A 01 - Að biðja um heilags anda náð. Veni sancte spiritus

Sálminn, Nun bitten wir den Heiligen Geist, orti Marteinn Lúther eftir latnesku versi, svokallaðri leisu frá 13. öld, Veni, sancte spiritus. 

   MEIRA ↲

Sálminn, Nun bitten wir den Heiligen Geist, orti Marteinn Lúther eftir latnesku versi, svokallaðri leisu frá 13. öld, Veni, sancte spiritus. 

   Orðið leisa er  dregið af grísku orðunum, kyrie eleison, „Drottinn, miskunna þú oss“  og merkir stef er sungið var á móðurmáli sem svar við einstökum þáttum messunnar, sérstaklega svonefndum sekvensíum á hátíðum, og eins við helgigöngur. Sekvensía er lofsöngur sem sunginn var á undan guðspjalli og endaði á „hallelúja“ og var gjarna teygt á síðasta atkvæði með flúruðum söng sem kallaðist sequentiae, það er „framhald.“ Ýmsir kjarnasálma siðskiptatímans eiga uppruna sinn í fornum leisum og sekvensíum.  Elsta dæmi um leisu er frá því um miðja níundu öld. Í fornum sögum þýskum er sagt að þegar söfnuðurinn söng leisuna, Veni, sancte spiritus, á hvítasunnudag hafi menn víða látið hvíta dúfu svífa um kirkjuna.* Sálmur Lúthers, Nun bitten wir den Heiligen Geist, var þýddur á dönsku og prentaður 1528. Marteinn Einarsson þýðir sálminn úr frummálinu. Þýðing hans var ekki tekin upp í sálmabókum síðar. Guðbrandur birtir Sálmabókinni 1589 þýðing Gísla biskups Jónssonar, Nú biðjum vér heilagan anda (sjá nr. 91) og bætir svo líka við í Graduale 1607 eigin þýðingu. Magnús Stephensen endurþýddi sálminn og birti í Sálmabók 1801 og hélst sú þýðing sálmsins allt til 1972. Magnús setur viðlagið: „Herra, heyr þá bón,“ í stað „kyrie eleyson.“ Í Sálmabók 1886 er bætt við þýðingu Helga lektors Hálfdanarsonar (1826–1894), Guð helgur andi, heyr oss nú. Hjá Helga er viðlagið, „Streym þú, líknarlind.“ Í Sálmabók 1972 er þýðingu Helga haldið og helst hún í Sálmabók 2022, nr. 519.