Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Syndugs manns dagreisaFyrsta ljóðlína:Á ungdóms æsku skeiði
Höfundur:Höfundur ókunnur
Heimild:JS 133 8vo. bls.231v–235r
Viðm.ártal:≈ 1550–1750
Skýringar
Með lag sem Gátuvísur.
1. Á ungdóms æsku skeiðieg reikandi einn uppá hárri heiði, hugðist vegurinn beinn. Gekk eg fram á foldu, fældist ekkert mein. Mig hryggðe ei hætta nein.
2. Eikur og aldinkvistiog ylmagrösin væn, sá eg svo mig lysti á soddan þingin græn. Mér virtist allt til yndis, ekki hryggði neitt. Þar fór eg fram svo greitt.
3. Vissa eg á þeim vegivoru illsku dyr, eg hugða um það eigi því annað í geðinu býr. Hættur og heljar pytti eg hræddist ekki par. Allt jafnt áfram bar.
4. Eg heyrði einn hana galaþá hljóp eg götuna: Mest sjáðu við kaunum kvala, kjós hvað þér er best, vakta þig þeim vegi sem víður og opinn stár. Sá múr er mætur og klár.
5. Hann [?] fæsta [?] fékk mér þetta,eg fór sem hugurinn bað. Eg hugði, hvað kann pretta í hollum þessum stað? Sá víði er vegurinn greiður, veit eg hann margur fer. Eins mig að honum ber.
6. Hljóp eg hraður á fæti,hugði um enginn grið. Þó sá eg að soddan stræti snöggt bar ofan á við. Áður en aftann kemur, ekki eg þess dyl, fellur fleira til.
7. Eg sá hvar móður maðurá mesta skeiði rann. Einhyrningur hraður í hættu elti hann. Fram af breiðu bjargi hann barst á þeirri leið. Eg hugði hann hlyti deyð.
8. Mig fýsti að fá hið sannaað fregna um þennan mann. Eg gjördi klungrin kanna og kom þar sá eg hann hanga í háu bergi á hríslu litlum kvist. Í hættu hann var víst.
9. Hans fljótu studdust fæturvið furðu lítinn stein. Eg gaf og að því gætur að gjá var under ein. Þar gapte i grimmur dreki og girntist manninn þann sem i hættu hänga vann.
10. Téð er í sannleik sönnumeg sá hvar mýsnar tvær með grimmum grógatönnum gengu að báðar þær, hvít og svört þær slíta sjálfan kvistinn þann á hverjum hanger hann.
11. Sá eg og fjóra slangavið sagðan körtustein. Allir á hann stanga, eykst af þessu mein. Þeir vildu undan velta veikri körtu þá. Mun eg enn meira tjá.
12. Þá í þungum kaunumþjáði maðurinn gekk, þakinn þessum raunum, þegar líta fékk úr aldinkvisti einum og ofan detta fann hunangs dropa hann.
13. Mitt í munninn honummjúki dropinn rann svo gleymdi greindum raunum, gáði ei sorgar hann. Eg láði honum losta þennan, hann lét svo villa sig. Eg sá ei sialfann mig.
14. Þá eg í soddan sinnisjálfur áfram fór á reisu mætri minni mektug kvinna stóð. Adrei eg augum slíka á æfi minni leit í víðum veraldar reit.
15. Hún ylmaði af balsam bestamed bjartast hárið frítt, með gull og geðsemd mesta og giæða klæðið sítt. Faldur af fögru silki, fræg og dýr i lund. Mig furðaði hið fríða sprund.
16. Mig vann svo vænleikur hennareg virti hana dýrstu snót. Hugur í hjarta brennur við hennar blíðu mót. Fár míns fyrra granna fljótt úr geðinu brá medan eg meyna sá.
17. Hún bauð mér fylgi og framaí ferð vera með sér. Við settum þennan saman, snót vík góðu mér. Allt hvað eftir beiddi átti [!] eg á því völ fyr utan alla dvöl.
18. Eg fór svo ferða minnafram á sömu leið. Mig æskan gjörði ginna, hún gáði ad öngri neyð. Vegurinn tók að versna, vorkynntist eg þá þegar eg þetta sá.
19. Óvina illur fjöldiæddi á móti mér leon mig löngum [!] á leiðinni þetta sker, þá brúðurin sá eg særðist, í soddan mædi og pín hún breytti [!] brögðum sín.
20. Mig spurði spjaldatróðaspök í lyndi og væn: Fékkstu mig fram að skoða með fögur klæðin græn. Bak mitt bið eg þig líta hvort balsam ylmar þar eins og framan var?
21. Sem sér snótin vendisnöggliga brá fyr mig ódaun af illu kvenndi og andstyggð herfilig. Öll innyflin flökktu út af hennar búk, svo var sætan sjúk.
22. Gegnum grafið af ormumget eg að hjartað var, eins af innstu þörmum eitur og fýlan bar. Hvarf mér haturskvenndi hafandi soddan mál: eg heiti veraldar brjál.
23. Kátlega kom mér þettakalls og illskuspil. Brögð voru búin pretta, bar þó fleira til. Karl med kylfu stóra kom og sló mig fast svo í öllum beinum brast.
24. Sá kallinn hrakti og hrjáði,hrökk eg undan þá. Seint eg að slíku gáði sem nú kom uppá. Undir slíku oki eg eymdarfullur grét; mest á móti lét.
25. Í þessum þungu raunumþað heppnaðist mér; á aldinkvisti einum eg sé hvar að er fögur og dægileg dúfa, dyggðir margar bar, eg merkta hún mektug var.
26. Hún söng med sætri raustu:sé eg mæði þín, hvað hrelling mikla hlaustu hlaðinn hættri pín, snúðu af veginum vonda, víktu á hina leið, sú er gatan greið.
27. Hún vísaði mér veguaf vondum hættustig og sagdi af soddan óvegum sem fángað höfðu mig. Hún útlagði mér allar undur og sjónir mín svo létti ljótri pín.
28. Því vil eg Ìtum innamitt auma ferðalag, hvað mig gjörði að ginna giálífis illa plag, hverninn heimur hættur hefur mig illa villt og góðu gagni spillt.
29. Sjö dagligar syndirsárt hafa flekkad mig. Sú illa Adams myndin á mér sÌndi sig. Hold vellystingin vonda, hún vafði mig sér á skaut, eg rataði ei rétta braut.
30. Sá hani eg heyrði kallaþá hljóp eg götuna mest, má hann merkja alla mér kenndu ráðin best, foreldra og fleiri mig fræddu á ungdóms tíð í æru árl[a] og síð.
31. Sá maður eg fyrr um mæltimerkir að vísu þann sem ólmur dauði eltir einn og sérhvern mann. Fimur er hann á fæti, fer sem einshorns dýr, aldrei er hann kyrr.
32. Sa dreki djöfulinn þýðiri djúpri liggur gjá. Hann girnist gleypa um síðir þann grandið stríðer á. Gjáin er grimmt helvíti sem gapir á móti þeim sem elska auman heim.
33. Það litla mannsins lífiðlæt eg hríslukvist umvafið eymdarkífi ei veit nær burtu skýst. Nótt og dagar naga nauma lífsins rót, hvar er í heimi bót.
34. Hunangs seimurinn sætisem að maðurinn fann er holdsins hætt sælgæti sem hindrar sérhvern mann er ágirnd fylger illri og elskar hennar ráð svo fær ei friðar gáð.
35. Mey sú mannvænligamælti eg fyrri af er veröldin viskutrega vill oss draga í kaf. Fögur í fyrir að lýsa, fellir margan þann sem áður virðing vann.
36. Bakið var fullt med fúa,furðanligt þad er. Þá veröldin vill sér snúa veit eg að þetta skér: Angrið mest vill mæða, mun hún svikul þá, bæii fölsk og flá.
37. Leon sem leit eg hlaupaljótur djöfullinn er, grimmur vill gjarnan steypa í grand kvalanna mér. Synda sárlig freistni og sjálfs míns holdið valt, mér amaði þetta allt.
38. Ofan á angrið þettaannað vildi til, krossins kylfan þétta mig keyrði i sorgarhyl. Hvað margfaldliga hún mæddi mig i sinnisreit, það guð minn glöggvast veit.
39. Þegar eg var svo þjáðuri þungri sorgar lín andinn guðs míns góður mig gjörði að svipta pín. Hann er* heilög dúfa, mér hjálpaði á rétta leið úr næsta þungri neyð.
40. Hann er huggun manna,hann er ljósið best. Það munu seggir sanna sem sorgin mæðir flest. Ef hann oss ei gleður einginn vinnst þá bót sem huggi hyggju rót. Finis. |
