Þessi mjög einfalt orðuð ljóð
ástmenni bið eg hjartagóð
mín að virða sem vona.
Lögunar til á liprum óð
lægstur er eg hans sona.
187.
Hér og þar út af hjarta og önd
heilagri þrenning lofgjörð vönd
ætíð vel sögð og samin
fyrir vorn sæla séra Gvönd
sé að eilífu, amen.


Athugagreinar

Hans eftirþreyjandi sonur, Hallur Guðmundsson, hefur þetta sorgandi sungið.
(Lbs 1529 4to, bls. 1–14)
62.5 við] ;óljóst í handriti;.
72.4 mjeg] < mjög ;breytt frá handriti vegna ríms;.
87.4 mjeg] < mjög ;breytt frá handriti vegna ríms;.
107.2 sárt] ;lesháttur í handriti óviss;.
127.5 gerði] < gjörði ;breytt frá handriti vegna ríms;.
141.4 gerð] < gjörð ;breytt frá handriti vegna ríms;.
156.4 mjeg] < mjög ;breytt frá handriti vegna ríms;.
168.1 Honum] ;Hér virðist eiga að lesa Hönum. Annars er þessi mynd jafnan bundin í handriti og alls staðar hér skrifuð honum.
(Kristján Eiríksson og Þórunn Sigurðardóttir bjuggu til skjábirtingar)