Á Heljardalsheiði | Kvæða- og vísnasafnið Haraldur
Kvæða- og vísnasafnið Haraldur

Innskráning ritstjóra

Á Heljardalsheiði

Fyrsta ljóðlína:Fram dalinn eg þeysi með tvo í taumi.
bls.21-24
Viðm.ártal:≈ 1950
Tímasetning:1916-´21
Flokkur:Náttúruljóð

Skýringar

Úr syrpunni „ Undir berum himni “ frá 1916-´21
I.
Fram dalinn eg þeysi með tvo í taumi.
Takmarkið liggur fjarlægt og autt
og lífsmerkjum horfið, af hreyfingu snautt
nema hrollkaldra lækja flissandi straumi.
Milli himingnæfandi hamratinda
rís heiðin með stigi og vörðubrot,
og válega hvínandi vindaþot,
sem varpa sér nöpur um blásna rinda.

Í fangið sig neðstu hæðirnar hefja.
- Hinstu glæður frá lækkandi sól
breiðast um urðir og bjargastól
og blaktandi skini heiðina vefja. -
Nú hverfur allur hinn græni gróður.
Grafarríkið tekur hér við,
því öræfin dauð eiga allt þetta svið
og ískaldur jökullinn ríkir hér hljóður.

Hvílík nákyrrð og þögn! Ekki neitt sem hrærist!
Náttúrhjartað er hætt að slá,
og á þessum hljóða auðnarsjá
hver alda af lífi hjaðnar og dreifist.
Öræfin niðri´ í sér andanum halda
svo ekkert trufli hinn djúpa frið,
sem drottnar um hóla, dældir og rið,
sem drúpandi þögn innan líkhústjalda.

II.
Nú hneig undir gnípuna himinsins sunna.
Húmsvipur dregst á fjallanna brún
og skuggaleg, þungbrýn rökkurrún
ristist á tindana klakabrunna.
Geigvæna, líflausa Heljardalsheiði,
hug mínum ægir þitt grafhljóða kvöld.
Sorgin á leik, þegar sól missir völd.
Og sjálf ertu því lík sem nýorpið leiði.

Mun hér ekki dapurt, er drynja óðir
drápssönginn byljir um stórhríðarnótt
og drifhvítur gaddurinn drepur hvern þrótt,
sem dirfist á þessar heljarslóðir.
Sem fallandi brimhrönn bláhvít mjöllin
byltist um hamra og giljadrög
og hleður af sjálfri sér lag o´ná lög
á lægstu ásana og hæstu fjöllin.

III.
Við hug mínum blasir einn hörmungaþáttur.
- Halur einn stefnir byggðinni mót.
Snækófið þyrlast um þreyttan fót.
Að þrotum er kominn öll lífsfýsn og máttur.
Grimmúðug stormraustin grenjar og hvæsir
gangandi mannsins helfararóð.
En jökulkalt fjúkið fyllir hans slóð
og frostið járnklóm að hjartanu læsir.

Þverrandi lífsneistinn skelfur á skari.
- Skaflarnir hækka og syrtir byl.
Mannsflakið hrekur á gljúfragil
sem gnoð í hafróti stjórnlaus fari.
Eitt fótspor - og gljúfursins gapandi kjaftur
gleypir hinn stormbarða, ráðþrota hal.
En ofviðrið hamast um helkaldan val,
sem heimti það mannslíf að tortíma aftur.

- Um sál mér fer hrollur við hugsýn dimma,
sem hríslist mér sjálfum mjallrok um brá
og helvegi tæpum eg troði á
og töpuð sé stefnan á jöklinum grimma.
Og svipur mannsins, sem gljúfrið gleypti
gaddfreðinn, holdlaus, klakablár
mér glápa finnst á mig með opnar brár
og ísrún á kinnum, sem frostið greypti.

IV.
Nú marar í kafi myrkursænum
mannlaus heiðin - og sekkur brátt.
En yfir skín hvolfið bjarmablátt
með bragandi hnöttum rauðum og grænum.
Í fjallaskörðum kyljan hvarflandi þylur
kaldræn og döpur öræfaljóð.
En nóttin vakir voldug og hljóð
og veika og sterka í fangi sér hylur.

En þei! Hvort heyrist ei hófasláttur
og hreimur af mannsröddum eyrum ná?
Í myrkrið hvessa blakkanir brá.
Nú brýst um í vöðvum hinn tamdi máttur.
En bergmálsaldan af orðunum strjálum
yfir mig drýpur sem himinveig:
af hljómstraumnum drekk eg mér heilagan teyg.
- Um hug mér fer elding frá lifandi sálum.