SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Dróttkvætt
Lýsing:
Dróttkvæður
háttur eða dróttkvætt dregur nafn sitt af því að dróttskáld (skáld við
hirðir konunga) kváðu lof sitt um konunga og önnur stórmenni aðallega undir
honum. Dróttkvæður
háttur er bundinn við Norðurlönd og kemur einna fyrst fyrir í Ragnarsdrápu Braga Boddasonar hins
gamla snemma á 9. öld; en þar eru bragreglur ekki fullmótaðar. Hann er líklega
algengastur bragarhátta frá níu hundruð til fjórtán hundruð og verður á þeim
tíma meginháttur bæði í kvæðum og lausavísum, og undir honum voru einnig síðar ort mörg helgikvæði. Þegar fram í sótti urðu aðrir bragarhættir vinsælli, ekki síst rímnahættir. Áfram ortu menn þó undir dróttkvæðum hætti allt til þessa dags en hrynjandi og fleiri atriði háttarins breytust vissulega mikið í tímans rás, einkum þó með hljódvalarbreytingunni.
Í hverju erindi eru átta línur og sex bragstöður í hættinum óbreyttum, þrjár þeirra sterkar (ris). Fimmta bragstaða er jafnan langt atkvæði og sterk, en sjötta bragstaða áherslulaus (hnig). Fyrri bragstöðurnar fjórar eru venjulega eitt atkvæði hver en geta þó haft tvö, hið fyrra þá stutt; slíkt kallar Snorri Sturluson leyfi. Tvíkvæð sterk bragstaða er líka nefnd klofið ris Innrím er tvenns konar, aðalhendingar (alrím) í síðlínum og skothendingar (hálfrím) í frumlínum; hendingar eru í sterkum stöðum, sú síðari (viðurhending) jafnan í fimmtu stöðu en sú fyrri (frumhending) í fyrstu, annarri eða þriðju stöðu. Stuðlasetning tengir saman tvö vísuorð (vísufjórðung): tveir stuðlar eru í frumlínum (jafnan í sterkum stöðum, þó ekki undantekningalaust) og höfuðstafur í síðlínum (nær alltaf í fyrstu sterkri stöðu).Þá eru reglur um innrím í hættinum óbreyttum mjög strangar. Í stöku braglínunum er hálfrím, skothendingar, en í þeim jöfnu alrím, aðalhendingar. Síðari hending í línu var ætíð á þriðja risi. Undantekningar voru þó frá þessum reglum, einkum hjá elstu dróttkvæðaskáldunum eins og Braga Boddasyni, Torf-Einari og fleirum. Hver vísa skiptist í tvo helminga sem eru oftast sér um mál; segir jafnan fulla hugsun.Dæmi
Lætr, sás Hákun heitir,
– hann rekkir lið – bannat, – jörð kann frelsa – fyrðum friðrofs – konungr – ofsa; sjalfr ræðr allt ok Elfar, ungr stillir sá, milli – gramr á gipt at fremri – Gandvíkr, jöfurr, landi. Snorri Sturluson: Háttatal Snorra-Eddu, 1. v. Ljóð undir hættinum≈ 1600 Magnús Ólafsson í Laufási
≈ 1600 Höfundur ókunnur
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1650 Stefán Ólafsson í Vallanesi
≈ 1625 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1625 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 960–975 Glúmur Geirason
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1150 Einar Skúlason (á 12. öld)
≈ 1425 Loftur ríki Guttormsson
≈ 1200 Kolbeinn Tumason
≈ 1150 Einar Skúlason (á 12. öld)
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
≈ 1600 Einar Sigurðsson í Eydölum
Lausavísur undir hættinum |