Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
Síraks rímur 12Tólfta ríma [Jesús Síraksbók í rímur snúin]Bálkur:Síraks rímur
Fyrsta ljóðlína:Tilætlaðan tólfta óð
bls.402–405
Viðm.ártal:≈ 1600
Tímasetning:1612
Flokkur:Rímur
Skýringar
Rím er alls staðar karlrím sé stoðhlójði sleppt í endarímsorðum, nema í seinniparti 60. vísu þar sem ríma saman ’snjalla’ og ’kalla’.
1. Til ætlaðan tólfta óðtíni eg fram úr mærðar sjóð, vandrataður visku brunnr veldur því hvað mælir munnr.
2. Foreldrarnir finna hérfósturnám það börnum ber, Sírak kennir mönnum mest mundangshóf á öllu best.
3. Eins og skinni kappinn klæddrkvíðulaus og vel til bræddr, sá mun vos og veðraföll viðbúinn að standast öll.
4. Svo mun halur hegðun prýddr,hyggindum og dyggðum skrýddr, sturlan heims ef stirfin hót standast vel og finna bót.
5. Heldur fátt af heimsins þjóðhagneytir sér ráðin góð, þó skal aftur inna til uppbyrjað að lengja spil. Þrítugasti kapituli
6. Hvör sitt leggur elsku áeigið barn og hyggst að fá þar af fögnuð elli í undir vöndinn heldur því.
7. Hvör því undir agann heldreitthvört sinn það fögnuð geldr, barnsins vegna virðum hjá víst þarf ei að blygðast sá.
8. Hvör sem reynist rækslugjarnrétt að tyfta sjálfs þíns barn, óvin hans það eirir verst ástmönnum þó lyndir best.
9. En þó slíkur falli fráfróman son ef átti sá, afgenginn sem ekki er því eftir lætur líkan sér.
10. Í lífi fann sá fögnuð víst,á feigðar stund hann sorgar síst vondum gegn því verndar mann en vinum aðstoð leyfir hann.
11. Hinn of linur ekki líðrundar ben ef barni svíðr, angrast lundin áður kát ef þess fær að heyra grát.
12. Ungur sá sem ögun brestródæll er sem galinn hestr, ef þú honum hampar þrátt hræðast hann þú seinna mátt.
13. Hlæ þú ei að né hrósa þvíhans sem ljótt er hegðun í, má því valda misgjörð sú að með honum seinna grátir þú.
12. Ungan son lát ekki þinnallan hafa viljann sinn, afsaka ei heimsku hans í hvörju sem hann braut til sanns.
15. Barn þíns ungan beyg þú hálssem best kanntu til verks og máls, svo það ei þá aldrað er arga þrjósku sýni þér.
16. Menntum lát það aukast í,iðjuleysi forða því viljir þú við vítum sjá og vera ei smáður mönnum hjá.
17. Hvör mann kýs sér heldur léðhraustlegt líf og fátækt með en þó veitist auður mestr ef því fylgir heilsu brestr.
18. Heilbrigði og hreystin fullhvörjum manni er betri en gull, hans líkaminn heilsu góðr hentugri en aura sjóðr.
19. Auður heims er allri þjóðenginn jafn sem heilsan góð, öngvan finnum fögnuð þó frægra þeim í hjarta bjó.
20. Dauði er betri en dagleg sóttdregur af manni lífsins þrótt, fánýtur er ferskur réttr framliðnum að munni settr.
21. Gagn er ekki goðunum neittað gáfa og offur þeim sé veitt, því þau liggja dumb og dauð, daunsna ei né bíta brauð.
22. Auðugur maður eins er sásem eymdin sóttar liggur á, eign sína með augum sér, af því styn og hryggðir ber.
23. Í góðri hvílu gildir eigeldingur hjá fríðri mey, öngvan kennir eðlis mátt, andvarpar af slíku þrátt.
24. Set þér ekki sjálfur hryggðog sær þig ei með angurs styggð, hjartað glatt í holdi hér hægð og lífið mannsins er.
25. Við þig sjálfan veiting ível gjör þú sem hæfir því, hjartað gleð en hrittu þá hryggðinni þér langt í frá.
26. Hryggðin stór um hjartans þelhefur svo margan fært í hel, öngvu nýt er öllum þó, enginn gang ef henni dró.
27. Hatur, reiði og heiftar kífheldur styttir mönnum líf, sést á ungum ellimót; áhyggjan því veldur ljót.
28. Hægt er þeim sem hjartans byggðhvörn dag kætir gleðinnar dyggð, þessum ljúft og lystugt er hvað leggur hann til fæðis sér. Þrítugasti og fyrsti kapituli
29. Eftir að vaka aura gnóttút spennir það holdsins þrótt, áhyggjunnar öflug stærð ýtum bannar svefn og værð.
30. Þegar að maður mæddur liggrmeð áhyggju náðir þiggr, hún upp vekur hann oft um nótt eins og nökkur þungleg sótt.
31. Sá má reiknast ríkur séaf réttu starfi græðir fé, hefur síðan hvíld og ró en hagsamlega neytir þó.
32. Fátækur sá virðist víster vinnur frekt en auðgast síst, nær hann hættir þrautum þjáðr þurfamaður er samt og áðr.
33. Án syndar er enginn sásem elskar fé og stundar á forgengilegt fegurðar glys; það fellir mann í skaðleg slys.
34. Margur oft fyr auð og seimtil ófalls kemur af völdum þeim, bæði hann og fallvalt féð fordjarfast um síðir með.
35. Ríkur maður sæll er sáer seggja enginn straffa má, vel fallinn í öllu er, æra og heiður slíkum ber.
36. Ríkur hvör sem reyndur er,að réttvíslega hegði sér, mjög sá verður mönnum kær og maklegt lof af öllum fær.
37. Ógagn vinna öðrum má,öngvum vill þó sælast á, helst þeim lengi heiður og auðr, hans ölmösu prísar snauðr.
38. Vertu, rekkur, ráða vitrþá ríkis manns við borð þú sitr, ofát fremdu ekki neitt, allmikið þó fram sé reitt.
39. Heldur skaltu þenkja þaðþér muni einhvör gæta að, ótrútt auga og öfund sú angrast við að neytir þú.
40. Taktu ei á öllu greitter þú sér að fram er reitt, óboðið það ekki sker sem öðrum liggur nær en þér.
41. Þó sá væri vilji þinnvel það ei sem girnist hinn, þér í skipun skikka átt skynsamlega á allan hátt.
42. Eins og maður et þú réttaf því sem fyr þig er sett, ekki vertu ofmjög ger, enginn svo að gremjist þér.
43. Hæverskunnar hafðu sið,að hætta fyrstur borðun við, óvináttu aflar sér, sá óseðjandi svelgur er.
44. Einninn skyldir að því gá,ef þú situr mörgum hjá, enn þótt værir allmjög lystr etir ei né drekkir fyrstr.
45. Hvör siðsamur maðurinn mætrmat sér lítinn nægja lætr því í hvílu hægri ró hefur og náðir líka þó.
46. Sé að hófi haldinn kviðrhægri er manni svefn og friðr, ólúinn má árla strax upp rísa að morgni dags.
47. Of mikið sá etið hefr,óvært hann á nóttu sefr, iðraverkur illa slær og innantökur líka fær.
48. Ef þig henti heimskan súhófi meir að neyttir þú leita við þér lágni kviðr, legg þig strax til hvíldar niðr. Þrítugasti og annar kapituli
49. Fræðið, sonur, fest við þig,forsmá þú í öngvu mig, elligar seinna sannar þú sagnir þær eg kenni nú.
50. Alltíð skaltu iðka þaðeitthvört verk sem gagn er að, illur kvillinn öðrum stríðr undir mun þig leggja síðr.
51. Matar og drykkjar mildan mannmjög vel lofar alþýðan, þar af hefð og hylli rís, held eg þetta góðan prís.
52. Byggðin öll og beima liðbrjóstleysingi stuggar við, ámæli og atvik þétt oft hann fær og slíkt er rétt.
53. Vínsvelgur þú vert ei neinn,varð svo steyptur margur einn, allt járn reynir eldsins glóð eins og vínið hjartans móð.
54. Með hófi drukkið heilnæmt vínhjartað gleður, sviptir pín, nærir líf og náðir gefr, neyð er þeim er ekkert hefr.
55. Vín er skapað veröldu ísvo verði mönnum glatt af því, sálu og lífi indælt er eftir þörf ef drekkum vér.
56. Aflar þeim í annan staðof mikið sem drekka það öngva hægð í hjartans byggð heldur trega og meiri hryggð.
57. Ofdrykkjan svo ærir þannsem aldrei var þó stilltur mann, þar til skvaldrar skálkur þver að skemmdir fær á sjálfum sér.
58. Vandræði og vondsleg orðvek þú ei við drykkju borð, gleðinnar stund þá stendur mann sturla þú ei með hæðni hann.
59. Seggjum líkstu siðunum ísamsæti sem hæfir því, um hugsa hvað á er sett, af því máttu sitja rétt.
60. Dragðu ei undan drykkjuféðef drengjum viltu sitja með, það mun gleðja gumna snjalla og góðan vin þig síðan kalla.
61. Elstur maður alltíð skalí samkundum hefja tal, hugvit nægst ef hjá þeim bjó hindrist ekki spilmenn þó.
62. Sönglist hlýðir siðugs manns,síst þó fellir skemmtun hans, kveðling þinn ef einhvör er til annars tíma geymdu þér.
63. Karbunkulus kveikir skart,í kláru gulli lýsir bjart, vísnasöngur síst til meins samdrykkjuna prýðir eins.
64. Eitt sinn tala og aftur þáungmenninu leyfast má, aðspurður skal andsvar glöggt ærlegt gefa og segja snöggt.
65. Ei þó þykist orða ríkr,ekki jafn né herrum líkr, aldraðir þar eiga tal aftur munni halda skal.
66. Eins sem birtist elding oftáður en þruma kemur í loft, ást og hylli aflar blygð ungmennis og táknar dyggð.
67. Árla dags þú uppi vert,ekki í þessu sístur sért, höndla síðan hvað sem vill, hugsa þó að forðist illt.
68. Þakkir gjörðu Guði þeimsem gaf þig lífs í þennan heim og upp fæddi með auði sín. Endist þanninn ríman mín. |
