Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
HjónasinnaFyrsta ljóðlína:Æðstur einvalds herra
Höfundur:Einar Sigurðsson í Eydölum
bls.115–119
Viðm.ártal:≈ 1600
Tímasetning:1612
1. Æðstur einvalds herra,eðla skaparinn hreinn; þín dýrð ei má þverra, þrennur bæði og einn. Skaparinn gef þann skilning mér, eilíf náð og elskan sæt, að unna mætta eg þér.
2. Auktu orðgnótt mína,eilíft viskuráð, svo dýrð og dásemd þína, Drottinn, fengi eg tjáð, hvörja þú hefur heimi veitt, eina af mörgum eg hefi mest oft í hug mér leitt.
3. Því má eg ekki þagna,það hefur Davíð kennt; trúin vill málið magna, mér er í sinni tvennt að vekja af svöfni sjálfan mig; einkum bið eg þess alla menn þeir athugi líka sig.
4. Adams eftirlætieg vil minnast á og þau alls kyns mæti er hann af Drottni þá sem kristnu fólki kunnugt er; þó er sú ein af gáfum Guðs sem greina vilda eg hér.
5. Þá Adam einn í heimieðla skaparinn sá, gæddan góðum seimi, Guðs son mælti þá: Ekki er gott að einn hann sé, eg vil gjöra honum unaðarsemd svo öll sé gleðin í té.
6. Herrann veit hvað hæfirheitri ástar grein; af því hann Adam svæfir og eitt hans síðubein tekur og lykur með holdið hreint; af því rifinu Evu skóp sem oss hefur Móyses greint.
7. Leidd var lystug kvinnalífs af hæsta smið föður vorn, Adam, finna, frá eg hann kannast við að hún væri tekin af holdi sín; karlinna því kennist þú að komstu af beinum mín.
8. Þau réð blessa bæðiblessuð guðdóms hönd með svo margföld gæði minnti á tryggðarbönd; með frjóvgan býður að fjölgist þau; eru samtengd fyr orðið Guðs í einu holdi tvö.
9. Þetta er það eg meinaað þylja í kvæði nú um hjónabandið hreina sem helgaðir, Drottinn, þú í paradís með prýði og dyggð; hér fyrir skulu heiðruð stétt í heimsins allri byggð.
10. Því hvað má hærra rómaen himnakóngsins náð; hvör veit soddan sóma sem það óskaráð er lifandi Guð hefur sjálfur sett, heitir að vísu heilagt líf, ef haldið yrði rétt.
11. Öll var eilíf sælaáður en kvinnan braut; þá ljúgarann lét sig tæla lífsins blómann þraut; fyr syndina hreppti sorg og neyð, útlæg gjörð í ánauð heims undir líkams deyð.
12. Þó fyrstu hjónin fengifárlegt auðnu bann og nú vér niðjar lengi næmir á glæpinn þann, aldin sætt varð raunar rammt, þá hét þeim Drottinn huggan víst ef hjúskap geymdu samt.
13. Svo linaði líknar gætirlangri þeirra pín þó hljóti hægt mótlæti að hafa fyr afbrot sín, hvað ekki að sinni allt eg tel, þá er í hvörju huggun vís ef hjónin unnast vel.
14. Manninn skal það mæða,meir er sökin en nóg, með lúa á lífið að fæða, lítinn oft fær plóg; þó gleður hann hitt sem greini eg hér að nógleg skal honum næring vís og neyðin stundleg er.
15. Konuna margt að mæðir,mest sú hryggðar grein að fleira getnað fæðir en fyrirheits börnin ein; henni gefin er huggun sú, fyrir þá barna fæðing verður frelst í réttri trú.
16. Hér mega hjónin bæðihuggast jafnan við að eftir eymdar mæði eiga þau vísan frið fyr það mæta meyjar sáð, fyr Jesúm Krist er angrið bætt og eilíf fengin náð.
17. Svo er nú háttað heimi,hörmung er það mest, hann sefur í synda eimi, sjálfur eg allra verst, því Guðs er öngri gáfu sinnt og hjónabands er heiðri gleymt, svo hefur oss villan ginnt.
18. Því hef eg þrettán greinirí þessi ljóðin sett svo læri nú lyndishreinir að lofa þá hjóna stétt; einninn meyjar og yngismenn fyr boðorðið Guðs er besta ráð að binda hjúskapinn.
19. Skylt er að skepnan geymiskaparans hæsta boð, hjónabandið í heimi hefur þá fyrstu stoð, það skipaði Guðs son góður og vís en bannaði alla saurgan senn í sælu paradís.
20. Annað er aðstoð hjónaer ei má dragast í hlé, hvört þarf öðru þjóna þó þau fullrík sé og ber þeim Guðs að geyma ráð, í eymd og gleðinni unnast jafnt, með allri að fylgjast dáð.
21. Þriðja er þú skalt gætaí þessari hjóna tryggð, guðdóms sinnið sæta sæmdi hreinlífs dyggð; svo er hans hjarta saurgan leið en hvör sem biður með hreinum hug af honum fær andsvör greið.
22. Fyrst hinn fjórði sómifrægri hjóna stétt, hún er sem akur með blómi eður aldingarður rétt; af eplum viðarins ilmar sætt; svo er af bænum barna Guðs sem blíð hafa hjónin fætt.
23. Til heiðurs hjónabandihefur og Drottinn sett lögin í hvörju landi að lækna þessa stétt. Kirkjuvald og kónglegt sverð af henni þennan ávöxt fær og er hún því sæmda verð.
24. Fimmta fordild hjónafinnst í ritning enn; allir þar til þjóna þeir enu* helgu menn [Ath.] að lofa það góða lífsins kyn og heilagur andi í hvörri grein að hugarins eflir skyn.
25. Sjötta sameign hjónasegir þar glöggt í frá hvað Kristur kenni að þjóna kristni jörðu á; það teiknar þetta tryggðarband að oss er heimil öll hans náð svo ekki skaðar nú grand.
26. Hér vil eg helst á minnahvörn sem giftir sig: Minnstu karl og kvinna hvað Kristur vann fyrir þig; bið þú hann vera þinn brúðkaups gest; Jesús nafn í allri neyð, það er vor lækning best.
27. Sú er hin sjöunda prýðiens siðuga hjónabands; eg held það heiti og þýði hjálpin móðurlands, dyggðaskóli og handverks hús, þar venjast börn á viskumennt svo verði á gæsku fús.
28. Enn í átta sinnioss það gleðja má í ektaskapnum inni ekki eru launin smá því blessan Guðs er börnum vís en guðhrædd kona og mjúklynd með mestan fær þó prís.
29. Í níundu grein má gleðjagifta menn og sprund að skal þá hvörki skeðja né skaða á neina lund; sú hefndar plága hinum er send fyr hórunar synd og saurugt líf að Sódóma var brennd.
30. Hér vil eg hræðslu kennihvör sem þekkir sig svo í þeim eldi ei brenni; eg veit sjálfan mig gengið hafa þá glæpa slóð; leitum friðar og látum af fyr lausnarans rauða blóð.
31. Tel eg hinn tíunda sómasem tignar hjónaband að af því leggur ljóma langt um sérhvört land, það er dýrleg dæmin góð heiðrar þessa hjónastétt heiðin líka þjóð.
32. Elleftu skal innaektaskaparins frægð; fátæk hjónin finna fulloft herrans vægð; í búinu kann þau bresta margt, þá leggur Drottinn líkn með þraut, hans liðsemd er svo vart.
33. Tólfta brullaups blómabirti eg Jesúm Krist; hann kemur með sínum sóma og situr að þeirri vist; í Kana gaf hann það klára vín, svo mun hann hjónunum hvörn dag enn hægja og létta pín.
34. Þrettánda skal þyljaþað er oss varðar mest; hér mega hjónin skilja hvað þeim gegnir best, að eftir þessa veraldar vist þau fara til Guðs með flokkinn sinn fyrir hann Jesúm Krist.
35. Þessara greina gætiþeir gifta vilja sig hvörsu að margs kyns mæti og miskunn innilig veitist þeim sem halda hreint tryggðaband við brúði sín bæði ljóst og leynt.
36. Yngisfólkið ættiað athuga kvæði mitt ef geyma ei meinlaust mætti meydóms blómstrið sitt; í nafni Guðs sig gifti sá með forsjó góðri og frænda vild svo hann flekki ei trúna þá.
37. Hvör er nú heimskan meirien hafna Drottins náð, gefa svo gull við eiri að girnast svikarans ráð sem margur dárinn dirfist nú að bregða heit við brúði þá hann batt með fullri trú.
38. Svo tekur synd að geysaog saurgan heimi í að ei má rönd við reisa, raun er sönn á því; fáir af öllum finnast þeir sem hirði meir um hjónaband heldur en þrekk og leir.
39. Ef segja skal allt í einuáform var það mitt að ljóða af lífi hreinu svo ljótara yrði hitt hórdóms kyn sem heimurinn ann sem bæði er synd og svívirðing og sálar ferlegt bann.
40. Hætt trú eg heimur standisvo hefur oss Satan villt frá því brúðlaups bandi og blómstri slíku spillt; því biðjum Guðs hið góða ráð að hjálpa á fætur hjónastétt til heiðurs sinni náð.
41. Leiðist lýð að heyraef langt er kveðið í senn þó er til þúsund fleira að þylja um hjúskapinn því enginn fær það orðum greint hvað setning Guðs og Satans skilur saurugt lífið og hreint.
42. Kennið ei málsnilld minnimærðar þetta vers því Guð með gæsku sinni gaf mér náð til þess að fræða þanninn fávís hjón: Af þeim svipti allri neyð Jesús, það er mín bón.
42. Heitir Hjónasinnahagfelld orðalist. Hér skal ljóðunum linna, lofum vér Jesúm Krist sem allt hefur bætt vort andarmein, sé honum heiður, sómi og dýrð, það syngi öll hjörtun hrein. |
